Kali pačytać histaryčnyja vydańni savieckaj epochi, dyk składajecca ŭražańnie, što siaredniaviečnaja historyja — biezupynnaje zmahańnie pamiž biezabličnym kłasam feadałaŭ i pryhonnymi sialanskimi masami. Ź inšaha boku, razharnuŭšy adradženskija knihi, dumajecca, što ŭ tyja časy našuju ziamlu nasialali vyklučna vialikija kniazi i valavyja hietmany, jakija tolki toje i rabili, što zaklučali ŭračystyja chaŭrusy i vychodzili na viekapomnyja bitvy...
U novaj knizie Volhi Babkovaj taksama ažyvajuć postaci biełaruskaj historyi, ale jakija! Mienski aptekary Matys Čachovič, złotnik Ludvih Załatar, mieščanin Ivaška Kuziutyč... Vyłaviŭšy ŭ histaryčnych (zbolšaha sudovych) krynicach ChVI-XVII ludskija emocyi i drobnyja detali žyćcia, Babkova rekanstrujuje pobyt i pavodziny tahačasnych ludziej. Jak vyśviatlajecca, i tady jaludzi šukali pracu, pieražyvali, žanilisia, adpisvali synam spadčynu, svarylisia i navat niecenzurna łajalisia... U knizie — pra vułki staroha Miensku, pra siaredniaviečnyja košty, pra tahačasnaje staŭleńnie da dziaciej.
U Volhi Babkovaj svoj adkaz na pytańnie: « Jak usio było?». Jana pieratvaraje minułaje nie ŭ samavityja muziejnyja zali, a ŭ miłaje biazładździe antykvarnaj kramy: tut asabistyja rečy našych prodkaŭ, jakija možna ŭziać, pamacać, prymieryć na siabie, adčuŭšy sapraŭdny vodar minułaha. Dziŭnaja reč: čytajučy pra złačynstvy, ciažby, svarki, skarhi, pakručastyja žyćciapisy ludziej, serca poŭnicca adkryćciom — jany ž takija samyja, jak my (prynamsi nie lepšyja za nas)! I ŭsia biełaruskaja historyja pieratvarajecca ŭ kranalnuju historyju asobna ŭziataha biełarusa... Čałaviek idzie!
Dla amataraŭ kniha azdoblena karacieńkim starabiełaruskim-biełaruskim słoŭnikam štodzionnych źjavaŭ i rečaŭ.
Volha Babkova. ...I cudy, i strachi. Ese pa historyi štodzionnaści Vialikaha Kniastva Litoŭskaha ChVI-XVII stst. Minsk: «Łohvinaŭ» (sieryja «Halereja «B»). 2010, — 150s., 500 as.
