Choć biełaruskija IT-inviestary pieryjadyčna narakajuć na niedachop u krainie navukova-inžyniernych startapaŭ i sprabujuć pryščapić inžynieram «staroj škoły» asnovy biznes-myśleńnia, «hłybokija» prajekty z surjoznaj navukovaj bazaj i šyrokim praktyčnym prymianieńniem u Biełarusi ŭsio-taki jość — praŭda, niekatoryja ź ich addajuć pieravahu trymacca ŭ cieni. Minskaja kamanda VibroBox užo paŭtara hoda raspracoŭvaje ekśpiertnuju sistemu manitorynhu i dyjahnostyki techničnaha stanu pramysłovaha abstalavańnia. 90% navizny prajekta, pa słovach jaho stvaralnikaŭ, zaklučajecca mienavita ŭ navukovaj častcy.
Na siońnia raspracoŭkaj zajmajecca 28 čałaviek. Inviestaram i mientaram startapa staŭ Alaksandr Załataroŭ, suzasnavalnik Maps.me, jaki hetym letam pakinuŭ kartahrafičny IT-prajekt, pradadzieny Mail.ru Group u 2014 hodzie. SIEO VibroBox — Ihar Davydaŭ, kandydat techničnych navuk, vykładčyk BDUIR, ekśpiert u halinie ličbavaj apracoŭki sihnałaŭ i mašynnaha navučańnia. U intervju dev.by Davydaŭ raskazaŭ pra svoj pradukt, ciažkaści i pierśpiektyvy.
Z čaho pačynajucca navukova-inžyniernyja startapy: adna razmova z hałoŭnym inžynieram zavoda «Kamplekt»
36-hadovy kandydat techničnych navuk, vykładčyk fakulteta radyjotechniki i elektroniki BDUIR Ihar Davydaŭ uspaminaje daŭniuju razmovu, jakaja adbyłasia ŭ 2011 hodzie ŭ kabiniecie hałoŭnaha inžyniera «Kamplekta» Michaiła Bahdanca, śpiecyjalista ź vialikim dośviedam raboty ŭ pramysłovaści. Havorka zajšła ab vibradyjahnostycy, jakoj Davydaŭ, tady jašče aśpirant, zajmaŭsia na ŭzroŭni «čystaj navuki».
— Dziŭnaja reč: ja mahu zvolnić z zavoda ŭsich prybiralščyc, naniać klininhavuju kampaniju i nie bačyć bolš anuč na batarejach, — razvažaŭ Michaił Ryhoravič. — Ale čamuści nie mahu kupić dla svajho pradpryjemstva vibradyjahnostyku pramysłovaha abstalavańnia jak pasłuhu. Čamu? Nu nie chaču ja najmać 10—15 čałaviek i kuplać im darahija prybory! Ja chaču «razumnuju skrynačku», jakaja sama ŭsio praanalizuje i sama vydaść rekamiendacyi na ekran majho kampjutara — zamianić zmazku ŭ padšypniku abo pravieści bałansavańnie vałaŭ turbiny. I kab na pradpryjemstvie nichto i palcam da hetaj «skrynački» nie dakranaŭsia. Možaš takoje zładzić?
Tak čystaja navuka, hłynuŭšy pyłu ŭ zavadskich cechach i paśla pieramovaŭ adzin na adzin z rabotnikami vytvorčaści, pačała transfarmavacca ŭ startap-ideju.
Tradycyjnaja vibradyjahnostyka: darahoŭla i čałaviečy faktar
Umoŭnyja «anučy na batarejach», jakija ŭzhadaŭ hałoŭny inžynier «Kamplekta», — mietady i asablivaści tradycyjnaj vibradyjahnostyki pramysłovaha abstalavańnia — nie mianialisia z 1960—1970-ch. Na zavodach pa ŭsim śviecie dyjahnastavańnie techničnaha stanu abstalavańnia (Condition Monitoring) na asnovie analizu paramietraŭ vibracyi dahetul uładkovana prykładna adnym i tym ža čynam.
Prykład tradycyjnaj vibradyjahnostyki ŭ dziejańni. Fota: maintworld.com
Jak praviła, dla hetaha na pradpryjemstvie stvarajecca ceły adździeł z 10—15 čałaviek, jakija vykarystoŭvajuć vymiaralnaje abstalavańnie (analizatary z datčykami) siarednim koštam u $10—20 tysiač za kamplekt. Rabotniki z dnia ŭ dzień pavinny paŭtarać rucinnuju praceduru — u pačatku źmieny ŭstaloŭvać datčyki na pracoŭnaje pramysłovaje abstalavańnie (punktaŭ ci t. zv. «placovak» zdymu vibradadzienych zvyčajna našmat bolš, čym datčykaŭ), paśla abiedu źbirać vyniki vymiareńniaŭ i «hladzieć u hrafikach, što tam «hrukaje».
Na idealnym niamieckim abo amierykanskim zavodzie tak i adbyvajecca, ale pry pieramiaščeńni pa karcie na poŭdzień abo na ŭschod čałaviečy faktar ŭsio čaściej paŭstaje suprać ruciny: «Siońnia jon schadziŭ — a zaŭtra prosta ŭ časopis zapisaŭ, što schadziŭ. U cechu choładna ci, naadvarot, +55 pa Celsiju, da niekatorych punktaŭ dla zamieru padpaŭzać prychodzicca. Navošta kožny dzień heta? Jon ža ŭčora tudy chadziŭ!».
Druhaja i bolš važnaja prablema ŭ tym, što hetaja schiema z adździełam vibradyjahnostyki nijak nie maštabujecca dla siarednich i drobnych pradpryjemstvaŭ sa štatam da 100 čałaviek i dvuma-tryma adzinkami adkaznaha abstalavańnia. I dla sučasnych vytvorčaściej, jakija ŭžo adnoj nahoj stajać u Industry 4.0, na jakich žyvych ludziej u cechach nie adšukaješ, takoha rodu manitorynh bačycca «intelektualnym i raźmierkavanym servisam», a nie kamplektam z darahich pryboraŭ i redkich śpiecyjalistaŭ.
VibroBox: 90% navizny — u navukovaj častcy
Fota: Andrej Davydčyk, dev.by
U apošnija hady prahres u halinie IT-infrastruktury i kamunikacyj pryvioŭ da zusim novych mahčymaściaŭ zachoŭvańnia, apracoŭki i pieradačy dadzienych.
— U niejki momant zaharełasia lampačka: treba rabić pradukt, kolki možna tolki navukaj zajmacca, — uspaminaje SIEO VibroBox. — Usie pieradumovy dla stvareńnia padobnych raźmierkavanych servisaŭ užo jość, jak i ludzi z patrebnymi kampietencyjami. My padyšli da toj kropki, kali možna rezka prasunucca napierad.
«Lampačka zaharełasia» kala paŭtara hoda tamu. Tady ž startavała raspracoŭka praduktu, jakoj na siońnia zajmajecca kamanda ŭ 28 čałaviek. Da hetaha času ŭ Ihara Davydava ŭžo byŭ surjozny dośvied u śfiery apracoŭki sihnałaŭ, uklučajučy abaronu dysiertacyi i razumieńnie patrebaŭ pramysłovaści.
90% navizny raspracoŭki na dadzienym etapie, pa słovach Davydava, zaklučajecca ŭ navukovaj častcy prajekta.
«Pierakos» u navuku, nietypovy dla startapaŭ, adlustravany i ŭ struktury kamandy: navukovym składnikam (apracoŭka dadzienych) zajmajecca 12 śpiecyjalistaŭ, IT-raspracoŭkaj — piaciora, jašče čaćviora inžynieraŭ robiać datčyki i sistemy pieradačy dadzienych.
Ihar Davydaŭ ab navukovaj častcy prajekta:
«Sistema acenki techničnaha stanu pramysłovaha abstalavańnia ŭklučaje try składovyja častki. Pieršaja — krynicy sihnałaŭ. Heta moža być ułasnaje abstalavańnie albo sistemy inšaha vytvorcy z adkrytym API. U niekatorych vypadkach dla acenki techničnaha stanu abstalavańnia dosyć akustyčnaha sihnału, źniataha sučasnym smartfonam. Jak pakazvaje praktyka, u akustyčnym sihnale mohuć być ustojliva vyłučanyja nabory nieabchodnych dla analizu infarmatyŭnych prykmiet.
Druhaja častka — sistema apracoŭki vibracyjnych sihnałaŭ. Ujaŭlaje saboj nabory śpiecyjalizavanych ałharytmaŭ papiaredniaj apracoŭki vibracyjnaha sihnału (ačystki ad šumoŭ, vyłučeńnie krynic, udakładnieńnie častaty kručeńnia vałaŭ), ałharytmy farmiravańnia prastory infarmatyŭnych prykmiet, kłasifikatary, jakija pracujuć u hetaj prastory, validatary i sistemy pryniaćcia rašeńniaŭ z ulikam raźvićcia pracesaŭ u abstalavańni. Asobny nabor ałharytmaŭ — sistema prahnazavańnia reštkavaha resursu i farmiravańnia naboraŭ rekamiendavanych mierapryjemstvaŭ pa techničnym absłuhoŭvańni abstalavańnia.
Treciaja składovaja častka — niepasredna sam servis, jaki złučaje ŭvieś kompleks u adzinuju pracoŭnuju sistemu. Jaho zadača — zabieśpiačeńnie funkcyjanavańnia sistemy i vizualizacyja vynikaŭ raboty kompleksu».
Śviet u niejronnych sietkach: pastupovaje pazbaŭleńnie ad ekśpiertaŭ
Kali prahres u halinie zachoŭvańnia i pieradačy dadzienych u 21 stahodździ ździejśniŭ rezki skačok, to apracoŭka i analiz sihnałaŭ i dadzienych u mnohich śfierach prymianieńnia ŭsio jašče patrabuje abaviazkovaha ŭdziełu čałavieka, «ekśpierta z płoci i kryvi».
— Vobłaść tradycyjnaj vibradyjahnostyki zastajecca vielmi zaležnaj ad ekśpierta, — tłumačyć inžynier, techničny kansultant prajekta Vital Alaškievič (na fota). — Heta jak z MRT abo spadarožnikavaj vyviedkaj: u instrumientalnuju častku ŭkładzienyja miljardy, stvorana najmahutniejšaje abstalavańnie, a ŭrešcie ŭsio adno siadzić čałaviek ź liniejkaj i hladzić karcinku «na śviatło».
Usie napracoŭki ŭ vobłaści štučnaha intelektu — mašynnaha i hłybinnaha navučańnia, niejronnych sietak — nakiravany na toje, kab vyrašyć hetuju prablemu, zamianiŭšy ekśpiertaŭ z płoci i kryvi ličbavymi anałahami.
U šerahu abłaściej zaležnaść ad ekśpierta ŭžo słabieje — naprykład, u apracoŭcy malunkaŭ, maŭlenčych sihnałaŭ i miedycynskich dadzienych. Zabaŭlalny siehmient, jak praviła, pieršym z apietytam «źjadaje» novyja technałohii: niejronavyja sietki ŭ pieršuju čarhu strelili ŭ masavych prajektach nakštałt MSQRD i Prisma, tamu što «ŭ vas vus adkleiŭsia» — heta nie biada, u adroźnieńnie ad, skažam, pamyłkovaj pastanoŭki dyjahnazu ŭ miedycynie.
«U vas vus adkleiŭsia»: sieryjał «Kramianiovaja dalina» pakieplivaje z «praryŭnoha» startapa ŭ śfiery apracoŭki malunkaŭ.
Vibradyjahnostyka ž u hetym sensie — adna z samych kansiervatyŭnych abłaściej, jakaja vielmi marudna ŭbiraje novyja technałohii i ŭžo nie choča rasstavacca z ekśpiertami. Što ž pieraškadžaje navučyć niejronnuju sietku pracavać nie horš (i, u pierśpiektyvie, lepš), čym daśviedčany vibradyjahnost u zavodskim cechu?
Dźvie hałoŭnyja prablemy: čamu ŭ hetym kitajskim bajeviku vučniu ciažka pieramahčy majstra
Prablema №1: jość šerah abłaściej, u jakich vielmi ciažka sfarmavać prastoru infarmatyŭnych prykmiet i navučalnuju vybarku dla niejronnaj sietki, kab taja «dahnała i pierahnała» ekśpierta. I vibradyjahnostyka — adna ź ich.
— U apracoŭcy malunkaŭ z hetym usio prosta: možna pasadzić čałavieka i paprasić jaho «skarmić» niejrasietcy 20 tysiač umoŭnych kocikaŭ i 20 tysiač umoŭnych sabačak, kab jana navučyłasia adroźnivać adnych ad druhich, — raspaviadaje Davydaŭ. — U miedycynie z hetym taksama nieskładana: navučalnaja vybarka farmirujecca ŭ pracesie chvaroby, na papiery, i doktar adrazu ž «paznačaje» atrymanyja dadzienyja — voś simptomy, voś leki, voś reakcyja.
U vibradyjahnostycy ŭsio nie tak: navat kali pasadzić jakoha-niebudź miechanika za piśmovy stoł i prymusić «tłumačyć» kožny sihnał, raźbirajučy i źbirajučy znoŭku abstalavańnie, kab znajści prablemu biespamyłkova («voś tut zmazki ŭ padšypniku nie chapaje, a voś tut skoł na ciełach kačeńnia»), u vyniku atrymajecca niejrasietka, jakaja pracuje nie lepš za miechanika, jaki jaje navučyŭ.
— A ŭ ideale ž pavinna być jak u kitajskim bajeviku: vučań pa ušu pieraŭzychodzić majstra i pieramahaje jaho, — pravodzić paralel Alaškievič.
Prablema №2: mašyn i miechanizmaŭ vielmi šmat, i narmalny režym pracy adnaho abstalavańnia (da prykładu, hiljaciny, jakaja siače žalezny prut) nienarmalny dla inšaha abstalavańnia (skažam, transpartu, jaki viazie raspłaŭ stali). Heta stavić pierad vibradyjahnostami vielmi šyrokuju zadaču: jak kali b miedycyna sprabavała «adnačasova dyjahnastavać ludziej, vužoŭ i vožykaŭ», padkreślivaje Davydaŭ.
Z-za hetych dźviuch klučavych ciažkaściaŭ VibroBox davodzicca iści da pośpiechu abchodnymi šlachami, «nie ŭ łob».
«Nie ŭ łob»: tady jak?
Miarkujecca, što ŭ ramkach prajekta VibroBox budzie sfarmiravana masa niejronnych sietak, kožnaja ź jakich navučanaja pad kankretnaje pramysłovaje abstalavańnie. A voś jak navučyć sietki takim čynam, kab jany sa startu pracavali na ŭzroŭni zavadskoha ekśpierta, a ŭ dalejšym — usio lepš i lepš?
Kab damahčysia prahresu «nie ŭ łob», prajekt VibroBox pracuje na styku mašynnaha navučańnia i šerahu mietadaŭ ličbavaj apracoŭki sihnałaŭ z pryviazkaj da madelaŭ.
Ihar Davydaŭ: «Akramia taho, nichto nie admaŭlajecca ad prastory infarmatyŭnych prykmiet, sfarmavanaj u ramkach tradycyjnych mietadaŭ vibradyjahnostyki z aporaj na śpiektry i śpiektry abhinajučaj. U ramkach prajekta stvarajecca šmatuzroŭnievaja sistema acenki prastory infarmatyŭnych prykmiet i kłasifikacyi ŭ joj. Śpiecyjalny nabor ałharytmaŭ uzvažvaje kožnuju infarmatyŭnuju prykmietu i vyznačaje jaho značeńnie dla sistemy. Faktyčna ŭ pryniaćci rašeńniaŭ kalehijalna ŭdzielničaje masa jak tradycyjnych, tak i samych sučasnych ałharytmaŭ. Niejronnaja sietka, stvoranaja pad kankretnaje abstalavańnie, navučajecca ŭ pracesie pryniaćcia hetych rašeńniaŭ, i jaje vaha ŭ sistemie ŭzrastaje».
— My ničoha nie adkidajem, — reziumuje Davydaŭ. — Zadziejničajem i tradycyjnuju prastoru infarmatyŭnych prykmiet, pa jakich napisana vielizarnaja kolkaść padručnikaŭ, a taksama vykarystoŭvajem kiniematyčnyja schiemy miechanizmaŭ i ceły šerah ałharytmaŭ, źviazanych z majoj dysiertacyjaj.
Žalaziaki — nie ŭ centry suśvietu
U nievialikim ofisie na Łahojskim trakcie startap robić ułasnyja datčyki dla vibradyjahnostyki aryhinalnaj kanstrukcyi. Jany patrebnyja na etapie vyprabavańniaŭ, pakolki źmieściva takoj skrynački viadoma raspracoŭščykam da apošniaj šrubki i moža być apieratyŭna dapracavanaje.
Adnak u dalejšym VibroBox maje namier zrabić svaju sistemu całkam sumiaščalnaj ź vibradatčykami i kantrolerami inšych vytvorcaŭ, kali tyja ŭžo ŭstalavany na vytvorčaści.
— Nam niecikava naviazvać klijentam svajo žaleza. U centry suśvietu — nie skrynka, a ŁAS (ličbavaja apracoŭka sihnałaŭ — Zaŭv. Dev.by), navuka, servis. Žalaziaki nie źmianiajuć śviet, — padkreślivaje Alaškievič.
Jak praviła, bujnyja hulcy, nakštałt General Electrics, Siemens, vytvorcaŭ vietraenierhietyčnych ustanovak, raspracoŭvajuć sistemy vibradyjahnostyki dla svajho abstalavańnia. Adnak jany, pa-pieršaje, nie źjaŭlajucca ŭniviersalnymi, a pa-druhoje, čaściakom nie zdolnyja vydavać (u tym liku ŭ sistemy ERP) hatovyja ekśpiertnyja zaklučeńni.
— Heta sistemy biez ekśpiertaŭ, — tłumačyć techničny kansultant VibroBox. — Takaja sistema paviedamlaje: «Inžynier, padydzicie, kali łaska, pahladzicie na ekran, tut niejkamu padšypniku drenna, vidać», — i na hetym jaje intelektualnyja zdolnaści zakančvajucca.
Vyprabavańni na zavodzie: ci vierać inžyniery, što ich zamieniać niejrasietki
Dla «palavych vyprabavańniaŭ» svajho praduktu, jakija iduć užo niekalki miesiacaŭ, VibroBox abraŭ bujnoje mietałurhičnaje pradpryjemstva, čyj adździeł vibradyjahnostyki maje šmathadovuju historyju i «kałasalny dośvied».
— Ludzi tam pracujuć pa 20—30 hadoŭ. Moža, jany nie śpiecyjalisty pa ŁAS, ale čałaviek, jaki 20 hadoŭ zdymaje dadzienyja z rodnaha pramysłovaha abstalavańnia, užo viedaje, čaho ad hetaha abstalavańnia čakać.
Pa słovach Davydava, za apošnija try dziesiacihodździ zavadskija ekśpierty bačyli płojmu aŭtamatyčnych sistem vibradyjahnostyki i praniklisia zdarovym skieptycyzmam: «Aŭtamatyčnaja! Aha, jak ža! Słuchajcie, nie raskazvajcie bajki, pakažycie nam śpiektr i hrafiki». Jany ŭpeŭnienyja, što mašyna nie chutka zmoža razumieć muzyku vibracyj, jak žyvy śpiecyjalist.
Adnak u VibroBox na hety kont inšaje mierkavańnie: niedalokaja taja hadzina, kali mašyny nie prosta «zmohuć», ale i zadaducca pytańniem: «navošta tut hetyja białkovyja cieły va ŭniformie, kali my i sami spraŭlajemsia», — žartuje Alaškievič.
U ramkach Industry 4.0 luboje abstalavańnie — za košt ubudavanaj albo ŭstalavanaj dadatkova sistemy acenki techničnaha stanu — pavinna paviedamlać u sistemu kiravańnia pradpryjemstvam pra mahčymyja prablemy. Heta całkam biaźludnyja vytvorčaści, funkcyja ekśpierta — tolki kantrol.
Jak vyraścić kamandu «bieź nitrataŭ», kali śpiecyjalistaŭ pa apracoŭcy dadzienych nie chapaje
Choć miascovaja IT-industryja ŭžo prajaŭlaje vialikuju cikavaść da śpiecyjalistaŭ u halinie apracoŭki dadzienych, biełaruskija VNU pakul nie hatovyja pastaŭlać ich «vałam, jak raspracoŭščykaŭ-sieńjoraŭ».
— Pahladzi naleva — ubačyš NET-raspracoŭščyka, naprava — UI-dyzajniera, a data scientist amal niama. Heta surjoznaja prablema, — upeŭnieny Davydaŭ. — Śpiecyjalistaŭ pa apracoŭcy dadzienych u nas rychtujuć frahmientarna: BDU sprabuje ŭkaraniać big data na šerahu fakultetaŭ, vučyć pracavać z kłasifikatarami typu niejronnych sietak, ale hetaha pakul niedastatkova dla vobłaści prymianieńnia, jakaja tak imkliva raście. Praz heta ŭ nas vielmi mała ludziej, jakija ŭmiejuć, naprykład, składać prastoru infarmatyŭnych prykmiet dla niejronnych sietak. Zvyčajna heta prafiesary, ludzi adzinkavyja, i jany nie zaŭsiody buduć pracavać u startap «z enierhijaj startapa».
Tamu Davydaŭ «vyroščvaje» kamandu VibroBox sam: u rozny čas jon padklučaŭ da pracy kala 20 studentaŭ BDUIR.
— Biareš pierśpiektyŭnych studentaŭ — čałaviek 10, vyčytvaješ im dva kursy dadatkovych lekcyj pa ŁAS z zadańniami. Ź ich zastajecca 6. Pačynaješ hruzić — vyžyvaje dva.
Siońnia ź liku eks-studentaŭ BDUIR u startapie zaniata 3 čałavieki, strata jakich dla VibroBox «była b praktyčna niezamiennaj». Taki padychod da farmiravańnia kamandy Alaškievič žartam nazyvaje «arhaničnym startapam bieź nitrataŭ, dzie ŭsio zroblena svaimi rukami — sami vyhadavali, sami pakasili».
— Adzin čałaviek z kampietencyjami — hetaha mała, patrebnyja chacia b 4—5, jakija zdolnyja apaniravać adzin adnamu i padzialić pamiž saboj pracu, — padsumoŭvaje SIEO VibroBox. — Heta samaje kaštoŭnaje, što ŭ nas jość: kamanda, vyraščanaja svaimi rukami.
Inviestary i «što my robim u cieni»
Suzasnavalnik Maps.me Alaksandr Załataroŭ (na fota) hetym letam pakinuŭ kartahrafičny IT-prajekt, jaki naležyć Mail.ru Group. Jon źjaŭlajecca inviestaram i mientar VibroBox, pra što niadaŭna raspavioŭ na svajoj staroncy ŭ Facebook.
Sam Ihar Davydaŭ pryznajecca va ŭłasnaj nielubovi da «handlu asobaj», z-za jakoj addaje pieravahu «pracavać u cišy» i nie śviacicca na roznaha rodu startap-mierapryjemstvach. Adnak praviły startap-hulni takija, što rana ci pozna ŭ śviet davodzicca vychodzić.
«Jak skazaŭ nam adzin razumny čałaviek, nie byvaje sakretnych startapaŭ. Pakul vy moŭčki pracujecie ŭ padpolli, nijaki vy nie startap, a prosta łabaratoryja sakretnych fizikaŭ», — kaža Vital Alaškievič.
SIEO VibroBox, zrešty, nie choča ŭsio žyćcio zajmacca vibradyjahnostykaj: kali hety «ŭzrovień hulni» budzie projdzieny, jamu cikavyja inšyja punkty prykładańnia dla raspracavanaj technałohii.
Užo zaraz zrazumieła, što navukovaja častka startapa moža być «servisam sama pa sabie». Na jaje asnovie možna stvaryć ahulnadastupny chmarny ŁAS z adkrytym API, jaki dazvolić inšym startapam apracoŭvać lubyja dadzienyja ź luboha punktu śvietu, — ciapier heta «deficytnaja reč», i bujnyja IT-hulcy nakštałt Microsoft i Google imknucca zadavolić deficyt svaimi chmarnymi rašeńniami.
— Trekieraŭ, jakija zdymajuć dadzienyja z usiaho žyvoha i nie vielmi, siońnia vielmi šmat. Ale kali pryhledziecca da startapaŭ, jakija ich množać, to razumieješ prostuju reč: u 90% kamand niama adpaviednych kampietencyj u śfiery apracoŭki dadzienych, — ličyć Ihar Davydaŭ. — Voś, skažam, trekier, jaki vyznačaje, hałodny ci nie vaš sabaka. Jak zvyčajna robiać? Zdymajuć z sabaki častatu dychańnia i hučnaść brechu, naprykład, i addajuć ich naŭhad u niejrasietku: hladzi, voś tut niejki pik, napeŭna, heta aznačaje, što jon hałodny! A moža, zły? Ci moža hety pik słužyć infarmatyŭnaj prykmietaj? Nieviadoma.
Davydaŭ ličyć, što jaho kamanda zmoža vyrašyć zadaču ahulnadastupnaha chmarnaha ŁAS «na niadrennym uzroŭni» — nie vyklučana, što startap zojmiecca hetym užo ŭ nastupnym hodzie.
Enierhija startapa: jak zahnać troch koniej za try miesiacy
Usie hetyja paŭtara hoda VibroBox pracuje ŭ bolš-mienš raźmieranym tempie — zamiest taho, kab «ŭkałyvać z enierhijaj startapa» ŭ režymie 24/7.
— Ja nikoha nie prymušaju i nie starajusia zrabić aviertajmie častkaj karparatyŭnaj kultury, — raspaviadaje Ihar Davydaŭ. — Prosta ŭsim cikava. Ideja takaja: my pracujem, tamu što cikava, i nichto nie honić u śpinu. Tamu daśledčaja častka pracy vykonvajecca vielmi akuratna, bieź isteryki. Ałharytm realizujecca tak, jak treba, i testujecca stolki, kolki treba. Biez sprob «zdać u pradakšn toje, što jość, tamu što terminy». Nastupny krok zaŭsiody patrabuje spakojnaha asensavańnia vynikaŭ papiaredniaha. Inakš buduć surjoznyja hłabalnyja praliki.
Stvaralnika VibroBox biantežyć trend «pra 100-hadzinny pracoŭny tydzień», jaki ciapier usiudy praskokvaje: «Šcirlic paspaŭ 20 chvilin i pajechaŭ na pracu», — u takim styli nibyta pracujuć usie IT-pravadyry, ad Maska da Majer.
— Na toje jość abjektyŭnyja pryčyny: inviestaram padabajucca karotkija dystancyi i chutkija zabiehi, tamu što heta skaračaje nie tolki ŭkładańni, ale i ryzyki (za dva miesiacy ŭ startapie, chutčej za ŭsio, nichto nie raźviadziecca i nie aženicca). Ale asabista ja heta nie lublu, — pryznajecca stvaralnik VibroBox.
Mienavita tamu Davydavu nie padabajecca «bipalarny» styl raboty, charakterny dla niekatoraj častki ajcišnikaŭ: kali siońnia čałaviek nakidvajecca na pracu, «jak vaŭkadaŭ na łancuhu, ty jaho sprabuješ ŭtrymać, a jon užo ŭsio zrabiŭ» — a nazaŭtra ŭpadaje ŭ rospač sa słovami «ja stamiŭsia, ja sychodžu».
Startap ŭ śfiery data science — heta zabieh na doŭhuju dystancyju, jaki patrabuje štodzionnaj miernaj pracy «bieź isteryki» i psichična zdarovuju kamandu. «Kali hnać koniej, atrymaješ nie pradukt, a troch zdochłych koniej naprykancy troch miesiacaŭ», — reziumuje Alaškievič.
Parada vykładčyka: treba hladzieć dalej, čym za $2000 praz paŭtara hoda
Być prahramistam siońnia — heta vielmi mała, upeŭnieny Ihar Davydaŭ. IT-asiarodździe, pa jaho nazirańniach, vałodaje šeraham cikavych ułaścivaściaŭ.
— Jana vas vielmi chutka prymaje, $500 adrazu, da $1000 chutka, $1500 u najbližejšaj pierśpiektyvie, a tam i pahony sieńjora. Ale dalej — cikavaja situacyja. Vy ŭklučany ŭ charčovyja łancuhi, u ščylnym hrafiku kłacajecie pa kłavišach, asvojvajecie novyja technałohii, nad dušoj staić PM z tajm-trekieram. Heta pryšpilna ŭ 20 hadoŭ, u 25 — mienš, da 30 pačynaješ časać repu, a ŭ 35 nie chočaš asvojvać novuju biblijateku C++ Boost tolki tamu, što jana, blin, źjaviłasia! Ale ty ŭžo daros da $2500, i tabie ŭ śpinu dychajuć try studenty BDUIR. Jany ŭžo asvoili C++ Boost. Jany pryjšli pa tvaje $2500.
— I spalnyja miaški prynieśli ŭ ofis. A ty ŭžo horš bačyš i źlohku nakulhvaješ, — padchoplivaje Alaškievič. — I jany ciabie jak-niebudź u kalidory kala kavamašyny padłavili ŭ pryciemku, kulhavaha kania, jaki nie choča bolš pracavać «z enierhijaj startapa».
U PVT možna pajści i paśla 3 kursa — ale, na dumku Davydava, lepš vydatkavać 4—5 kurs, kab nabyć dadatkovyja surjoznyja kampietencyi i stać prahramistam ++: «Tady vy trochi źvierchu, nad prajektam. Chtości pavinien rulić, bačyć prajekt całkam. Kali takoha čałavieka prybrać z kantory, to vylecić całkam kirunak». A dla prajektnaha mieniedžara z pytańniem «Što ty rabiŭ dva dni?» u prahramista ++ zaŭsiody jość arhumientavany adkaz: «Dumaŭ».
Tamu suzasnavalnik VibroBox, navukovy kiraŭnik u NDŁ NDČ BDUIR raić pačatkoŭcam-raspracoŭščykam «hladzieć krychu dalej, čym za $2000 praz paŭtara hoda».
