Za apošnija 22 hady situacyja z žyllom u Biełarusi pryncypova nie źmianiłasia. Padychod zastaŭsia raniejšym: tyja ž čerhi, ilhoty, składanaści z kredytavańniem i inš.
Pavodle dadzienych Nacyjanalnaha statystyčnaha kamiteta, na 1 studzienia 2015 hoda na ŭliku dla palapšeńnia žyllovych umovaŭ u Biełarusiznachodzilisia 742.172 siemjaŭ i adzinokich hramadzian. Dla paraŭnańnia, va ŭžo dalokim 1993 hodzie na tym ža ŭliku, heta značyć u roznych čerhach, stajała 703,2 tys. siemjaŭ. Takim čynam, kolkasna čerhi tolki ŭzraśli.
novostroyki.by
Niaznačny zruch adbyŭsia ŭ kolkaści kvadratnych mietraŭ žylla na adnaho čałavieka. U 1993 hodzie było kala 18, u 2015 hodzie – pryblizna 25. Heta najlepšy pakazčyk u SND, ale Biełaruś jašče značna adstaje ad raźvitych krain Jeŭropy (Hiermanija – blizu 50 kv. m. na čałavieka) i pahatoŭ ZŠA (blizu 70 kv. m. na čałavieka). Treba zaŭvažyć, što 25 mietraŭ – heta nie tak i mała (sanitarnaja norma, jak viadoma, ŭstanoŭlenaja ŭ 15 kv. m. na čałavieka), ale prablema palahaje ŭ tym, što žyllo raźmierkavanaje vielmi nieraŭnamierna. Mnohija siemji žyvuć u vielmi abmiežavanych umovach, kali na čałavieka prychodzicca mienš za 10 kv. m., a chtości maje 70, 100 i bolš na dušu. Takim čynam, u Biełarusi pa-raniejšamu vostra staić jak zadača pavieličeńnia žyłoha fondu, tak i prablema pošuku miechanizmaŭ bolš spraviadlivaha raźmierkavańnia žylla.
Jak mohuć być vyrašanyja aznačanaja zadačy? Analiz suśvietnaha dośviedu daje dastatkova jasnyja adkazy na hetyja pytańni.
Pa-pieršaje, heta libieralizacyja rynku žylla, pierš za ŭsio rynku jaho arendy. Źniaćcio abmiežavańniaŭ na prodaž i zdaču ŭ arendu ŭžo značna pavialičyć prapanovu žyłoj nieruchomaści. Prablema padatkaabkładańnia prybytkaŭ na hetych rynkach vyrašajecca dosyć prosta, bo ŭsie ŭhody baki vymušanyja rehistravać.
Pa-druhoje, masavaje budaŭnictva ŭ haradach arendnaha žylla roznaha ŭzroŭniu dziaržaŭnymi i pryvatnymi budaŭničymi arhanizacyjami. Prybytkovyja damy isnujuć nie adnu sotniu hadoŭ, i heta pracuje. Pry hetym sacyjalnaja abarona małazabiaśpiečanych siemjaŭ i hramadzian musić ažyćciaŭlacca šlacham subsidavańnia arendnych płaciažoŭ.
Pa-treciaje, vydzialeńnie ŭsim achvočym hramadzianam Biełarusi učastkaŭ pad budaŭnictva žyłoha doma ŭ pryharadach i ŭ sielskaj miascovaści pry minimumie abmiežavańniaŭ na kuplu-prodaž učastkaŭ. Biełaruś – małazasielenaja jeŭrapiejskaja kraina, ziemlaŭ dla hetaha całkam dastatkova. Prablema miescaznachodžańnia vyrašajecca šlacham aŭkcyjonnaha prodažu. Kali na rynku źjaŭlajecca dosyć vialikaja kolkaść učastkaŭ, aŭkcyjonnyja ceny buduć nievysokija, a dla adnosna addalenych učastkaŭ i zusim mizernyja. Dla zaachvočvańnia zasialeńnia nievialikich nasielenych punktaŭ ŭčastki ŭ ich mohuć vydzialacca i zusim biaspłatna.
Pa-čaćviortaje, – i heta samaje hałoŭnaje – doŭhaterminovaje kredytavańnie na dastupnych umovach. Heta, praŭda, upirajecca ŭ inšuju sistemnuju prablemu Biełarusi – chraničnuju hałapujučuju inflacyju, ułaścivuju pieravažna kamandnaj ekanomicy našaj krainy.
Nazvanyja šlachi vyrašeńnia žyllovaj prablemy nie źjaŭlajucca vialikim sakretam dla tych, chto vyvučaŭ hetaje pytańnie. Čamu ž tady ruch u hetym kirunku ažyćciaŭlajecca, miakka kažučy, vielmi marudna? Dziejnaja, pa sutnaści, madernizavanaja savieckaja sistema raźmierkavańnia i pieraraźmierkavańnia žylla vyhadnaja dla mnohich z tych, chto znachodzicca va ŭładzie i nie tolki. Pryviedzienyja vyšej šlachi vyrašeńnia žyllovaj prablemy źnižajuć zaležnaść šarhovych hramadzian ad dziaržavy ŭvohule i ad kankretnych čynoŭnikaŭ i dyrektaraŭ pradpryjemstvaŭ u pryvatnaści. Zrazumieła, čynoŭnikam nie padabajecca luboje źmianšeńnie ich upłyvu i ŭłady.
Vyrašeńnie žyllovaj prablemy ŭ Biełarusi mahčymaje tolki praz kompleksnaje refarmavańnie sacyjalna-ekanamičnaj sistemy, vynikam jakoj stanie pierachod da pieravažna decentralizavanaj ekanomiki i ŭzmacnieńnia kantrolu hramadstva nad dziejnaściu dziaržaŭnych struktur.
Jeŭrapiejskaja daślednickaja asacyjacyja «Oikonomos» (Vilnia, Litva)
