Mastactva nikoli nie pavinna vučyć, kino nie vychavaje i nie navučyć, zajaviŭ na pres‑kanfierencyi ŭ Homieli 16 listapada viadomy polski režysior Kšyštaf Zanusi.
«Mastactva nie moža hetaha rabić. Kali mastactva biare na siabie rolu nastaŭnika — my ŭvachodzim u tatalitarny režym. Hetaha nie pavinna być nikoli, — ličyć režysior. — Mastactva — heta taki praces, dzie my dzielimsia ź inšym čałaviekam našym vopytam i našym sumnieńniem. My nie inžyniery čałaviečych duš, heta byŭ vielmi niapravilny vyraz. My pavinny być zaŭsiody partnioram našaha hledača, a nie nastaŭnikam».
Havoračy pra masavuju kulturu, Zanusi zaŭvažyŭ, što mastactva ŭ luby čas vychodzić nasustrač słabaści pakupnika i prapanuje jamu toje, što jon choča ŭ svajoj maralnaj i dušeŭnaj słabaści.
«Stolki kiepskich i durnych karcin źjaŭlajecca tamu, što ludzi z zadavalnieńniem kuplajuć, ale ŭ publiki jość i inšaje žadańnie — kab mastactva ich padciahvała vyšej, tamu jość i takija prapanovy.
Heta vybar čytača i hledača», — skazaŭ režysior. Na jaho dumku, vinavaty pierš za ŭsio pakupnik, a nie toj, chto jamu pradaje «atručanyja tavary», tamu što «na ich napisana, što jany atručanyja, ludzi heta viedajuć, jany niasuć adkaznaść, što razburajuć kaštoŭnaści».
Uspaminajučy pra žyćcio i tvorčaść u kamunistyčnaj Polščy, Zanusi padkreśliŭ, što jon nie moh padtrymlivać tuju sistemu, pakolki jon i jaho siamja ŭ jaje nie vieryli.
«My nie vybirali tuju sistemu — jana pryjechała na savieckich tankach.
U nas kamunizm nie byŭ karenny, rodny. Treba było ŭ hetym śviecie znajści sposab, jak pracavać, my hety sposab znachodzili. Z 1956 hoda kamunistyčny režym u nas nie byŭ taki strohi, jak u inšych krainach. U nas havaryli, što ŭ sacyjalistyčnym łahiery
Polšča była samym viasiołym barakam.
Heta nas zabaŭlała. U nas było značna bolš svabody, byli kantakty z Zachadam, my tudy mahli jeździć. I kali pryjšła svaboda, mnohija maje kalehi ŭžo viedali, jakija buduć novyja pryncypy hulni i jak znajści siabie ŭ hetym», — skazaŭ Zanusi.
Jon paviedamiŭ, što rychtuje scenaryj «u abaronu žančyn ad fieministak i ŭ abaronu mužčyn, tamu što hetaja źjava stała niebiaśpiečnaj, ahresiŭnyja fieministki «zabivajuć» mužčyn i žančyn».
Režysior pryznaŭsia, što ź Biełarusi tradycyjna paviazie miascovy kańjak, z Homiela adpraviŭ piać paštovak. U horadzie jon zajšoŭ u kaścioł, pakolki «zaŭsiody pryjemna naviedać tyja miescy, dzie katoliki ŭ mienšaści». «U Piekinie ja taksama naviedvaŭ katalicki chram — razmaŭlaŭ tam z kitajcami‑katolikami, heta było mnie cikava», — adznačyŭ režysior.
