Tysiačy biełarusaŭ zarablali, pierahaniajučy mašyny z‑za miažy, kab pradać na radzimie. Kali 1 lipienia 2010 hoda myty na pieravoz aŭto pavysiacca da ŭzroŭniu rasijskich, hety biznes stanie niavyhadnym. Pra asablivaści pracy raspaviała adna ź minskich pierahonščyc Natalla K.
«NN»:Nakolki hety biznes vyhadny?
Natalla K: Kali b było niavyhadna, ludzi hetym nie zajmalisia b. Chacia i zaraz heta ŭžo nie tak prybytkova, jak raniej. U suviazi z kryzisam ludzi nie śpiašajucca nabyvać darahija mašyny, jany šukajuć urvać dzie‑što patańniej. Nu i isnuje ryzyka, što mašyna pryhnanaja z‑za miažy vyjavicca nie zusim dobraj.
«NN»: Jak vy aceńvajecie, ci mnoha ŭ Biełarusi pierahonščykaŭ?
N.K: Zaraz ich stała mieniej. Mnohija, chto pracavaŭ aficyjna, paśla Novaha hoda pierastali hetym zajmacca. Ciapier ža indyvidualnym pradprymalnikam nielha haniać mašyny pa starych taryfnych staŭkach. Sami mytniki pakul nie razmytnioŭvajuć mašyny, jakija afarmlajuć na siabie ipešniki. Jany nie viedajuć, pa jakich taryfnych staŭkach ličyć, bo dakładnaha zakona jašče niama.
I mašyna abo zavisaje ŭ punkcie mytnaha afarmleńnia «Kaladzičy» na niapeŭny termin, abo jaje možna vykupić pa novych taryfach.
A kali raptam pakinuć raniejšyja, to hetuju roźnicu abiacajuć viarnuć — ale ŭ biełaruskich rublach i nieviadoma ŭ jaki termin.
«NN»: Nabyvajučy mašynu ŭ pierahonščyka, ludzi ryzykujuć. Jon ža nie moža dać harantyju jakaści aŭto…
N.K: U našaj krainie bolšaść ludziej nie mohuć dazvolić sabie nabyć novaje aŭto. U pierahonščyka ŭsio ž nabudzieš nie tuju mašynu, jakaja jeździła pa Biełarusi 5—10 hadoŭ, a mašynu z Hiermanii, Hałandyi, Francyi. Jakaja nie bačyła tych kiepskich daroh, jakija jość u nas. Tamu i stan mašyny budzie lepšy.
«NN»: Jakija mašyny karystajucca najbolšym popytam?
N.K: Maleńkija. U ich mały abjem ruchavika, i tamu jany spažyvajuć mała bienzina. I tannyja, viadoma.
Čym tańniej aŭto, tym bolšy na jaje popyt. Folksvahieny, Piežo karystajucca vialikim popytam.
«NN»: Jak vyhladaje schiema nielehalnaha pierahonu mašyny z‑za miažy?
N.K: Nielehalna — heta afarmleńnie mašyny na padstaŭnych ludziej, u jakich jość viza. Bo ŭ hod možna dla siabie pierahnać biez padatkaŭ tolki adno aŭto. Na movie aŭtapierahonščykaŭ ludzi, jakija zhadžajucca afarmlać mašyny na siabie, nazyvajucca «viešałkami». Kaniešnie, «nielehalščyna» pahražaje štrafam u šmat miljonaŭ rubloŭ, ale što rabić — žyć za niešta treba.
«NN»: Čamu ludzi zajmajucca pierahonam nielehalna, a nie afarmlajuć licenziju?
N.K: Kali lehalna honiš mašynu na prodaž, razmytnioŭka vyšejšaja ŭ 10 razoŭ, čym kali honiš nibyta dla siabie. A raniej padatki strašyli. Treba było płacić kala 400 jeŭra ŭ miesiac i hetaja suma nie zaŭsiody akupajecca.
Redka kali z mašyny zarablaješ bolš za 500 dalaraŭ.
Tolki kali haniaješ vielmi šmat, padatak ničoha nie značyć.
«NN»: A chto pahadžajecca «viešać» na siabie mašynu?
N.K: Siabry, znajomyja, u jakich jość vizy. Praca «viešałki» zvyčajna aceńvajecca ŭ 50 jeŭra z ulikam vydatkaŭ na darohu da miažy.
«NN»: Uźnikajuć prablemy na miažy ci pry afarmleńni?
N.K: Sam čałaviek nie moža aformić mašynu na siabie. Zrazumieła, my «śviecimsia» na mytni šmat razoŭ. Mytniki paznajuć nas i pačynajuć kpić, maŭlaŭ, čarhovuju mašynu pryhnali, nie baiciosia turmy i štrafaŭ.
Mohuć uźnikać prablemy i z padatkovaj. Adna maja siabroŭka zakonna haniała mašyny, ale joj dali šeść miljonaŭ štrafu ŭ vyniku pazapłanavaj pravierki. U jaje akazalisia nie ŭ paradku niekatoryja dakumienty. Inšaj znajomaj dali sto miljonaŭ štrafu mienavita za niezakonny pierahon mašyn.
«NN»: To bok dakazać heta možna?
N.K: Tak, padatkaviki prosta vyłoŭlivajuć ludziej, na jakich «viešalisia» hetyja mašyny, cisnuć na ich, i tyja raspaviadajuć, chto i jak ich prasiŭ, čamu jany afarmlali na siabie mašynu. Na miažy taksama dajuć źviestki, chto byŭ za rulom pierahnanaj mašyny, z kim jechaŭ čałaviek, na jakoha jana afarmlałasia. Hetyja źviestki paśla adyhryvajuć važnuju rolu. Asnoŭnymi, viadoma, źjaŭlajucca pakazańni čałavieka, na jakoha była aformlenaja mašyna.
«NN»: Kali z 1 lipienia myty na ŭvoz aŭto fizičnymi asobami nasamreč vyrastuć da ŭzroŭniu rasijskich, što budziecie rabić dalej?
N.K: Dumajem, jaki biznes asvojvać paśla aŭtamabilnaha. Haniać mašyny, cana jakich budzie na 3‑4 tysiačy bolšaja, nie maje sensu. Budzie pradavacca adna‑dźvie mašyny ŭ miesiac — ale na hetyja hrošy nie pražyvieš i siamju nie prakormiš.
