U lutym u biełaruskim prakacie prajšła rasiejskaja stužka «Samy lepšy film», źniataja na zamovu pradusarskaha centru Comedy Club. Film, miakka kažučy, haŭno z łajna, ale sens nia ŭ hetym. Pravy na aficyjny raspaŭsiud «kinašedeŭru» na DVD nabyła bujnaja mienskaja kantora «VideaMaks». Ale, pryjšoŭšy rehistravać stužku ŭ Respublikanskuju ŭstanovu «Dziaržaŭny rehistar kinavideafilmaŭ i kinavideaprahramaŭ», pradstaŭniki «VideaMaksu» atrymali niečakany adkaz: u tym vyhladzie, u jakim film byŭ pradstaŭleny na razhlad u cenzurnuju kamisiju, pradavać u biełaruskich dyskarniach jaho nielha! Čynoŭniki nie prapuścili peŭnuju nienarmatyŭnuju leksyku j zahadali, kali «VideaMaks» ŭsio‑tki choča raspaŭsiudžvać videaprahramu na terytoryi Biełarusi, zamianić brydkasłoŭje tradycyjnym u takich vypadkach «pikańniem».
Na tłumačeńni pradstaŭnikoŭ dystrybutarskaje kantory, što, maŭlaŭ, samyja «mocnyja» vyrazy ŭ filmie j tak zahłušanyja, a reštu biez pytańniaŭ prapuścili i ŭ Rasiei, i va Ŭkrainie, i navat u Prybałtycy, čynoŭniki ŭznaharodzili «VideaMaksaŭcaŭ» nievialičkaju papierkaju (udvaja mienšaju za arkuš z natatniku), dzie ad ruki byli vypisanyja 9 słovaŭ (niekatoryja paŭtarajucca šmatkroć, tamu asadkaju tak i było napisana: ««Tra*nuł» — 2 razy, «nas*ał» — 3 razy» i h.d.), jakija musiać być prybranyja, kab dyski mahli trapić u aficyjny prodaž. Dalej u dziaržrehistry sumlenna pryznalisia, što jany paniaćcia zialonaha nia majuć, što takoje chatniekinateatravy huk u farmacie 5.1, i tym bolš jany nia viedajuć, jakim čynam možna zahłušyć niekatoryja słovy na ŭžo hatovym i całkam zmajstravanym DVD z meniu j niekalkimi hukavymi darožkami. U vyniku, čynoŭniki pakinuli niebarakaŭ ź «VideaMaksu» vyrašać hetaje pytańnie samatužki.
Heta pieršy ŭ historyi precedent, kali biełaruskija realizatary licenzijnaje DVD‑pradukcyi musili ŭnosić niejkija źmieny ŭ kančatkovy pradukt (jaki jany zaŭsiody atrymlivali z Rasiei ŭ hatovym vyhladzie, a potym paprostu pradavali praź biełaruskuju sietku raspaŭsiudu), i ŭrešcie skončyłasia tym, što pradstaŭniki «VideaMaksu» ŭsio ž atrymali dazvoł ad vytvorcaŭ «Samaha lepšaha filmu» na toje, kab «vidaźmianić» peŭnyja miescy ŭ aŭdyjodarožkach, nakłaŭšy pavierch aryhinalnych słovaŭ «pikańnie». Bo inačaj film paprostu nia byŭ by aficyjna pradstaŭleny ŭ Biełarusi. Adnak pa‑raniejšamu stajała techničnaje pytańnie — jak u Miensku na hatovym DVD‑dysku zahłušyć maciuki, i pry hetym zachavać Dolby huk u farmacie 5.1.
U vyniku pradstaŭnikoŭ «VideaMaksu» nakiravali ŭ Biełaruski Videacentar, jaki zajmajecca mantažom i źviadzieńniem mastackich filmaŭ u Biełarusi. Z toju samaju prośbaju — razabrać DVD, raskłaści huk pa kanałach, nakłaści «pikańnie» ŭ peŭnych miescach, a potym sabrać usio nazad, kab, jak u tym savieckim filmie, «jak tak i było». Adtul, ź BiełVideaCentru, cudoŭny j vielmi vopytny hukarežyser spadar Siarhiej Šunkievič, pa‑siabroŭsku źviarnuŭsia pa dapamohu da tvorčaha zhurtavańnia «Dziŭnoty j pamaroctvy».
U vyniku słovy «sr*ka» i «s*ka» vielmi aperatyŭna zamianilisia na «pi‑i‑i», i voś ciapier — o, dziva! — prahramu možna raspaŭsiudžvać na Biełarusi. Voś tut musim pakajacca j skazać niekalki słovaŭ u svajo apraŭdańnie. MY ZRABILI HETA NIE Z SVAJHO VIALIKAHA ŽADAŃNIA!!! I NAVAT NIE ZA VIALIKIJA HROŠY!!! My pryniali ŭdzieł u «ačałaviečvańni» zvyštupiejšaje rasiejskaje stužki adno z pavahi da cudoŭnaha znaŭcy svaje spravy — spadara Siarhieja Šunkieviča, čyje parady j karysnyja zaŭvahi asabista nam vielmi prydalisia padčas ahučvańnia na biełaruskuju movu multfilmu «Tarzan‑2». Bo sytuacyja z «SMŁ» — heta, napeŭna, adziny vypadak, kali my całkam salidarnyja z našym čynavienstvam — takija filmy musiać rasceńvacca, prynamsi, jak antymastackija. Što praŭda, jak zaŭsiody, ironija losu ŭ tym, što siońnia biazhłuzdy j absalutna biessensoŭny «Samy lepšy film» ryzykuje stać absalutnym lideram prodažaŭ licenzijnych filmaŭ u 2008 hodzie… Prykra, ale sapraŭdy šmat chto ź ciapierašniaha maładoha pakaleńnia nia viedaje, kolki isnuje sapraŭdnych dobrych filmaŭ…
Darečy, padčas «čaravańnia» nad Comedy Club‑aŭskim šedeŭram, my mieli jašče adnu mahčymaść parazmaŭlać z pradstaŭnikami «VideaMaksu» nakont taho, kab dadavać biełaruskija hukavyja darožki da licenzijnych filmaŭ, pravy na aficyjny raspaŭsiud jakich hetaja kantora nabyvaje ŭ pravaŭładalnikaŭ bolš vysokaha paradku. Pryčym my, sa svajho boku, navat hatovyja rabić hetyja hukavyja darožki ŭłasnymi siłami i addavać ich licenzijnym biełaruskim dystrybutaram adno dziela taho, kab filmy, pradublavanyja pa‑biełarusku, pradavalisia ŭ aficyjnych kramach i byli pradstaŭlenyja na narmalovych jakasnych dyskach. Na heta namieśnica dyrektara STAA «VideaMaks» pa raźvićci j planavańni spadarynia Maryna Jasiukievič adkazała, što «tearetyčna, niama ničoha niemahčymaha, ale dziejnyja kantrakty z Walt Disney, Buena Vista i Sony Pictures nie dazvalajuć rabić nijakich źmienaŭ u DVD, jakija «VideaMaks» atrymlivaje dla raspaŭsiudu. A dla taho, kab pierahladać damoŭlenaści z hetymi zachodnimi kantorami, patrebny albo dziaržaŭny zakon, jak va Ŭkrainie, albo vialikaja finansavaja zacikaŭlenaść — inšymi słovami, sapraŭdny popyt na hetuju pradukcyju». Pakul ža abmianialisia kaardynatami j damovilisia, što stasunki pamiž «Dziŭnotami j pamaroctvami» i «VideaMaksam» na hetuju temu buduć praciahvacca dalej. Bo, jak pakazvaje praktyka z «Samym lepšym filmam», paŭsiul byvajuć vyklučeńni…
