Maja sioletniaja pabyŭka na Padlaššy mieła dva ščymlivyja momanty. Napišu pra adzin ź ich ciapier, pra druhi – mahčyma, inšym razam.
U niadzielu 17 žniŭnia my z žonkaj pajechali ź Bielska ŭ Rybały na bohasłužeńnie ŭ miascovaj carkvie Cviatych Kuźmy i Dziamiana.
Carkva ŭ Rybołach. Ilustracyjnaje fota ź Vikipiedyi.
Nastajacielem cyrkvy ŭ Rybałach źjaŭlajecca baciuška Ryhor Sasna, naš padlaski kulturtrehier i aŭtar šmatlikich knižak ab historyi pravasłaŭja na Padlaššy. Ad troch tydniaŭ baciušku Sasnu, jakomu siońnia ŭžo pad 75 hadoŭ, dapamahaje ŭ bohasłužeńniach Kastuś Bandaruk, moj były kaleha z Radyjo Svaboda ŭ Prazie. Kastuś, jaki emihravaŭ z Polščy ŭ ZŠA ŭ druhoj pałovie 1980-ch biez farmalnaha dazvołu tahačasnaha japiskapa Biełastocka-Hdańskaha Savy, ažno da apošniaha času nia mieŭ prava słužyć u chramach Polskaj aŭtakiefalnaj pravasłaŭnaj carvy – japiskap Sava, jaki tym časam staŭ mitrapalitam PAPC, za toje niepasłušenstva nakłaŭ takuju zabaronu na Kastusia. Ale apošnim časam mitrapalit Sava ŭmiłažaliŭsia i prabačyŭ Kastusiu jahony hrech niepasłušenstva. Dekretam mitrapalita Savy Kastuś byŭ naznačany śviatarom-»rezydentam» pry carkvie śv.śv. Kuźmy i Dziamiana ŭ Rybałach. Kastuś maje prava adpraŭlać liturhii i ŭsie inšyja słužby ŭ rybałaŭskaj carkvie na pryncypach, havoračy pa-žurnaliscku, fryłansera. Inakš kažučy, jon i štacki čałaviek – Kastuś zachoŭvaje svaju žurnalisckuju pasadu ŭ Radyjo Racyja – i sadłat Chrystovy ŭ vojsku mitrapalita Savy. Prytym, baciuška Bandaruk za svajo słužeńnie ŭ Rybałach pryncypova nie biare ni hraša.
Pačuŭšy ad matuški Tamary Bandaruk, što mitrapalit Sava narešcie «adpraščaŭ» Kastusia, my z žonkaj byli praślazilisia – siabrujem my z Bandarukami ŭžo amal 20 hadoŭ, i dobra viedajem, jak mocna Kastuś pieražyvaŭ zabaronu na słužeńnie ŭ chramie. Tamu što dla Kastusia śviatarstva – heta nie prafesija, a sapraŭdy paklikańnie.
Carkva ŭ Rybołach. Ilustracyjnaje fota orthphoto.net.
Evanhielle (ad Matvieja, frahment pra azdaraŭleńnie epileptyka i vieru pamieram z harčyčnaje ziarniatka) pračytaŭ baciuška Sasna, a kazań havaryŭ baciuška Bandaruk. U Kastusia vydatna pastaŭleny hołas i naturalnaja biełaruskaja mova, tamu rybałaŭski narod słuchaŭ jahonuju kazań jak kazku. Kastuś, jak i naležyć, spačatku prakamentavaŭ evanhielskuju historyju, a potym raspavioŭ epizod sa svajho śviatarstva 35 hadoŭ tamu, kali ŭ biełastockim špitali jon maliŭsia za pacyjentku ŭ komie… I zakončyŭ zaklikam nie łajdačycca, a chadzić u carkvu i malicca («chacia b stolki času, kali vy platkarycie na łavačcy») i «nia mienš razoŭ, čym vy chodzicie ŭ inšyja miescy» – pry poŭnym i adčuvalnym entuzijaźmie viernikaŭ..
Nie paśpieŭ ja abdumać jak śled svajo łajdactva na łavačcy i chadžeńnie ŭ inšyja čym chram miescy, jak liturhija padyjšła da kanca, baciuška Bandaruk pryčaściŭ usich žadajučych, a potym paśviaciŭ jabłyki i hrušy z rybałaŭskich sadoŭ.
Praz dva dni miełasia być vialikaje na Padlaššy śviata Spasa (najbolš uračystaje – na śviatoj hary Hrabarka), u rybałaŭskaj carkvie bohasłužeńnia ŭ toj dzień nie pradbačvałasia, tamu ludzi prynieśli jabłyki na niadzielnuju liturhiju.
Uzhadałasia čamuści ŭ hetaj rybałaŭskaj carkvie kaliści daŭno pračytanaje, mahčyma, u Dastajeŭskaha – dakładna ŭžo nia ŭspomniu, ale niešta nakštałt:
Heta była staraja draŭlanaja carkva, ikony ŭ joj byli pačarniełyja ad daŭniny, i chor u joj śpiavaŭ nia ŭ ład. Ale jakraz u takim chramie najlepš malicca…
