Kampazitar Hlen Miler amal nie paśpieŭ spažyć plon sa svajho ašałamlalnaha pośpiechu — jon tajamniča źnik u 1944 hodzie pierad svaimi paryžskimi hastrolami, a jaho suśvietnaje pryznańnie, pieršaja słava pryjšli da jaho ŭ apošnija try hady žyćcia.
Hlen Miler u vojsku
Admietnaja miakkaść i biaskoncaja mieładyčnaść aranžyrovak bih-bendu Hlena Milera prydbała šmat prychilnikaŭ u śviecie, a taksama ŭ SSSR, kudy trafiejnyja kopii śvinhavaha miuzikła «Sierenada soniečnaj daliny» trapili tolki paśla vajny.
«Sientymientalnaje padarožža», «Ciahnik z Čatanuhi» — hetyja miełodyi začaroŭvali pakaleńni moładzi ažno da samaha źjaŭleńnia livierpulskaj čaćviorki.
U kancy 30-ch u Štatach pryjšła era bih-bendaŭ: naviednikam tanc-chołaŭ patrebnaja była novaja muzyka: hareźlivaja, žyćciadajnaja i zavadnaja. I viadoma hučnaja! Jašče niadaŭna muzyki ścipleńka vycylinhvali na restarannych scenach pa adnamu-dva, a ciapier vialikija arkiestry pačali raści jak paśla daždžu. «Bieły akularyk» Miler nie byŭ pieršym z tytanaŭ epochi bih-bendaŭ: jon byŭ najlepšy. Jon toj chto, asiadłaŭ chvalu. Da ŭłasnaha bih-bendu Hlen Miler byŭ kiraŭnikom niamałaj kolkaści arkiestraŭ, ale zaŭsiody vypracoŭvaŭ svoj styl: jaho admietny saŭnd zachoŭvaŭ dakryzisnuju ramantyku i śvinh jaho byŭ miahčejšym, ramantyčniejšym. «Miesiacovaje śviatło nad Hanham» i «Bluzavaja sierenada» — źviarnicie ŭvahu: u jaho pieršych pieśniach užo byli klučavyja dla jaho pośpiechu słovaŭ.
 Płakat na stužku «Sierenada soniečnaj daliny» |
Vialikaja Depresija nadoŭha pryspała raźvićcio muzyki ŭ Štatach, a jak tolki jaje pialonka spała, dyk pačałasia Druhaja suśvietnaja vajna. U vajennym 1941-m arkiestr Hlena Milera vypuskaje svoj film, miuzikł, jaki zrabiŭsia viachoj u muzyčnym kiniematohrafie, «Sierenada soniečnaj daliny». Prastavataja ramantyčnaja kamiedyja pra kurortnyja pryhody muzyki i biežanki z pałajučaj Jeŭropy zavaražyła publiku pa dva baki Atłantyki. U hety ž hod Miler pastupiŭ na vajskovuju słužbu, dzie pačaŭ pierakonvać kiraŭnicva vajskova-pavietranych siłaŭ madiernizavać arkiestr VPS ZŠA, kab jon zmoh mabilna, z vyjezdami na pieradavuju, padymać bajavy duch žaŭnieraŭ i aficeraŭ. Užo ŭ 1943 hodzie Hlen Miler i jaho arkiestr abjechaŭ z hastrolami ci nie ŭsie brytanskija i amierykanskija vajskovyja bazy.
Mienš čym za hod jon daŭ 800 (!) kancertaŭ, bolš za pałovu jakich tranślavałasia pa radyjo.
Da pieramohi SSSR u Stalinhradskaj bitvie arkiestr zapisaŭ džaz-apracoŭki ruskich narodnych pieśniaŭ.
U 1944 hodzie ŭ vyzvalenym Paryžy musili adbycca hastroli mileraŭskaha bih-bendu. Strohi lider i razvažlivy biznesoviec Miler nadumaŭ prybyć u Paryž pieršym, kab padrychtavać pryjezd usiaho arkiestru. 15 śniežnia 1944 hodu jon padniaŭsia na bort transpartnaha samalotu.
Samalot źnik nazaŭždy, tajamniča i biasśledna.Dyryžor, kampazitar, kapitan vajskova-pavietranych sił Hlen Miler prapaŭ razam ź im. Kažuć, što spažyć plon svajho pośpiechu Miler tak i nie paśpieŭ, adnak paśpieli šanavalniki jaho talentu, bo, zastaŭsia arkiestr, zastalisia miełodyi. I viadoma, «Sierenada soniečnaj daliny».
Takim čynam, 28 kastryčnika, Pałac Respubliki. Arkiestr Hlena Milera. Pačatak a 7 viečara. Košt kvitkoŭ: ad 70 da 170 tysiačaŭ rubloŭ.
