13 vieraśnia ad Hrodna da miastečka Sapockin prajšła pracesija ŭ honar 101-j hadaviny cudoŭnaha abjaŭleńnia Praśviatoj Baharodzicy ŭ Aŭhustoŭskich lasach. U mierapryjemstvie ŭdzielničała čałaviek 70. Zdavałasia b, ničoha asablivaha, ale ŭdzielniki mierapryjemstva vykarystoŭvali rasijskija impierskija ściahi — čorna-žoŭta-biełyja.
«Naša Niva» pasprabavała vyśvietlić, chto ž prynios hetyja štandary na šeście. Pierš-napierš my patelefanavali kiraŭniku «Niomanskich kazakaŭ» atamanu Uładzimiru Adamavu. «Nie, heta nie našy ściahi. My nieśli carkoŭnuju charuhvu. Mabyć, niechta z pryjezdžych», — adkazaŭ spadar Adamaŭ.
Baciuška z Sapockina, ijerej Vasil Tatarčuk, z sumam adniośsia da taho, što niekatoryja ŭdzielniki kryžovaha chodu sprabavali palityzavać mierapryjemstva.
«Zrazumiejcie, mnie treba padrychtavacca da nabaženstva, viačeru nahatavać. Ja nie ŭ stanie prasačyć, chto robić takija pravakacyi. Byli i raniej padobnyja incydenty palityzacyi carkoŭnych spraŭ, ja razmaŭlaŭ ź ludźmi. Nasamreč, nie nastolki važna, pad jakimi ściahami iduć ludzi ŭ carkoŭnych šeściach, aby jany byli ščyrymi chryścijanami», — ajciec Vasil pramaŭlaje na cudoŭnaj biełaruskaj movie.
Ijerej Vasil Tatarčuk havoryć, što ŭ jaho ŭ mašynie visiać biełaruski i ŭkrainski ściahi, a kapłanstva śviatar atrymlivaŭ u Kijevie. «U mianie navat niekatoryja kazaki pytalisia: što heta takoje? Ja skazaŭ, što pohladaŭ svaich mianiać nie budu».
Baciuška ličyć, što ściahi, najchutčej, pryvioz niechta ź Minska. Sapraŭdy, u šeści ŭdzielničali pradstaŭniki viadomaj arhanizacyi «Kazacki Spas».
Kiraŭnik «Kazackaha Spasa» Piatro Šapko pryznaŭ, što ściahi sapraŭdy nieśli ludzi ź jaho arhanizacyi. «My ź Minska pryjechali, što dali nam u ruki, toje i nieśli».
Pikantnaść situacyi dadaje toje, što ŭ kryžovym chodzie ŭdzieł brali pradstaŭniki Hrodzienskaj pahraničnaj hrupy. U pahraničnikaŭ naładžany daŭni kantakt z pravasłaŭnaj carkvoj. Iści ŭ adnoj kałonie z «impierskimi» ściahami pamiežniki nie admovilisia.
«Zrazumiejcie, kali vy prychodzicie da niekaha ŭ hości, a tam chtości napivajecca i debašyryć, vy ž nie vinavatyja, — kaža pres-sakratar Pamiežnaha kamiteta Alaksandr Ciščanka. — Pamiežniki ž nie nieśli hetyja ściahi, jany tam zajmalisia spravami duchoŭnymi. A pačynać razborki, niejkija bojki ładzić na takoj akcyi, napeŭna, nie vielmi pravilna. Jość bok, jaki zaprašaje na takoje mierapryjemstva, jon i musić adkazvać za vykarystańnie simvoliki. Dla pamiežnikaŭ jość tolki adzin ściah — dziaržaŭny biełaruski».
Spadar Ciščanka kaža, što ŭ pamiežnikaŭ niama nijakaha pahadnieńnia z kazakami.
Na žal, atrymać niepasredny kamientar ad udzielnika taho šeścia, namieśnika načalnika pahraničnaj hrupy pa ideałahičnaj rabocie i kadravym zabieśpiačeńni Maksima Litvinskaha, nie atrymałasia. Druhi dzień zapar jaho pracoŭny numar raduje tolki doŭhimi trelami — słuchaŭku nichto nie biare.
Naprykancy my jašče zrabili adzin zvanok u Hrodzienskuju jeparchiju, kab daviedacca staŭleńnie carkvy da hetaj padziei. Ajciec Jaŭhien Pavialčuk, jaki adkazvaje za adnosiny jeparchii z Uzbrojenymi siłami, adkazaŭ: «Ściah źjaviŭsia tamu, što šeście było ŭ pamiać ab padziejach Pieršaj suśvietnaj vajny, kali biełaruskija ziemli ŭvachodzili ŭ skład Rasijskaj Impieryi. Heta ściah daŭno pamierłaj impieryi», — skazaŭ Pavialčuk.
Na pytańnie, ci ŭsio ž jany prynieśli hetyja ściahi, byŭ adkaz: «Vy dumajcie hałavoj — carkva pryniesła tolki carkoŭnyja charuhvy». Dyk a chto prynios? «Pytajciesia ŭ tych, chto prynios», — łakanična adkazaŭ śviatar i pakłaŭ słuchaŭku.
Varta adznačyć, što čorna-žoŭta-bieły ściah vykarystoŭvaŭsia ŭ XIX stahodździ jak hierbavy ściah Rasijskaj Impieryi. Siońnia jaho na ŭzbrajeńnie ŭziali rasijskija šavinisty — tyja samyja, što chočuć dałučeńnia Biełarusi da Rasii.
