Zihmund Frojd, jakoha ja lublu značna mienš za Žaka Łakana, vyłučaŭ piać stadyj raźvićcia śviadomaści čałavieka.
Na pieršaj ź ich, aralnaj, jakaja ciahniecca da 1,5 hadoŭ, rot dziciaci vystupaje ŭ jakaści pieršasnaj krynicy zadavalnieńnia, što vyjaŭlajecca ŭ smaktańni, kusańni dy hłytańni navakolnaha śvietu. Na druhoj stadyi (pavodle Frojda – da 3,5 hadoŭ) dzicia pryvučajecca da prybiralni, kancentrujučy svaje adčuvańni na samarehulacyi ŭ hetym składanym pracesie. Na treciaj stadyi (da 6 hadoŭ) čałaviek pačynaje asensoŭvać ułasnuju seksualnaść, na čaćviortaj, łatentnaj (da 12 hadoŭ), «Ja» časova pieramahaje «Jano», a enierhija pieranosicca na vučobu, kulturu i siabroŭstva. Apošniaja stadyja (z 12 hadoŭ) finalizuje praces staleńnia – my kančatkova robimsia abjektami, prydatnymi da analizu mietadami Frojda.
Kali my pilna prahledzim luby sajt, pryśviečany žyćciu biełaruskaha horada, my pabačym, što na 70% hety pradukt składajecca z detalovaha apisańnia miescaŭ, dzie čałaviek moža padjeści.
Heta tyčycca hihantaŭ ź miljonnymi štodzionnymi naviedvańniami, heta tyčycca startapikaŭ, što składajucca ź dzievački Aleny, jaje ajbuka i jaje ž tvitar-akaŭnta, jaki zabiaśpiečvaje joj sto pierachodaŭ na kožny post (tamu što ŭ dzievački Aleny pryhožy juzerpik u pałasatych kałhotkach, jon vielmi padabajecca chłopčykam).
Adziny sposab raskazać historyju pra horad tut – heta zakranuć straŭnik.
Adzinaja tema – novaje miesca, dzie možna pakaštavać chinkali, ci tom jam, ci arhaničny bijadesiert z abiastłuščanymi viarškami. Adzinaje pryciahalnaje miesca – bar, dzie narmalna robiać dajkiry ci, što jašče cikaviej (bo adrazu zabiaśpiečvaje kamienty), robiać dajkiry drenna, aby-jak!
Ja nie viedaju nivodnaj inšaj krainy, dzie «być haradskim sajtam» da takoj stupieni aznačała b pisać pra kaviarni, stravy, ježu, napoi dy kaktejli. Ni ŭ Ńju-Jorku, ni ŭ Vienie, ni ŭ Bierlinie, ni navat ŭ blizkich da nas Vilni ci Maskvie na bujnych miedyjaplacoŭkach, što raskazvajuć pra žyćcio miehapolisaŭ, nie nadajecca tak šmat uvahi kaviarniam dy restaracyjam.
Što samaje cikavaje – hety kult ježy nazirajecca ŭ horadzie z najmienš daskanałaj restarannaj kulturaj. U stalicy, jakaść ustanovaŭ jakoj niesupastaŭlalnaja z susiedniaj Vilniaj jak pa cenach (jany ŭ nas varjackija), tak i pa mieniu i recepturach.
Na ŭvieś Minsk – dva paznavalnyja restaratary, adnaho ź jakich ja vielmi pavažaju, da druhoha staŭlusia skieptyčna. I voś pry nastolki jaŭnaj adsutnaści hierojaŭ z reputacyjaj, z charaktarami – taki hieraičny epas usiudy!
Za miažoj u kaviarniach ludzi čytajuć pra muzyku dy kino, u nas, navat idučy ŭ kino, vymušanyja čytać pra restarany, restarany, restarany. «Na Kamsamolskaj rychtujecca kaviarnia z mahčyma kruhłasutkavym režymam pracy»! Uaŭ!!! Jaki razvarot! Mahčyma kruhłasutkavy, nu! «Kate-bar na Mazurava prapanuje biaspłatnuju kavu naviednikam z katami»! Nu biednyja ž kociki!
Samy papularny ŭ Biełarusi internet-sajt maje raździeł «Ježa» i nie maje raździeła «Kultura». Zadumajciesia pra heta.
Na pieršy pohlad, heta vielmi prosta zrazumieć. Hetkaje zamknionaje koła: aŭtary pišuć pra «novyja miescy», inviestary, zamiest taho kab układacca ŭ inšyja śfiery, pruć u ahułpit, bo «pra jaho ž pišuć», a značyć, tam «dźviž»! Jany niasuć hrošy dyzajnieram, robiać ramont, najmajuć stylistaŭ, kucharaŭ dy ŭkładalnikaŭ mieniu (ciapier tut rej viaduć litoŭcy, i heta dobra, heta značna lepiej za modu na biudžetnych francuzaŭ, što łunała ŭ stalicy hadoŭ dziesiać tamu). Narešcie, jany robiać hała-adkryćcio z «błohierami» ci bieź ich, z «zorkami» ci bieź ich. Paśla hetaha ździŭlajucca pustym fatelam va ŭłasnym interjery – jak tak! Adkryćcio ž było i z «błohierami», i z «zorkami!», boŭtajucca try miesiacy, ničoha nie adbivajuć, zakryvajucca, pradajucca, i praz try miesiacy ŭźnikaje infarmacyjnaja nahoda paviedamić pra «novaje novaje miesca», naprykład, z fotkami Koŭna i vidam na pramiorzłaje voziera. Čamu Koŭna pobač z vozieram – nie pytajciesia. Ci zapytajciesia praz try hady. Kali jašče budzie ŭ kaho…
Dyk voś, dumać tak, jak apisana vyšej, – pamyłka.
Bo nie treba zychodzić z taho, što inviestary – debiły. I redaktary – debiły.
A jany – nie debiły. Nie pieršyja, ni druhija. Navat dzievačka Alena nie debił, bo zdoleła ž uciamić, što pałasatyja kałhoty ŭ tviter-akaŭncie harantujuć 100 pierachodaŭ na rekłamnyja dopisy.
Prablema hłybiejšaja. Prablema ŭ tym, što kali b hetyja ŭsie partały i startapy spynili pisać pra hetyja, praści hospadzi, kate-bary, i pačali detalova analizavać vobraznaść u tvorach Siarhieja Pałujana, ich, hetyja partały i startapy, prosta pierastali b šeryć.
I najaŭnaść raździeła «Ježa» pry adsutnaści raździeła «Kultura» – heta nie prablema redakcyi, heta prablema hramadstva, jakoje spažyvaje toje, što piša redakcyja.
Tut chaciełasia b adznačyć, što ŭ bajnecie možna znajści cikavyja haradskija sajty, jakija zachoŭvajuć prystojnuju papularnaść, nie macajučy čytača za straŭnik. I ich ja čytaju z asablivaj asałodaj. Ale bolšaść staić u čarzie pa absłuhoŭvańni adzinaj haradskoj temy ŭ krainie: dzie b i čaho b pažerci.
Samy čas zadacca pytańniem, čamu tak stałasia, što hramadstvu cikaviej pračytać pra «elitny kłub na Surhanava» (apošniaje – całkam surjozna! Ustanova nazyvajecca Lollipop) dy niecikava pračytać pra apošniuju knižku Andreja Adamoviča ci Taćciany Zamiroŭskaj. Možna było b pryhadać modnuju ciapier fišku pra novaje Siaredniaviečča, jakoje nastupaje na nas poruč z novaj miedyjnaściu.
Adnak hetaje Siaredniaviečča tut zusim nie pry čym. Tamu što ŭ Vilni – toje ž novaje miedyjnaje Siaredniaviečča. I ŭ Bierlinie, i ŭ Vienie. A temy tam inšyja. Jak dla dopisaŭ, tak i dla razmovaŭ.
U Vilni, naprykład, viedajecie, balet «Čurlonis» usie vielmi abmiarkoŭvajuć. A voś u vas, naprykład, jość mierkavańnie pra toje, jak u našym opiernym staviać «Čaroŭnuju flejtu»? Nie? Ablapichavy kaktejl cikaviejšy?
Dyk voś, mnie zdajecca, heta ŭsio – ad aralnaj fazy, na jakoj my ciapier hłabalna znachodzimsia. Usio našaje libida skancentravanaje ŭ rajonie rota. My jadzim suśviet, my pjom jaho, my spaścihajem jaho praź jahony smak. Jaki sens davać dziciaci, jakoje smokča sosku, artykuł z razboram «Mifahiennaha kachańnia kast» Piepierštejna? Nie toj, prabačcie, momant. Zihmund kaža, aralnuju fazu treba prosta pieraraści. Projdzie čas, jany padhadujucca i zrazumiejuć. Što abmiarkoŭvać kaviarniu «Marže» ci restaracyju «Dubrov'» jakuju – o ekstaz'!!! – adkryli «maskoŭskija restaratary», – nie toje kab nieprystojna, a prosta krychu śmiešna.
U hetym horadzie amal štoviečar prachodzić lekcyja pa historyi mastactva, kinapakaz, adkryćcio novaj vystavy, knižnaja prezientacyja. A tamu kali najaściesia ŭ «Dubrovie» – padjazdžajcie! Pastaleć nikoli nie rana.
