Tavarystva biełaruskaj movy praviało navukova-praktyčnuju kanfierencyju «Sučasny stan biełaruskaj movy i dziejnaść hramadskich arhanizacyj pa jaho palapšeńni».
Rej viali Alena Anisim i Aleh Trusaŭ.
Pradstaŭnica Minkultury Natalla Aŭdziejeva.
Kanfierencyja prajšła va ŭtulnaj zale Čyrvonaha kaścioła.
Siarod prysutnych byli viadomyja navukoŭcy, piśmieńniki, hramadskija dziejačy. Nie ŭsie, praŭda, brali słova. Niekatoryja pryjšli jak siabry tavarystva. Bo ŭ pierapynku pamiž vystupleńniami adbyłosia pasiadžeńnie Rady TBM.
Z dakładam ad Ministerstva kultury vystupiła Natalla Aŭdziejeva. Pra ŭdzieł pradstaŭnika hetaj ustanovy ŭ kanfierencyi, vidać, nie było viadoma da apošniaha momantu. Bo ŭ prahramach kanfierencyi navat nie nadrukavali jaje proźvišča.
Na ahulnym fonie stanoŭčych vynikaŭ pracy Minkultury, spn. Aŭdziejeva adznačyła i niedapracoŭki. Siarod takich — tolki 30 pracentaŭ biełaruskamoŭnych śpiektaklaŭ u biahučym repiertuary dramatyčnych teatraŭ krainy, a taksama 37 pracentaŭ — u lalečnych teatrach. Na bližejšy čas staić zadača davieści hetyja ličby chacia b da 50.
Vystupleńnie pradstaŭnicy Minkultury vyklikała ažyŭleńnie. Moža i nie stolki sam dakład, kolki mahčymaść «udaryć macniej» dziaržaŭnaha čynoŭnika.
Kab nie razvažlivaść Aleny Anisim, jakaja razam z Aleham Trusavym viała kanfierencyju, mahło b raspačacca ckavańnie sp. Aŭdziejevaj. Spn. Anisim paabiacała ŭsie abmierkavańni pravieści pierad pierapynkam.
«Usio sapsavali, dali joj źbiehčy», — kazaŭ adzin mužčyna svajmu susiedu, kali nadyšoŭ čas iści na abied, a zadać pytańni Natalli Aŭdziejevaj tak i nie dali.
Niekatoryja prysutnyja demanstratyŭna pačynali jorzać na kresłach, krechkać, pieramaŭlacca. «Zaduža navukova i doŭha», — pačuŭsia hołas mužčyny z zały. Vystupoŭcy, zdajecca, navat i nie źviartali ŭvahi na takija repliki. Kožny chacieŭ niešta skazać svajo z trybuny, ale nie zaŭždy čuŭ svajho kalehu.
Aleh Trusaŭ u svaim vystupleńni vykazaŭ ideju stvaryć «prysiahu nastaŭnika». Tolki tak možna abaviazać nastaŭnikaŭ razmaŭlać na rodnaj movie. Bo zdarajucca vypadki, kali studenty skardziacca na vykładčykaŭ, jakija, pračytaŭšy lekcyju pa-biełarusku, pa-za aŭdytoryjaj pierachodziać na rasiejskuju movu. «Viedajuć, ale nie razmaŭlajuć. Čamu?», — zadaŭsia pytańniem Aleh Trusaŭ.
«Možna nie ŭstupać u partyi i apazicyjnyja arhanizacyi. Dastatkova 24 hadziny ŭ sutki razmaŭlać pa-biełarusku, kab źmianić moŭnuju situacyju», —
pierakanany sp. Trusaŭ. I vialikuju nadzieju ŭ adradžeńni movy jon uskładaje na moładź. Pa jaho słovach, mienavita studenty, najpierš fiłałahičnych fakultetaŭ, stvarajuć najbolšuju kolkaść supołak TBM.
Kanfierencyja była raznapłanavaja. Adny zanadta pahłyblalisia ŭ historyju, inšyja — u movaznaŭstva. Niekatoryja pierakazvali bijahrafii kulturnych dziejačaŭ. Na ahulnym fonie vyłučyłasia vystupleńnie Lavona Barščeŭskaha. Jon zakranuŭ temu biełaruskaj movy ŭ ŚMI. Na jaho dumku, našy telekanały možna pieravieści całkam na biełaruskuju movu ŭ ścisłyja terminy i bieź vialikich finansavych vydatkaŭ. I nijakich pratestaŭ siarod hledačoŭ, ličyć movaznaŭca, taki krok nie vykliča.
Bo, da prykładu, futbolnyja zaŭziatary jašče ŭ 1990-ch hladzieli matčy ź biełaruskamoŭnymi kamientatarami. I nijakich mitynhaŭ suprać hetaha nie pravodzili.
Aleh Trusaŭ płanuje vydać dakłady vystupoŭcaŭ asobnym zbornikam. Na hetym tak časta zasiarodžvałasia ŭvaha, što składvajecca ŭražańnie pra hienijalnaść tych vystupleńniaŭ. Ale ž da sapraŭdnaj kanfierencyi mierapryjemstva ŭsio-tki nie daciahvaje. Chutčej kruhły stoł.
