photo.bymedia.net
Aficyjny kurs dalara dasiahnuŭ 15310 rubloŭ, kurs u abmieńnikach— 15610 rubloŭ. Nacbank dekłaruje, što doŭhačakanaja stabilizacyja valutnaha rynku nastupiła. Ale novaja ekanamičnaja palityka Nacbanka pa-raniejšamu pakidaje šerah pytańniaŭ.
Da čaho ciapier pryviazany biełaruski rubiel?
Admianiajučy ŭ pačatku studzienia valutnuju kamisiju, Nacbank udakładniŭ svaje dalejšyja dziejańni pa stabilizacyi situacyi. Kurs biełaruskaha rubla vyrašyli pryviazać da košyka zamiežnych valut u nastupnych dolach: rasijski rubiel — 40%, dalar i jeŭra — pa 30%. Raniej praporcyja była inšaj: u kožnaj valuty pa 33%.
Što źmianiłasia? Ciapier birža pačynajecca z tarhoŭ rasijskim rublom (raniej bazavym byŭ dalar).
Kurs rasijskaj valuty nie zafiksavany ćviorda, ale pakul jaho imknucca trymać na ŭzroŭni kala 228 biełaruskich rubloŭ.
U zaležnaści ad taho, jaki kurs dalara skłaŭsia ŭ Rasii, vyličvajecca, kolki budzie kaštavać amierykanskaja valuta ŭ Biełarusi. Naprykład, kali ŭ Maskvie dalar kuplajuć za 67 rasijskich rubloŭ, to kurs Nacbanka składzie kala 15300 rubloŭ.
Faktyčna adbyvajecca pryviazvańnie biełaruskaha rubla da rasijskaha, bo Rasija — hałoŭny handlovy partnior Biełarusi. Inšaje pytańnie, pa jakim kursie adbudziecca pryviazka valut paśla kančatkovaj stabilizacyi?
Ciapier abrany ŭzrovień 228 biełaruskich rubloŭ, adnak eksparcioram było b vyhadna adnavić status-kvo pačatku 2014 hoda. Tady rasijski rubiel kaštavaŭ 280—290 biełaruskich rubloŭ, na 25% bolš, čym ciapier
Ci tarhi na biržy całkam svabodnyja?
Zakulisnyja hulni Nacbanka (kali jany navat i jość) redka vypłyvajuć na pavierchniu. Pahavorvajuć, što «lišnija» zajaŭki na kuplu valuty na biržy abrazajuć. Za ruku nikoha nie złavili, ale ličby śviedčać pra niezvyčajnyja źjavy.
U apošnija dni studzienia dzionny abjom prapanovy valuty na biržy vyjšaŭ na ŭzrovień $90 miljonaŭ. Pry całkam rynkavaj ekanomicy jon musić być mienšym, bo ciapier u Biełarusi dziejničaje praviła abaviazkovaha prodažu pałovy valutnaj vyručki. «Prymusovy» prodaž składaje kala $70 miljonaŭ, tady jak volny — usiaho kala $20 miljonaŭ.
Popyt u siarednim składaje kala $95 miljonaŭ za dzień. Pakolki jon pieravyšaje prapanovu, biełaruski rubiel patrochu słabieje, a kursy valut rastuć.
Adnak ličby popytu i prapanovy istotna pamienšali proci minułaha hoda. U studzieni 2014-ha abjom tarhoŭ składaŭ u siarednim $115 miljonaŭ, a pazaletaś — $120 miljonaŭ. Ale tady jašče i abaviazkovy prodaž valuty byŭ mienšym — 30% vyručki.
Takim čynam, kolkaść tych, chto pradaje valutu pa biržavym kursie pa ŭłasnym žadańni, skaraciłasia. Pry hetym Nacbank admaŭlaje bankam u kupli valuty dla abmieńnikaŭ.
Što budzie z zarobkam?
Apošnija hady zarobki biełarusaŭ źmianiajucca pa prostym hrafiku. Ekanomika nabiraje abaroty, zarobki padychodziać da peŭnaha uzroŭniu… Paśla čaho adbyvajecca adkat na dva-try hady tamu i sproba čarhovaha ŭzdymu.
U 2008-m ekanomika nie vytrymała $450, u 2011-m fatalna ličbaj stała $500, ciapier — $600.
Pavodle źviestak Biełstata, u kancy 2014 siaredni zarobak u krainie pieravysiŭ 6,8 miljona rubloŭ «brudnymi». Za košt premij śniežańskija zarobki zaŭsiody samyja vysokija za hod. Adnak, spłaciŭšy padatki, biełarusy mohuć nabyć usiaho $380 pa ciapierašnim kursie ŭ bankach. Uzrovień dabrabytu faktyčna adkaciŭsia na piać hadoŭ nazad.
Havorki pra indeksacyju zarobkaŭ dziaržava pakul nie viadzie.
Ci ŭdałosia ŭładam strymać rost cenaŭ?
Niahledziačy na sproby ŭładaŭ zamarozić ceny, suprać zakonaŭ ekanomiki nie papreš. Urad dazvoliŭ imparcioram pavialičyć adpusknuju canu na tavary ŭ novych pastaŭkach pa schiemie: «pracent devalvacyi biełaruskaha rubla minus 5%». Heta značycca, što ad pačatku valutnaha kryzisu cana mahła vyraści nie bolš čym na 38,5% (40,5% devalvacyi x 95%).
Paraŭnajem, kolki kaštavali pradukty «da» i «paśla».
Najbujniejšaja handlovaja sietka kramaŭ «Jeŭraopt», jakaja karystajecca pryjaznym staŭleńniem uładaŭ, imkniecca nie źmianiać ceny.
Z adnaho boku, kiłahram bananaŭ u kramach ciapier kaštuje 15850 rubloŭ (+30% u paraŭnańni sa śniežniem 2014), apielsiny— 12900 (+9%).
Zatoje mnohija tavary pakul nie źmianili cany. Harošak «Hłobus», harbata «Hrynfiłd», šakaład «Alpien Hold» kaštujuć jak i raniej, a voś niektary «Sočny» navat krychu patańnieli.
Z technikaj situacyja inšaja.
Paraŭnajem katałoh adnoj z najbujniejšych biełaruskich internet- kramaŭ «21 stahodździe». Bolšaść tavaraŭ padaražeła na maksimalna dazvoleny ŭzrovień.
Naprykład, pralnaja mašyna LG F1096SD3 pradajecca za 5 425 tysiač (+38,8%).
Adnak jość i vyklučeńni. Televizar Samsung UE32H5303AKXRU kaštuje 6 836 tysiač (+45,8%), a multyvarka Redmond RMC-M4510 — 1 549 tysiač (ažno +49%).
A voś biełaruskaja pradukcyja pakul padaražeła nie tak mocna — usio ž nie całkam impartny tavar. Naprykład, pralnaja mašyna Atłant SMA 50U102 u paraŭnańni ź lipieniem minułaha hoda vyrasła ŭ canie na 19%.
Ci jość valuta ŭ abmieńnikach?
Kab nabyć peŭnuju sumu ŭ dalarach ci jeŭra, u studzieni ludziam davodziłasia pabiehać pa abmieńnikach.
U abied aŭtorka ŭ niekatorych abmieńnikach možna było adrazu kupić pa tysiačy i dalaraŭ, i jeŭra. Naprykład, u nieprykmietnym akien- cy banka «BiełVEB» la staličnaha CUMa možna było ŭziać navat i paŭtary. U adździaleńni «Choŭm Kredyt Banka» taksama prablem niama — skazali, što pradaduć lubuju patrebnuju sumu.
Ale ŭ bolšaści bankaŭ možna nabyć tolki toje, što nazdavali za dzień inšyja klijenty. Pry hetym amal paŭsiul choć troški valuty, ale znojdziecca. I pytacca treba va ŭsich kasach — u adździaleńni «BPS-Śbierbanka» ŭ adnym akiency nie było ničoha, zatoje ŭ druhim — $150. U «Biełaruskim narodnym banku» dalaraŭ znajšłosia niašmat, kala $30, ale prapanavali 300 jeŭra. Pry hetym było bačna, što valuty ŭ kasie chapaje. «Heta nie dla prodažu, — papiaredziła kasirka.— My pradajom tolki toje, što zdajuć».
Pabačym, ci situacyja radykalna palepšaje paśla źniaćcia abmiežavańnia na kupli valuty na biržy dla patreb nasielnictva.
