Daškievič: «19 śniežnia narod pavinien byŭ viartać sabie ŭładu» abnoŭlena 27

Moładzievy lidar skazaŭ, što nie pisaŭ u turmie prašeńnia ab pamiłavańni, ale jamu heta nie raz prapanoŭvali.

Daškievič: «Prasili šmat. Ale ciažka razabrać, jak heta čałaviek prosić: na svoj odum, kštałtu «idzi, pišy, nie dury nam hałavu».

A bolš-mienš aficyjna heta adbyłosia adzin raz u Horkach (načalnik turmy — Kavaloŭ).

Razam z tym, Daškievič nie asudžaje tych palitykaŭ, jakija taki list padpisali.

Daškievič: «U pryncypie, nie ŭ hetym sprava: pisaŭ nie pisaŭ, a ŭ tym, što dalej robić čałaviek, jakaja jaho pazicyja, čym jon zajmajecca, nakolki jaje aktyŭna adstojvaje. Jość ludzi, jakija nie pišuć, a chodziać i dyskredytujuć siabie. A jość takija: napisaŭ — vyjšaŭ, vajuje dalej…

Tak, jak za Sańnikava, nie bralisia ni za koha, za vyklučeńniem, vidać, Zacharanki, Krasoŭskaha, Zavadskaha…».

Žurnalist radyjo «Svaboda» udakładniŭ, što Daškievič sam bačyŭ (adnosna Sańnikava). Toj adkazaŭ: «Ja šmat što bačyŭ, ale nie dumaju, što maju prava pra heta havaryć».

Pra «łukašyzm» jak dabrasłavieńnie Biełarusi

Kali parazvažać, to heta dabrasłavieńnie dla Biełarusi — 20 hadoŭ «łukašyzmu». Moža, dla kahości heta budzie hučać paradaksalna i dzika.

Ludzi, jakija nie mahli praź niejkuju kaštoŭnasnuju škału zrazumieć, što nielha ŭ takim kirunku ruchacca, što nielha žyć intaresami kiłbasy i hetak dalej — niachaj Łukašenka heta daviadzie. Jon 20 hadoŭ svajmu elektaratu prasavieckamu davodzić poŭnuju bieśpierśpiektyŭnaść raźmierkavalnaj ekanamičnaj palityki. My bačym, što ŭ sajuzie z Rasijaj robicca… Kab usio toje ž samaje, što Łukašenka robić, rabiŭ Zianon Stanisłavavič, što b pra heta skazali? «Fašyst!». A jon (Łukašenka) im narmalny. Jon im i Čačniu, i «Urałkalij» uvieś u «ciurahu»…

Kali łaska — chacieli intehracyi, savieckaj ekanomiki, kamunistyčnych kaštoŭnaściaŭ — pažnicie ich. Jon dyskredytuje ŭvieś toj marazm, jaki ludzi padtrymlivali ŭ 94-m hodzie, i jaki častka ludziej praciahvaje padtrymlivać zaraz. Niachaj usio praciahvajecca. Niachaj Miaśnikovič Miadźviedzieva zaprosić na sustreču (śmiech u zale — NN).

Prablema apazicyi — niepaśladoŭnaść

Zadača apazicyi — nie ŭ tym, kab krytykavać Łukašenku. Łukašenku nie treba krytykavać, usio ž jano pa BT, 24 hadziny ŭ sutki. Tyja 15–20% (majecca na ŭvazie minimalny rejtynh dziejnaha kiraŭnika krainy za apošni čas — NN), hetaja tyja ludzi, jakim apazicyja ŭžo nikoli ničoha nie dakaža. Navat kali hiljacinu pastaviać na Płoščy, častka «neastalinistaŭ» zastaniecca. A ŭsim astatnim dakazvać i nie treba. Patrebny alternatyŭny płan pieramien. I ŭ pieršuju čarhu — paśladoŭnaść. My havorym adno, robim druhoje, piataje, dziasiataje… Ludzi bačać, što za takimi ciažka iści. Chočacca iści za tym, chto skazaŭ — zrabiŭ. Zrabiŭ usio mažlivaje, kab vykanać, pra što havoryć.

Pra adzinaha kandydata

Usio zacyklilisia na idei adzinaha kandydata. Dla mianie heta niezrazumieła. Ja nie chaču nikoha pakryŭdzić, ale my ž bačyli hetych «adzinych». Samy kruty adziny kandydat byŭ u 2001 hodzie. Prafsajuz, dva miljony čałaviek. Samy kruty pa ŭsich palittechnałahičnych raskładkach. I što? Takaja hańba była, my płakali na Płoščy, kali hety kandydat z kiraŭnicaj štaba Palevikovaj kazaŭ: «Razychodźciesia».

Mnie zdajecca, niachaj 11 iduć — viesialej choć troški. Prablema ž nie ŭ tym, što nie spracavała stratehija ŭziać uładu 11-ci kandydatami, a ŭ tym, što nichto i nie braŭ hetuju ŭładu. 19-ha čysła za joj nichto nie pryjšoŭ. Byŭ adzin čałaviek, jaki žadaŭ kiravać hetaj krainaj. Jon joj i kiruje.

Što, my pryjšli na Płošču, kab try hadziny razmaŭlać «pra karabli, jakija borozdiat prastory opiernaha teatra»? 20 hadoŭ pra toje ž samaje».

Žurnalist radyjo «Svaboda» udakładniŭ, ci choča Daškievič skazać, što 30-ci tysiačam, jakija pryjšli na Płošču, tre' było šturmavać Dom urada.

«My možam roznyja słovy i definicyi vykarystoŭvać: vy adno, ja druhoje, BT — treciaje. 19 śniežnia narod pavinien byŭ viartać sabie ŭładu. Parłamient — heta ž nie Alaksandra Ryhoraviča budynak, a naroda. Kali 30 tysiač ličać, što ŭ naroda zabrali hety budynak, mnie padajecca łahičnym, što jany pavinny viarnuć jaho. (Paśla hetych słovach Daškievič źviarnuŭsia da žonki: «Zaŭtra atrymajem papiaredžańnie ad prakurora, tak? — usie zaśmiajalisia).

Pra turemnaje mieniu

Z pobytavych rečaŭ u turmie najbolš sumavaŭ pa ježy. Jak vyhladała turemnaje mieniu? Ranicaj dajuć 200 h kašy — siečka, hruca, niešta takoje. Dobra, kali tam nie pałova vady. Voś vy źjeli z kavałačkam chleba, a 6-j ranicy. Praz šeść hadzin vam dajuć 400 h supu. Kaniečnie, nie spadziavajciesia vyłavić tam štości ź miasnoha. Dobra, kali tam jość kapusta ci bulba. A taksama 200 h kašy. Tam užo moža być troški miasa, moža nie być. Ja zvyčajna źlivaŭ usio ŭ adnu talerku, vychodziła hram šeśćsot takoha «supčyka». Źjadaješ heta z kavałačkam chleba.

Jašče praz šeść hadzin jašče 200 h kašy (dobra, kali pałovy vady tam niama). I jakich-niebudź kišak rybnych. Zvyčajna heta rybnyja kiški. U Horadni apošni miesiac pačali davać skumbryju. Kali «bałandzior» nie hałodny asabliva, moh i dva kavałki pakłaści, i try. Adzin źjeŭ, druhi na ranicu pakinuŭ.

Jak u Harodni cybulu zabaranili

U biełaruskich turmach asudžanyja amal nie bačać harodniny i sadaviny. Adzinaje vyklučeńnie — kapusta. Tamu nadzvyčaj cenicca mahčymacć nabyć jaje ŭ turemnaj kramie:

«Pradavałasia ŭ Haradzienskaj turmie cybula. Ja braŭ pa kiło-dva, valiŭ jaje z čornym chlebam. Potym pryjechaŭ Departamient (vykanańnia pakarańniaŭ — NN), pravierka.

«Jak heta vy cybulu pradajacie? Heta ž antysanitaryja!» Tudy-siudy — prykryli łavačku. Voś čym zajmajecca departamient, u jaki treba pisać, kab tabie palepšyli ŭmovy, kab niejkija vitaminy davali ci jašče što-niebudź… Sa svajoj inicyjatyvy viaźni damovilisia z administracyjaj, kab pradavali cybulu. Pryjazdžaje departamient — a nie, jak heta: zeki cybulu žruć».

Kultura — heta kali bjuć nahami i pry hetym — na «vy»

«Kali čałaviek moža razmaŭlać na «vy», jon užo ličycca kulturnym, adekvatnym supracoŭnikam unutranych spraŭ. Naprykład, u Hłybokim pinali mianie razok nahami pa pradole izalatarskim, i na «vy»: «Dźmitryj Viačasłavavič, tydž, pałučycie, kali łaska!».

Pra adnosiny z asudžanymi

Paŭsiul pieravažnaja bolšaść asudžanych — adekvatnyja ludzi, jakija ŭsio razumiejuć. I chto čym moh, nakolki heta nie pahražała čymści strašnym, ludzi padtrymlivali. I navat u izalatary z-za mianie siadzieli, i pazbaŭlalisia mažlivaści ŭmoŭna-daterminovaha vyzvaleńnia, i pierasiedžvali tam hadami. Tamu vielmi dobraje staŭleńnie.

Kaniečnie, ź niekatorymi vyklučeńniami, pra jakija ja kazaŭ.

Pryjazdžaju ŭ Hłybokaje, mnie kažuć, voś ty pryjechaŭ z Horak, heta ŭsio fihnia. Tut i izalatarach «dubasiać» (bjuć — NN). Ja kažu, kali heta administracyja małocić kości, to heta narmalna, my žyviem u takoj krainie, «musar» kali łupić ciabie dubinkaj pa plačach — heta «masaž», «zaradka»…

A ŭ Horkach administracyja prosta kamiery adkryvaje. Zachodziać «tavaryšy», i jany ŭžo vykałačvajuć, ničym nie abmiežanyja. I administracyja «pušystaja», i čornaja sprava robicca. Usio pad kantrolem.

Pra «błatnych» i «nieaficyjnaje kiravańnie» zonaj

— Jość mierkavańnie, što ŭ kałonijach administracyja zarablaje na viaźniach. Manipuliruje praduktami, a taksama tym, što asudžanyja vyrablajuć u cechach. Dzie takaja karupcyja była najbolšaja?

Daškievič: «Dumaju, što paŭsiul u bolšaj ci mienšaj stupieni. Pa mieniu heta najbolš adčuvałasia ŭ Mazyry. Prosta nijakaja pajka była, niejki žach. Ale zatoje novy izalatar sa škłopakietami».

Pa słovach Źmitra, dla taho, kab asudžanyja nie pisali skarhaŭ, administracyja damaŭlajecca z peŭnaj katehoryjaj «zekaŭ». «Administracyja kaža błatnym: vy narmalna siadzicie na zonach. U vas jość što kuryć, hatavać, niekatoryja śpiać na matracach, šmotki majuć… Ale vy nie leźcie ŭ zonu, hałoŭnaje — u stałovuju».

Adna sprava, kali chtości z administracyi skaža zeku, kab toj nie skardziŭsia ŭ departamient. Inšaja — kali pryjdzie «błatny» i skaža «ty nie pišy». «Heta ŭžo zusim inšy farmat», kaža Daškievič.

Praz takuju schiemu zonami kirujuć. Tamu ludzi i nie damahajucca svaich pravoŭ, bo administracyja damaŭlajecca z «błatnymi», a tyja ŭ abmien na lepšyja ŭmovy ŭtrymańnia nie lezuć abaraniać pravy inšych viaźniaŭ.

Što zrabiŭ u pieršy dzień voli

Źjeździŭ da taty, z Nastaj i svaim siabrami. Schadzili da matuli na mohiłki. Pryjechali ŭ Minsk, chadzili rehistravacca.

Pra bližejšyja płany

«Palityčnyja pohlady nie źmianilisia, jakija byli, takija i jość. Źbirajusia dalej aktyŭna zajmacca hramadska-palityčnaj dziejnaściu. Prosta pytańnie ŭ formach, pakul što kankretna nie mahu adkazać. Vidavočna, što «Małady front» my budziem addavać u bolš nadziejnyja ruki. Kolki my niasiem užo «kryštalny sasud».

Pra sajuźnikaŭ

«Paśla taho, jak «apazicyjny KPSS» pierajmienavaŭsia, my ŭ toj ci inšaj stupieni dla niejkaj dziejnaści možam z usimi abjadnoŭvacca».

***

Nahadajem, što 28 žniŭnia 2013 Źmicier Daškievič vyjšaŭ na volu. Jon byŭ zatrymany 18 śniežnia 2010, za dzień da prezidenckich vybaraŭ, nibyta za bojku i asudžany na 2 hady pazbaŭleńnia voli za chulihanstva.

U 2012 byŭ asudžany da jašče adnaho hoda źniavoleńnia, niby za niepadparadkavańnie supracoŭnikam milicyi.

Aksana Rudovič

Chočaš padzialicca važnaj infarmacyjaj ananimna i kanfidencyjna? Pišycie redaktaru «Našaj Nivy» ŭ TH