U śviecie nie zastałosia miescaŭ, dzie moža schavacca vialiki drapiežnik. Ci vialiki sakret.
U bijołahaŭ z ZŠA znajšoŭsia vydatny ŭniviersalny arhumient suprać samych raznastajnych teoryj zmovy.
U śviežym numary časopisa Science prafiesar Uiljam Rypł z Arehonskaha ŭniviersiteta i jašče 13 navukoŭcaŭ tłumačać, jak mienavita vyličyć lva pa kipciurach. Dakładniej, jak prysutnaść luboha z 31 najbujniejšych drapiežnikaŭ płaniety - ad tyhra da marskoj vydry - vydaje ich śled u ekasistemie.
My možam nivodnaha razu nie pabačyć miadźviedzia, adbitkaŭ jaho łap abo zadranych im karoŭ, ale pry hetym ćviorda viedać, što jon jość u našym lesie, pa vahańni kolkaści inšych vidaŭ.
Ekołahi navučylisia adsočvać davoli tonkija — i nievidavočnyja — efiekty. Naprykład, z-za adstrełu vaŭkoŭ vymirajuć duby i viazy (ich abhryzajuć aleni, jakich vaŭki jaduć).
U roli indykatara mohuć vystupać navat ludzi. Naprykład, jak źviazanyja kolkaść pavijanaŭ i padzieńnie piśmiennaści ŭ Afrycy? Vielmi prosta. Afrykanskija dzieci, zamiest taho, kab chadzić u škołu, vymušanyja achoŭvać pasievy ad hałodnych małpaŭ.
Mienš lvoŭ i leapardaŭ - bolš pavijanaŭ, nu i hetak dalej.
Jość prostaje praviła: kali drapiežnik važyć 90 kiłahramaŭ, pobač pavinny vadzicca 10 ton dzičyny. Dla dziesiacitonnaha tyranazaŭra lik pojdzie ŭžo na tysiačy ton.
I čym drapiežnik ciažejšy, tym bolšaja terytoryja naŭprost zaležyć ad jaho prysutnaści ci adsutnaści.
Heta razvažańnie stavić kryž na kryptazaałohii — idei, što ŭ šatłandskim voziery moža chavacca niezaŭvažany staražytny jaščar,
a pa zaśniežanych Himałajach biehać kałmaty bihfut. Dynazaŭru ŭ voziery zanadta mała ryby, a bihfut zdochnie z hoładu na ledaviku.
Ale
łohika navukoŭcaŭ vydatna padychodzić dla baraćby z kanśpirałohijaj u šyrokim sensie — idejaj, što dzieści siadzić tajemny suśvietny ŭrad,
a Papa abo Abama — maryjanietka niabačnych siłaŭ.
Jak by nam ni malavała ŭjaŭleńnie hetyja siły — u vyhladzie «rady dzieviaci», što placie zmovy pry śviatle pachodniaŭ, abo masonskaj łožy — heta pierš za ŭsio arhanizacyja, jakaja ŭvasablaje svaje mety ŭ žyćcio. Značyć, joj nieabchodny nie aby-jaki biurakratyčny aparat. A
nie zaŭvažyć vialikuju kantoru nielha čysta fizična, navat kali jana staiłasia ŭ hłybokim tyle.
CRU na svaim sajcie chvalicca historyjaj, jak u 1959 vyličyła raźmiaščeńnie zasakrečanaha atamnaha zavoda ŭ SSSR pa adnoj časopisnaj fatahrafii pulta elektrastancyi ŭ Jekacierynburhu z «Ohońka».
Analityki prykinuli, chto na Urale i ŭ Sibiry spažyvaje elektryčnaść — vytvorčaści, bujnyja harady — i mietadam vyklučeńnia znajšli na pulcie niepadpisanyja cyfierbłaty, jakija majuć dačynieńnie da «nieapaznanaha atamnaha kompleksu».
Paśla hetaha raźličyć maštaby vytvorčaści zbrojevaha ŭranu i płutoniju (u Kyštymie, Vierch-Niajvinskim i Nižniaj Tury) było spravaj techniki.
Zavod spažyvaje elektryčnaść. A suśvietny ŭrad ci supiersakretnaja śpiecsłužba pavinna spažyvać ludziej — ad sakratarak da pieršakłasnych matematykaŭ.
Vypuścić z-pad uvahi hihanckija patoki kadraŭ u «sakretnuju zonu» hetak ža składana, jak nie zaŭvažyć, što zajcoŭ u lesie niechta pačaŭ jeści.
Pierad pačatkam Druhoj suśvietnaj fizik Floraŭ lohka vyličyŭ, što ŭ ZŠA pačaŭsia jadzierny prajekt, tamu što z adkrytaha druku źnikli publikacyi najlepšych jadziernych fizikaŭ.
Toj ža mietad dazvalaje śćviardžać, što ŭ zapaśnikach CRU nie pylacca ŭžo dziesiać hadoŭ jak latučyja talerki abo kvantavy kampjutar dla ŭzłomu kryptaŭstojlivaści šyfraŭ. Ich stvareńnie zapatrabavała b vyklučyć z adkrytaj navuki zanadta šmat znakavych piersanažaŭ. Nie patrabujecca być analitykam śpiecsłužbaŭ - kožny moža zajści ŭ Google Scholar i prahartać śpis navukovych artykułaŭ taho ci inšaha navukoŭca za roznyja hady.
Amataram teoryi zmovaŭ hetyja pytańni nie prychodziać u hałavu, bo ŭ čaroŭnym śviecie kanśpirałohii resursy zła (u tym liku ludzi) nievyčarpalnyja, jak patrony ŭ kampjutarnaj hulni.
A lvy, miadźviedzi i dynazaŭry paprostu źmiaščajucca na adnoj palanie, jak u dysnejeŭskim multfilmie.
