 |
Alaksiej Znatkievič pierastvaraje na biełaruskuju kultavy raman Kiena Kizi «Palot nad hniazdom ziaziuli». Pačatak pierakładu źjaviŭsia ŭ virtualnym litaraturnym časopisie «Litraž».
U svoj čas Znatkievič nadrukavaŭ u časopisie ARCHE pierakłady ź Irvina Ŭełša, Nika Kiejva, Krysa Bratena, Miłana Kundery. Letaś pierakłaŭ try apaviadańni Rejmanda Karvera, naprykład «Pra što my havorym, kali havorym pra kachańnie», na zamovu Paŭła Kaściukieviča. Pavał padrychtavaŭ i vydaŭ pa-biełarusku knihu Ethara Kiereta, a ciapier choča toje ž zrabić z Karveram.
Ź jakimi ciažkaściami sutykajecca jon, pierakładajučy Kiena Kizi? «Naprykład, doŭha z redaktarkaj (Maryja Martysievič — Red.) vyrašali, što rabić z epihrafam, kab zachavać i ład dziciačaj ličyłki, i nazvu, a mo navat jašče niešta z aryhinału».
Chto bolš padabajecca pierakładčyku — Makmiorfi ci Bromden, zapytalisia my. «Makmiorfi, — kaž Alaksiej. — Čałaviek, jaki zrabiŭsia hierojem, kab nia zdradzić nadziejam tych, chto jamu pavieryŭ. Hetki amerykanski Juraś Bratčyk».
«Palot nad hniazdom ziaziuli» (1962) — pieršy raman amerykanskaha kontrakulturnaha aŭtara Kiena Kizi, jaki prynios jamu słavu piśmieńnika.
Dziejańnie ramanu adbyvajecca ŭ psychijatryčnaj lakarni. Apovied viadziecca ad imia indziejca Bromdena, adnaho z pacyjentaŭ, jaki vydaje siabie za hłuchaniamoha.
Hałoŭny hieroj ramanu — viesiałun Makmiorfi, jakoha pieravodziać u lakarniu z turmy. Nasamreč jon symulant, jaki choča schavacca ad turemnych ciažkaściaŭ u bolš miahkich, na jahonuju dumku, umovach.
Niečakana dla siabie, Makmiorfi znachodzić u lakarni novych siabroŭ — i, zamiest taho, kab bić łyndy, ustupaje dziela ich u procistajańnie z uładami. Achviarujučy saboj, Makmiorfi doryć pacyjentam svabodu — kamu ŭnutranuju, kamu faktyčnuju.
Pieršaja publikacyja ramanu vyklikała sprečki ŭ amerykanskim hramadztvie: aŭtar śmieła, jak na toj čas, źviartaŭsia da temy seksu. Ciapier «Palot nad hniazdom ziaziuli» — pryznanaja klasyka amerykanskaj litaratury XX stahodździa.
Kniha była ekranizavanaja režysioram Miłašam Formanam, a adnajmienny film atrymaŭ šerah Oskaraŭ.
