fota Siarhieja Hudzilina
«Naša Niva»: Jość mierkavańnie, što chakiej — darahi vid sportu i nie kožny achvotny moža im pačać zajmacca.
Ivan Hruntoŭ: Amal praŭda. Na chakiej sapraŭdy treba vialikija hrošy. Tamu možna kazać, što chakiej — elitny sport. Razam z tym, jość škoły, u jakija možna trapić absalutna biaspłatna, dajuć ekipiroŭku, viaduć niekalki hadoŭ maładych chłopcaŭ. Praŭda, takich škoł niašmat.
«NN»: Chłopiec ź vioski moža stać chakieistam?
IH: Moža, asabliva ciapier, kali adčyniajucca ladovyja pałacy ŭ nievialikich haradach. Kaniečnie, jamu daviadziecca kupić pieršyja kańki, formu. Šmat zaležyć ad abstavinaŭ, ci nie nadakučyć jamu jeździć u horad na treniroŭku zamiest taho, kab hulać u kampjutarnyja hulni.
«NN»: Kolki kaštuje kamplekt chakiejnaj dziciačaj formy?
IH: Prykładna 800 dalaraŭ. Dzicia raście chutka, formu davodzicca mianiać.
«NN»: A čamu biełarusy iduć u chakiej?
IH: Heta dynamičny i cikavy sport. Jon raźvivaje charaktar, vynoślivaść. Kali zajmacca prafiesijna, to heta abaviazkova vyljecca ŭ prablemy sa zdaroŭjem. Zdarajecca, što da 30 hadoŭ spartsmien — amal invalid.
Ale heta nie tolki prablema chakieja, a ŭsiaho prafiesijnaha sportu. U nas u krainie fon vakoł chakieja stvorany davoli niehatyŭny…
«NN»: Jak niehatyŭny? Jaho nazyvajuć nacyjanalnym vidam sportu.
IH: Tak tolki nazyvajuć… Kali prybiarem minskaje «Dynama», dzie jość arena, srodki, zaŭziatary, to ŭ astatnim chakiei situacyja sumnaja. Kłubny biełaruski chakiej našmat mienš papularny za futboł. I ličby davoli ŭnušalnyja.
«NN»: Ludzi chodziać na matčy biełaruskaha chakieja?
IH: Raniej chadzili. Ciapier prablemy z naviedvalnaściu majuć navat takija harady, jak Homiel, Žłobin. Na čempijanat usie «zabili». Usie hladziać tolki na «Dynama» i zbornuju. Kali ŭ Žłobinie była čempijonskaja kamanda, to tam chadziła bolš za 2 tysiačy čałaviek, ciapier kala tysiačy. U Homieli dobraja kamanda, niakiepski pałac, ale cikavaść vielmi ŭpała.
Takaja štuka, što ladovy pałac i kłub — heta nie adna i taja ž struktura. Tamu kłuby nie zaparvajucca nakont zapaŭnialnaści trybunaŭ.
«NN»: U chakiei časta možna pabačyć hulcoŭ, jakim za 40. U futbole ci baskietbole takich niama amal.
IH: Važna, jak čałaviek stavicca da siabie. Jak pracuje, jak zajmajecca saboj. Kali jon nie dazvalaje sabie lišniaha, nie kuryć, nie zabivaje na treniroŭki, to jon moža hulać i da 45 hadoŭ, jak Cijemu Sialanie ci Jaramir Jahr. Jość taki małady chakieist Artur Haŭrus, jon addany sportu, małajčyna, ale nie šancuje — adzin siezon vypaŭ praz traŭmu, druhi. Jamu ciažka budzie takoha ŭzrostu dasiahnuć.
«NN»: Chakiej bolš traŭmaniebiaśpiečny vid sportu, čym futboł?
IH: Dy nie, chacia tam bolš siłavoj hulni, bolš bojek.
«NN»: Kažuć, što chakieisty chodziać biez zuboŭ.
IH: Jość takija. Zuby — heta nie samaje strašnaje. Bolš strašna mieć prablemy z nahami, z pacham, z kaleniami. Strasieńni mazhoŭ — surjoznaja prablema.
«NN»: Vy ŭžo zhadvali pra kiepskija zvyčki. Biełaruski chakieist parušaje režym?
IH: Jość takija prykłady. Mnie nie padabajecca, što heta najpierš moładź. Ciapier va ŭsich jość akaŭnty ŭ sacyjalnych sietkach, i heta možna bačyć. Ludzi nie sprabujuć raźvivacca ŭsiebakova, u ich niama intaresaŭ… Kali ty chakieist, to tabie treba adpaviadać hetamu zvańniu. Ty nie prosta mordavarot, jaki raskidvaje ŭsich na placoŭcy i zakidvaje šajby, ty — čałaviek, za jakim sočać, publičnaja piersona. Jak muzyka, piśmieńnik, palityk.
Ale dobrych chłopcaŭ taksama mnoha. Jany raźvivajucca, daviedvajucca niešta pra žyćcio.
«NN»: Pra adpačynak futbalistaŭ u kłubie «Dazary» chodziać lehiendy. A dzie tusujucca chakieisty?
IH: Tam ža (śmiajecca). Jość jašče znakamity kłub «Oviertajm».
«NN»: Biełaruski chakieist rana zavodzić siamju?
IH: Rana. Paśla 20 hadoŭ mnohija ŭžo ź siemjami. Im, mabyć, pryjemna viartacca dadomu da siamji sa składanych zboraŭ.
«NN»: Usie viedajuć, što biełaruski chakieist zarablaje mnoha, ale mała chto — kolki mienavita?
IH: Kaniečnie, heta vializnyja hrošy dla šarahovych biełarusaŭ.
U čempijanacie Biełarusi siaredniaj ruki chakieist moža zarablać 2 tysiačy dalaraŭ. U KCHŁ zusim inšyja sumy.
Tam minimalnaja płanka zarobkaŭ składaje 140 tysiač dalaraŭ u hod. Stolki atrymlivajuć u minskim «Dynama». Mienš nielha.
«NN»: A chakieist čempijona Biełarusi «Niomana» kolki zarablaje?
IH: Ja b taksama chacieŭ viedać (śmiajecca). U ich dakładna pamienšyli sioleta zarobki, tamu mnohija chočuć źjechać u Rasiju, va Uschodniuju chakiejnuju lihu.
«NN»: Biełaruski chakieist maryć źjechać za miažu? Ci jamu ŭsio dobra doma?
IH: Jany jeduć tudy, dzie možna zarabić. Ja z bolšaj pavahaj staŭlusia da chłopcaŭ, jakija źjazdžajuć u ZŠA i Kanadu, u minornyja junijorskija lihi. Heta pakazvaje, što jany chočuć čahości dasiahnuć, a nie prosta zrubić babła.
U nas 18-hadovy chakieist svabodna moža zarablać tysiaču dalaraŭ.
«NN»: Niaŭžo ŭ ZŠA nie moža?
IH: Nie, kaniečnie. Jon atrymaje poŭny pansijon, ale na kišennyja hrošy — drobiaź. Pakul jon nie padymiecca da NCHŁ ci ACHŁ, hrošaj jon nie budzie mieć. Ale ja b nie abvinavačvaŭ tych, chto jedzie ŭ Rasiju. Kožny maryć šmat zarablać.
«NN»: Chakiej nazyvajuć «palityčnym» vidam sportu. A chakieisty majuć hramadzianskuju pazicyju?
IH: Nie ŭsie, ale jość i takija. Publičnych krytykaŭ niama. Jość tyja, što hulajuć za prezidenckuju kamandu — jany, jasna, nie skažuć ničoha. Ale jość i takija, što cudoŭna razumiejuć situacyju, tolki publična nie vykazvajucca.
«NN»: Kim biełaruski chakieist stanovicca paśla skančeńnia karjery?
IH: Ci biznesoŭcam, ci trenieram. Biznesoŭcam jon stanovicca, bo chapaje hrošaj, zaroblenych za karjeru. U kaho niama takoj pradprymalnickaj žyłki, iduć u treniery.
Kavaloŭ, Makrycki, Husaŭ, Skabiełka — dobryja treniery. Biznesmienaŭ ja mahu nazvać paru imionaŭ, ale jany prasili nie nazyvać. Jość Pavieł Bieły, Hienadź Saviłaŭ — heta ŭsim viadomyja proźviščy.
«NN»: Pierśpiektyvy ŭ biełaruskaha chakieista jość?
IH: Kali jość žadańnie, to kaniečnie. Navat biez asablivaha talentu biełaruski chakieist moža dasiahnuć pośpiechu. Navat u minskim «Dynama» jość chłopcy nie talenavityja, ale ŭ ich jość metanakiravanaść, pracazdolnaść. I jany zarablajuć dobryja hrošy.
U biełaruskaha chakieista jość budučynia. Kali niechta zadumvacca, ci addavać dzicio ŭ chakiej, — tak, addavać.
***
Ivan Hruntoŭ — chakiejny ahladalnik sajta by.tribuna.com. Naradziŭsia ŭ 1987 u Minsku.
