Kali narveski Nobeleŭski kamitet addaść sioletniuju Premija miru biełarusu, hetaja kniha adrazu stanie bestseleram. Bo jaje aŭtar – Aleś Bialacki, pieršy biełarus, jaki na tuju premiju vyłučany. Biełastockija biełarusy vypuścili knihu biełaruskaha pravaabaroncy Alesia Bialackaha «Prabiežki pa bierazie Ženeŭskaha voziera» (Biełastok, 2006). Kniha składajecca ź niekalkich dziasiatkaŭ ese, napisanych padčas šmatlikich zamiežnych padarožžaŭ i ŭ časie pracy na Baćkaŭščynie.
U ese, što dała knizie nazvu, adčuvajecca lohki prysmak špijonskaha ramanu: viadziecca pra toje, jak biełaruski pravaabaronca na čarhovaj sesii Kamisii pa pravach čałavieka AAN u Ženevie spryjaŭ pryniaćciu admysłovaj rezalucyi pa Biełarusi. Uvieś čas pa jaho śladoch išli čalcy aficyjnaj delehacyi z vypraŭkaj supracoŭnikaŭ KDB i vypiaredžvali kožnaje jahonaje dziejańnie i sustrečy.
Aleś Bialacki za apošnija hady pabyvaŭ va ŭha kolkich pieraplotach. U adnym Azerbajdžanie aŭtar pravioŭ haračyja dziańki dźviuch vybarčych kampanij u asiarodku tamtejšaj demakratyčnaj apazycyi, staŭšy śviedkam dźviuch niaździejśnienych revalucyj. Dvoje sutak prasiedzieŭ u dvuchpakajoŭcy apazycyjnaha kandydata Isy Hambara, ścierahučy jaho ad aryštu. «Prabiežki» ilustravanyja fatazdymkami ź miesca padziejaŭ – Baku, Krakava, Biełastoku...
Pišučy pra stanovišča z pravami čałavieka ŭ roznych krainach, dzie daviałosia nazirać za vybarami, stvaralnik pravaabarončaha centru «Viasna» zaŭsiody paraŭnoŭvaje jaho ź biełaruskimi realijami. Tak, A.Bialacki vykazvaje cikavuju dumku nakont taho, što vajna ŭ Čačenii adciahnuła ŭvahu Rasiei ad Biełarusi. Na jahonuju dumku, heta ŭratavała nas ad aneksii ŭ 1990-ja. Voś jon, kantekst biełaruskaj palityki.
Niajasna, praŭda, čamu pad adnoj vokładkaj złučanyja padarožnyja natatki i artykulčyki «na złobu dnia». Tom vychodzić taŭściejšy, ale zbłytany. Padkačała j karektura: piśmieńnik pavinien-taki pravilna pisać nazvu krainy Kot-dJIvuar ci Šyryn Ebadzi.
Ale jak žanr knihi padarožnych ese biełaruskaj litaraturaj dobra padzabyty z časoŭ, kali savieckich piśmieńnikaŭ premiravali pajezdkami na sesii AAN i ŭ kruizy pa Brachmaputry, to na drobnyja lapsusy nie zvažaješ, bo kniha čytajecca lohka, a paśla jaje doŭha dumajecca. A što jašče treba ad dobraj knihi?
