Płan prajektu bierlinskaj hary Jakaba Tyhiesa
20 hadoŭ paśla rujnavańnia daŭžeznaj ściany, što siekła horad papałam, bierlincym prapanavali novy ambitny architekturny prajekt — kiłamietrovuju haru, jakaja pavodle prajekt moža ŭźnieścisia ŭ samym centry Bierlinu, na miescy staroha aeraporta «Tempielhof».
1. A davajcie...
Usio pačałosia z 35-hadovaha dojlida Jakaba Tyhiesa, kali jon nadumaŭ brać udzieł u konkursie na zabudovu płoščy byłoha lotnišča ŭ centry Bierlinu. Na konkurs pastupiła bolš za tysiaču prapanovaŭ, ale tolki Tyhiesavaja zajaŭka, jakaja supravadžałasia strakatymi abviestkami na vulicach horadu i burlivaj rekłamnaj kampanijaj u Siecivie, zmahła prykuć uvahu hramadskaści i presy.
Zamiest taho, kab pilnavacca patrabavańniaŭ konkursu i sprajektavać jakijaści žyłyja rajony abo čarhovy haradski park, bierlinski architektar prapanavaŭ pabudavać zialonuju horu vyšynioj z kiłamietr,jakaja miećmie maršruty dla karaskańnia i harnałyžny kurort, asnaščany padjomnikam. Pavodle dziorzkaha prajektu bierlinskaja hara — heta kałaž usich najpryhažejšych hor śvietu, ad Alpijskich uzvyššaŭ da hary Karkavadu ŭ Ryjo-de-Žanejra.
Da viaršyniaŭ!
Jašče niepabudavanaja hara adrazu zrabiłasia siensacyjaj: niamieckija ŚMI zapoŭnilisia artykułami pra budučyja vyhody prajektu,
adkryŭsia internet-sajt prychilnikaŭ haradskoha horabudaŭnictva, vahony bierlinskaha mietro śpiareščyli hrafici z alpinisckimi siužetami, a dla dzietak u škołach pačali ładzić konkursy malunka: «Rysujem bierlinskuju haru».I voś ciapier, 20 hadoŭ paśla padzieńnia muru, kali žychary i ŭłady Bierlinu pa-raniejšamu zabaŭleny pošukami novaha abličča i imidžu dla ŭzia'dnanaha horadu, takija dziorzkija prapanovy z hornymi łyžami ŭ centry niamieckaj stalicy šmat kamu pryjšlisia da serca.
Sam ža aŭtar idei zusim nie čakaŭ padobnaha zacikaŭleńnia i adno chacieŭ źviarnuć uvahu na architekturny patencyjał Bierlina. «Za 15 hadoŭ isnavańnia konkursa na zabudovu «Tempielhofu» najlepšyja architektary śvietu padavali svaje samyja nudnyja i šeryja prajekty, i tamu mnie zakarcieła zrabić niešta sapraŭdy cikavaje, — kaža Jakab Tyhies. — Bo našto nam čarhovyja žyłyja kvartały ŭ centry horada? Municypalnyja palityki bačuć u «Tempielhofie» prablemu, jakuju treba raźviazać, a ja kažu: moža, vypracujem niešta bolš pryvabnaje abo pa-prostu pačakajem?»
Prapanova dojlida Tyhiesa nie prajšła navat u finał konkursa, ale toj nie pierajmajecca: «Samaje hałoŭnaje, što prajekt užo ŭ ludskich hałovach. Kožny moža ŭjavić haru, jakuju jon zachoča. Heta padściobvaje ludziej prydumyvać niešta nievierahodnaje i pryhožaje na miescy aeraporta.
Maja hara — heta tolki stratehija dla rašeńnia, a nie samo rašeńnie».
 «Tempielhof», 1984 h. |
Simvał niamieckaj minuŭščyny
Aeraport «Tempielhof» — znakavaje dla niemcaŭ miesca. Jaho pabudavali ŭ 1923 hodzie, try hady da źjaŭleńnia avijakampanii «Lufthanza». Budynak aeraporta darabili ŭžo nacysty, u 1933. Pavodle hienieralnaha płana zabudovy Bierlina, vializny terminał pavinny byŭ adlustroŭvać nacyskuju ideałohiju, słužyć bramaj u zvyšdziaržavu, demanstravać jaje technałahičnuju moc. «Tempielhof» byŭ tady samym vialikim aeraportam u śviecie i adnym z samych šykoŭnych: jaho daŭžynia była amal paŭtara kiłamietry, pad ziamloj byli zrobleny vializnyja płoščy, adviedzienyja pad schoviščy, a na ziamli zaprašali da siabie pakupnikoŭ pieršyja ŭ śviecie kramy «Djuci-fry». U čas vajny «Tempielhof» słužyŭ cyvilnym i vajskovym aeraportam, a paśla Padstamskaj damovy adyšoŭ pad amierykanskuju jurysdykcyju.
Dla pavajennaha pakaleńnia bierlincaŭ «Tempielhof» - užo simvał vyratavańnia i svabody. U časie savieckaj błakady Zachodniaha Bierlina ŭ 1948 hodzie, aeraport słužyŭ pavietranym mastom dla dvuch z pałovaj miljonaŭ zachodnich bierlincaŭ: amierykancy i brytancy zabiaśpiečvali horad charčami i lekami. Paśla adkryćcia inšych lotniščaŭ u Bierlinie ŭ 60-80 hady značnaść «Tepielhofa» pamienšyłasia. Ciapier budynak aeraparta — miesca dla mastackich vystavaŭ, a taksama žyvy napamin pra horka-sałodkaje minułaje horadu.
