 |
Miesiac prajšoŭ daremna, kali Minsk z Varšavaj nie pasvaryŭsia. Čarhovaj nahodaj dla skandału stała «Karta palaka».
Padobna, što BRSM nieŭzabavie znoŭ atrymaje zahad piłavać biarvieńnie pierad polskaj ambasadaj. Bo hetyja «padstupnyja panovie ładziać čarhovuju «pravakacyju» suprać siniavokaj Biełarusi i stvarajuć u našaj krainie «piatuju kałonu». Prynamsi, takija vysnovy možna zrabić z vykazvańniaŭ našych dypłamataŭ‑amataraŭ z Nacyjanalnaha schodu Mikałaja Čarhinca dy Siarhieja Kaściana.
Zrešty, nie zmaŭčała i ministerstva zamiežnych spraŭ. Jano zapatrabavała, kab na biełarusaŭ «Karta palaka» nie raspaŭsiudžvałasia, bo heta moža parušyć stabilnaść u našaj dziaržavie.
Tut varta patłumačyć, što heta za dakumient, jaki moža mieć takija losavyznačalnyja nastupstvy. «Karta palaka» paćviardžaje prynaležnaść hramadzianina inšaj dziaržavy da polskaha narodu. Jejny ŭładalnik maje prava atrymać doŭhaterminovuju šenhienskuju vizu, lehalna pracavać abo vučycca ŭ Polščy bieź śpiecyjalnych dazvołaŭ, a taksama zajmacca tam biźniesam. Narešcie, jon karystajecca polskaj čyhunkaj sa źnižkaj — ažno 37%.
Kab atrymać «Kartu palaka», treba vałodać polskaj movaj ci mieć svajaka‑palaka (albo hramadzianina Polščy), ci davieści svajo polskaje pachodžańnie.
Nasamreč, peŭnyja pahrozy dla Biełarusi hetaje noŭ‑chaŭ Polščy sapraŭdy stvaraje. Adnak nie palityčnyja, a ekanamičnyja.
Navošta Varšavie spatrebiłasia razdavać takija lhoty vialikaj kolkaści zamiežnych hramadzianaŭ? U adnoj tolki Biełarusi, pavodle papiarednich acenak, na atrymańnie «Karty palaka» mohuć pretendavać kala 900 tysiač čałaviek. Sprava ŭ tym, što kolki času tamu ŭsie hramadzianie Polščy, tak by mović, atrymali «Kartu jeŭrapiejca». Paśla taho, jak Polšča ŭstupiła ŭ Jeŭraźviaz, palaki zajmieli prava lehalna pracavać u luboj krainie ES. I šmat chto im skarystaŭsia, pačaŭšy šukać lepšych umovaŭ u Francyi, Hiermanii, Irłandyi, Italii... Adpaviedna, u Polščy stvaryŭsia peŭny deficyt pracoŭnaj siły. I jana pačała šukać zamienu tym, chto adjechaŭ na Zachad, na Ŭschodzie.
Miž inšym, nie adna Polšča raźličvaje na ekspart pracaŭnikoŭ. Anałahičnaja situacyja skłałasia ŭ Litvie. Tam taksama jość svoj anałah «karty palaka», tolki dla litoŭcaŭ. I tam užo pracujuć tysiačy biełarusaŭ.
Tamu pahroza palahaje ŭ vymyvańni pracoŭnaj siły ź Biełarusi. Chacia, kali pahladzieć naša telebačańnie, takoj prablemy isnavać nie pavinna. Bo, pavodle BT, u našaj krainie panujuć dabrabyt i stabilnaść. A ŭ susiedziaŭ, naadvarot, sucelnyja žachi.
Ale čamuści nie palaki i litoŭcy jeduć da nas u zarobki, a zusim naadvarot. Mabyć, usio‑tki tam lepš? Tak, ale našy ŭłady ŭ hetym nikoli nie pryznajucca. I tamu pačynajuć ratavać stanovišča, vydumlajučy roznyja pudziły kštałtu «piataj kałony».
Adnak zabaronami hetuju prablemu nie vyrašyć. I napałochać usich — «Nie chadzicie, ludzi, u Polšču pracavać» — nie atrymajecca. Tamu vysokapastaŭlenyja čynoŭniki pačali navypieradki abiacać biełarusam imklivy rost zarobkaŭ. Tak, premjer‑ministr Siarhiej Sidorski zajaviŭ, što abiacańnie davieści ŭ 2010 hodzie siaredni zarobak da 500 dalaraŭ, pavinna być pieravykanana. A staršynia Nacyjanalnaha banka Piotr Prakapovič naohuł pasuliŭ, što ŭ 2015 hodzie biełarus budzie zarablać nie mienš za 1000 jeŭra.
Adnak pakul što rekordy bje tolki inflacyja: za apošnija try miesiacy jana skłała 7,3%. U hetych niespryjalnych umovach palitykam zastajecca tolki adno — zahavorvać zuby šarahovym hramadzianam. Asabliva hetaje majsterstva zapatrabavanaje, kali na dalahladzie źjaŭlajecca pryvabnaja alternatyva.
Miž inšym, «karty palaka» jašče nie isnavała navat u prajekcie, a sotni tysiač biełarusaŭ užo zdabyvali sabie srodki na isnavańnie nie na Baćkaŭščynie, a ŭ Rasii. Moža našamu MZS z hetaj nahody zajavić pratest Kramlu?
Nasamreč, šlach vyrašeńnia hetaj prablemy daŭno viadomy. Koliś pa telebačańni krucili rekłamny rolik, u jakim zaciatyja słužaki padrazali ptuškam kryły, kab tyja nie adlacieli ŭ inšyja krainy. Na heta rasiejski impieratar prapanavaŭ inšy recept: «Kormiť nado łučšie — oni i nie uletiat».
Adnak biełaruskija ŭłady vyrašyli pieratvaryć ekanamičnuju prablemu ŭ palityčny skandał. Chacia naŭrad ci heta spynić tych, kaho zavabiać pryvilei, što daje «Karta palaka».
