 |
Pačaŭ A. Kazulin ź nievialikaj pramovy, dzie akreśliŭ svaju pazycyju pa šerahu pytańniaŭ.
«Ja vyjšaŭ z prapanovaj da ŭsich demakratyčnych siłaŭ padvieści rysu, zabycca na ŭsie svaje niejkija asabistyja kryŭdy, zrazumieć, što dzialeńnie ŭžo skončyłasia. Usie my musim abjadnacca dla pieramien, čas hvałtu vajny i teroru kančajecca. Ja vystupiŭ ź inicyjatyvaj abjavić 2008 hod — hodam Biełaruskaj Narodnaj Respubliki, u nas, u Eŭropie, u śviecie. Ja vystupiŭ z prapanovaj ab stvareńni nie arhkamitetu ADS, a narodnaha kamitetu pa śviatkavańni 90‑hodździa BNR. Taksama paprasiŭ apazycyju zajavić, što sioleta my praviadziem Kanhres usich demakratyčnych sił Biełarusi. Hety Kanhres nia moža być miescam razborak, a pavinien być pryśviečany budučyni našaj krainy, jaje miescy ŭ śviecie, adnosin z našymi susiedziami, ZŠA, Eŭrasajuzam, Rasiejaj. Nam nia treba na Kanhresie patrabavać niejkich spravazdač i apraŭdańniaŭ, ci vyśviatlać, chto z nas najlepšy. Ja prapanavaŭ, kab na Kanhres była zaprošanaja Rada BNR na čale ź Ivonkaj Surviłłaj. Taksama źviartajusia da hramadzkaj arhanizacyi «Baćkaŭščyna», kab jany taksama ŭvajšli ŭ skład narodnaha kamitetu, i paspryjali, kab biełarusy śvietu pryjechali na hety Kanhres. U Kanhresie musić uziać udzieł nia tolki palityki, ale i piśmieńniki, i moładź, i pradprymalniki.
Siońnia ja pračnuŭsia krychu inšym čałaviekam. U majoj dušy nastupiŭ spakoj. Hvałt nie pryvodzić ni da čaho dobraha, ja heta zaŭsiody viedaŭ. Ja daruju Łukašenku, maja siamja daruje jamu. Mahu tolki skazać, što nielha pierastupać praź śviatyniu, za śviatyniu zmahajucca i pieramahajuć, ale jaje nie abražajuć. Ja praciahvaju ruku da Łukašenki z absalutna čystym sercam i namierami. Ja prapanoŭvaju jamu zabycca na ŭsie asabistyja kryŭdy. Niahledziačy ni na što jon častka historyi niezaležnaj Biełarusi. Ja zaklikaju jaho padniać nad asabistym i stać sapraŭdy prezydentam Biełarusi, a nie zvyčajnym śmiarotnym. Łukašenka čałaviek sa svaimi žarściami i emocyjami, para jamu stać prezydentam. Padniacca nad nizkim i pakazać usio śvietłaje, što jość u kožnym čałavieku, i, kaniečnie, jość u Łukašenku. Ja prapanoŭvaju jamu zabycca na minułaje i pačać usio z čystaha arkuša. U Łukašenki jość siońnia vybar – pryniać maju prapanovu i pačać novy etap u raźvićci Biełarusi.
Kali my havorym pra Rasieju, to nielha palivać brudam vialikuju krainu, u zachavajucca i buduć asablivyja adnosiny z Rasiejaj, adnak naša budučynia ŭ Eŭropie i Eŭrasajuzie.
Za hetyja dva dni ja byŭ vielmi ŭražany. Ja nia moh zhadać nivodnaha rajonu Biełarusi, adkul nie pryjechali ludzi».
* * *
Užo paśla hetaha vystupu žurnalisty mieli mahčymaść zadać pytańni.
Jak Vy siońnia źbirajeciesia dabiracca ŭ kaloniju?
– Vyjedu prykładna a piataj viečara na ŭłasnaj mašynie, biez usialakaha kanvoju.
Jak u kalonii ŭspryniali navinu pra śmierć Vašaj žonki?
– Asudžanyja ź vialikim žalem i spačuvańniem da mianie. Kiraŭnictva taksama prajaviła čałaviečnaść.
Vy hatovy stać na čale demakratyčnych siłaŭ?
– Kali kažuć, što niechta hatovy stać lideram, ja ŭzhadvaju Piatra Kraŭčanku, jaki skazaŭ, što hatovy stać nacyjanalnym hierojem i lideram. Nie čałaviek rašaje, a hramadztva. Lider sam nie stanovicca, jaho robiać ludzi. Kali hetaha zachočuć ludzi, to inšaja sprava, a sam ja takich zajavaŭ rabić nia budu.
Što davała Vam siłaŭ ciaham hetych dvuch hadoŭ za kratami?
– Ja atrymlivaŭ ahramadnuju kolkaść listoŭ, jak ź Biełarusi, tak i z-za miažy. Mnie pisali ad dziaciej da pensijaneraŭ. Samy starejšy čałaviek, jaki mnie napisaŭ, byŭ va ŭzroście 86 hadoŭ. Tam byli nie radki, a ichnyja dušy i sercy.
Možna sprahnazavać, što ŭłady nie pacisnuć praciahnutuju Vami ruku, što rabić tady?
– Nia treba kajacca publična, važna, kab pakajańnie było ŭ dušy. Havorka idzie nia tolki pra Łukašenku, ale i pra jahonuju kamandu. Kali my nia možam źmianić śviet, my pavinny źmianić sami siabie. Treba zadumvacca nie ab bytavych prablemach, a ab viečnych. Nas usich čakaje Božy sud, jaki vielmi blizki. Heta nia tolki maja prapanova, ale i prapanova niabiosaŭ. Kali hetaja prapanova budzie adrynutaja, to Łukašenka pakaža ŭsiamu śvietu, što ŭ jaho niama ničoha śviatoha. Ahulnaja karyść dasiahajecca tolki šlacham kampramisu, tamu Łukašenka musić pieraadoleć siabie.
Vy nie čakajecie, što ŭžo hetymi dniami budzie padpisany ŭkaz ab Vašym kančatkovym vyzvaleńni?
– Ja zaŭsiody raźličvaju na lepšaje i rychtujusia da najhoršaha. Siońnia ja hatovy da samaha horšaha raźvićcia padziej. Ja absalutna ŭpeŭnieny, što da 25 Sakavika mianie nia vyzvalać, što budzie dalej hetaje inšaje pytańnie.
Vy možacie prajaśnić sytuacyju, chto kankretna Vam prapanoŭvaŭ adjezd?
– Mahu skazać, što pasoł Vajs byŭ ščyry ŭ svaim imknieńni mnie dapamahčy, ale jon nie zusim dobra viedaje biełaruskija realii. Z ułady mnie prapanoŭvali heta na samym vysokim uzroŭni, navat nia treba tłumačyć, ź jakoha, bo i tak vidavočna.
Ciapier Vy viartajeciesia ŭ kaloniju, što budzie dalej?
– Ź siońniašniaha dnia ja admaŭlajusia ad usich ultymatumaŭ da ŭłady. Ja nia budu bolš haładać i supraciŭlacca patrabavańniem režymu. Čamu? Bo prostyja ludzi na pachavańni žonki mianie prasili ab hetym. «Vašaje žyćcio patrebnaje nam», kazali jany mnie. Hetyja słovy abudzili ŭ va mnie adkaznaść za ludziej. Adkaznaść i prymušaje mianie pryniać kardynalna inšaje rašeńnie.
Rašeńnie ab niavyjeździe ŭ Hiermaniju Vy prymali samastojna ci paśla paradaŭ z boku siamji?
– Lubaja žančyna choča dapamahčy mužu. Lubaja žančyna choča ŭbačyć chacia b kavałačak sonca i svabody. Majoj žoncy vielmi chaciełasia hetaha, ale lačeńnie ŭ Hiermanii faktyčna nie prapanoŭvałasia. Sychodziačy z taho, jak chutka pamierła maja žonka, to faktyčna mnie prapanoŭvałasia, kab jana pamierła ŭ Hiermanii.
Z turmy Vy nieadnarazova zaklikali ZŠA i ES uvieści ekanamičnyja sankcyi suprać Biełarusi. Vaša pazycyja ŭ hetym pytańni nie źmianiłasia?
– Kožny prava prymać rašeńni, jakija ličyć patrebnymi. Ja nie źjaŭlajusia kiraŭnikom ZŠA ci ES. Jany prymajuć tyja rašeńni, jakija sychodziać ź ichnaha razumieńnia marali i sumleńnia. Tamu prymać padobnyja rašeńni – ich prava. Ja nia budu hetaha kamentavać.
Va Ŭkrainie prahučała siońnia, što eŭraintehracyja zdolnaja abjadnać ułady i apazycyju. Ci mahčyma niešta padobnaje ŭ nas?
– Apazycyja i ŭłady roźniacca tolki na asnovach duchoŭnych kaštoŭnaściaŭ, a nie na niejkich žorstkich pryjarytetach materyjalnaj i subjektyŭnaj rečaisnaści. Budučynia Biełarusi ŭ ES dosyć tumannaja i addalenaja, ale my pavinny da hetaha imknucca, bo heta budučynia našaj krainy. Nia vyklučana, što Łukašenka znoŭ vierniecca na «pryncyp dubinki», i tady Biełaruś moža čakać chaos. I jakija nastupstvy buduć hetaha chaosu, vielmi ciažka skazać.
Ci mohuć rasiejskija vybary niejak paŭpłyvać na sytuacyju ŭ Biełarusi?
– Rola asoby ŭ historyi ŭžo dakazanaja. Miadźviedzieŭ – heta asoba, jon, u lubym vypadku, užo nie asoba Pucina. Tak, jany siabrujuć i majuć supolnuju palityku, ale element asabistaha miadźviedzieŭskaha budzie vidavočnym. Nam treba prosta pačakać, u jakim rakursie buduć raźvivacca hetyja adnosiny.
Što Vy dumajecie pra stan apazycyi ŭ Biełarusi?
– Ja pastaviŭ kropku na minułym, i nie chaču leźci ŭ niejkija razborki. Ciapierašni stan u apazycyi vidavočny. Navošta ja budu vam havaryć toje, što vy i tak viedajecie? Kali kožny zrobić krok nasustrač adzin adnamu, to my dasiahniom zhody.
Vas časta paraŭnoŭvajuć z Łukašenkam uzoru 1994 hodu. U čym pryncypovaje adroźnieńnie?
– My z Alaksandram Ryhoravičam źjaŭlajemsia antypodami, a jany zaŭsiody pryciahvajucca. Toj, chto zajmajecca vyvučeńniem teasofskaj litaratury, zrazumieje, što ja skazaŭ.
