Hatovyja kaśmičnyja stravy palepšylisia za hetyja hady, ale jany nie zusim pasujuć dla praciahłych misij, a ŭziać ježu z saboj — heta niepraktyčna dla kasmanaŭtaŭ. Takim čynam, apošnim časam robiacca namahańni, kab naładzić vyrab śviežych praduktaŭ u kosmasie, u tym liku vyroščvać harodninu i vyrablać cukar z dapamohaj bakteryj.
Śviežaja ježa taksama zrobić žyćcio ŭ kosmasie bolš pryjemnym dla kasmanaŭtaŭ i ekskursantaŭ. «Pakolki kaśmičny turyzm raście i ludzi pravodziać usio bolš času ŭ kosmasie, my pavinny dazvolić chlebu być zroblenym z nula niepasredna ŭ kosmasie», - kaža Siebaścijan Marku, zasnavalnik Bake in Space, kampanii, zasnavanaj u niamieckim Bremienie.
Buterbrod ź jałavičynaju
Heta vielmi ambitnaja meta. Chleb — asnoŭny pradukt charčavańnia na Ziamli, ale adnačasova z tym moža być niebiaśpiečnym dla žyćcia ŭ kosmasie. Pieršymi i apošnimi ludźmi, jakija jeli chleb u kosmasie, byli dva astranaŭty misii NASA Gemini 3 u 1965 hodzie, jakija biez dazvołu pranieśli buterbrod z salonaj jałavičynaju na bort. Va ŭmovach hravitacyi kroški latali absalutna paŭsiul i mahli b trapić u vočy ci ŭ elektryčnyja paneli, što pryviało b da avaryi. Tamu da siońnia chleb byŭ zabaronieny na borcie MKS. Tarcilli, jakija nie kryšacca, byli adzinym dazvolenym vidam chlebu.
Marku ŭpeŭnieny, što rašeńnie znojdziena. Bake in Space pracuje z navukoŭcami ŭ śfiery charčavańnia dla raspracoŭki ciesta i mietadu vypiečki, jakija b dazvalali vypiakać chleb, svabodny ad krošak. Najciažej vyrašyć pytańnie z teksturaj pradukta. Chleb, jaki budzie davoli žorstkim, nie budzie kryšycca, ale heta nie vielmi pryjemna dla ŭžyvańnia. «Heta samaja vialikaja prablema», — pryznaje Fłaryjan Stiekienborh, jaki adkazvaje za raspracoŭku ciesta.
Dapamahčy moža kanstrukcyja piečy. Macijas Bojem z kampanii OHB System AG, jakaja raspracoŭvaje abstalavańnie dla vykarystańnia ŭ kosmasie, čas sprabuje adaptavać kanviekcyjnuju pieč z abmiežavańniami na MKS. Elektryčnaść abmiežavanaja, tamu pieč pavinna pracavać na mahutnaści ŭsiaho 250 Vt — dziasiataj častcy mahutnaści, jakaja vykarystoŭvajecca ŭ standartnych piečach na Ziamli. Taksama tempieratura źniešniaj pavierchni nie moža pieravyšać 45°C. «Rašeńnie ŭjaŭlaje saboj pieč ź nievialikim abjomam, jaki dobra zachoŭvaje ciapło,» — kaža Bojem.
Puchnatyja bułački
Ale Bojem taksama razhladaje vakuumny typ vypiačeńnia, pry jakim vykarystoŭvajecca panižany cisk u siaredzinie hiermietyzavanaj piečy. Z-za taho, što tempieratura kipieńnia vady pamianšajecca pry pamianšeńni atmaśfiernaha cisku, pieč nizkaha cisku budzie vypiakać pry bolš nizkich tempieraturach. «Na dumku našych ekśpiertaŭ, praces taksama zrobić bułački bolš puchnatymi», — miarkuje jon.
Dženifier Levaśsier ź Śmitstanskaha Nacyjanalnaha muzieja avijacyi i kasmanaŭtyki ličyć ekśpierymient nievierahodnym. «Damašnija vyhody, takija jak pach śviežaha chleba, mohuć aktyvizavać kasmanaŭtaŭ fizična i psichałahična», — spadziajecca jana.
