My z bratam spaźnilisia…
U balničnaj pałacie stajali šeść žaleznych łožkaŭ, i na piaci łožkach lažali chvoryja žančyny, a šosty byŭ pusty, zusim pusty, ź jaho navat matrac źniali, praz dracianuju sietku vidniełasia pafarbavanaja draŭlanaja padłoha, pad łožkam niavytaptanaja, tamu nibyta huściej pafarbavanaja, čym pasiarod pałaty, dzie my zastyli, dapytliva pazirajučy na chvorych starych žančyn, u jakich nie było pra što pytacca, bo ŭsio vidavočna. Ale ja ŭsio ž spytaŭsia: «A dzie Nastaśsia Ivanaŭna?..» I piaciora chvorych starych žančyn niejak paśpiešliva, adna pierad adnoj, ja nikoli nie zabudu hety chvory, starečy chor, na roznyja hałasy prapieli, pramarmytali: «Pamierła… pamierła… pamierła… pamierła… pamierła…»
Maci lažała ŭ trupiarni adna — zusim hołaja na vysokaj, mnie pa pojas, kušetcy. Zradzieła-pasiviełyja vałasy, abvietrany, śnieham šerpany i soncam paleny tvar, spracavanyja, u vuzłach i zmorščynach ruki, staptanyja na padešvach, streskanyja nohi i — ad hrudziej pa kaleni — hładkaje-hładkaje, biełaje-biełaje, maładoje-maładoje, jašče ciopłaje cieła. Niedahładžanaje, niedapieščanaje, niedałaščanaje…
My kupili joj samuju pryhožuju, jakuju tolki znajšli ŭ Smarhoni, sukienku. Pry žyćci pra takuju jana i nia maryła.
Pry žyćci, kali ja pytaŭ: «Što padaryć tabie na dzień naradžeńnia?» — kožny raz adkazvała: «A ty daj mnie jakuju kapiejčynu, ja sama sabie kuplu što-niebudź…» I kuplała parsiučkoŭ. Kab vazić mnie i bratu kiłbasy, viandlinu… Ciahała i ciahała ŭ Miensk toje miasa razam z trochlitrovikami marynavanych hurkoŭ, pamidoraŭ. Pryjaždžała z takimi kłunkami, što nie padniać. Kali my kazali joj, kab nie harbieła, nie ciahała, bo ŭsio ŭ kramach jość, słuchała, hałavoj kivajučy: «Jość — i dziakuj Bohu…»
Adnojčy, nie paddaŭšysia na jaje chitryki z kapiejčynaj, za jakuju sama sabie jana što-niebudź kupić, ja zavioŭ jaje ŭ smarhonskuju kramu i kupiŭ joj futra. Nazaŭtra, kali my spravili dzień jaje naradžeńnia i źjechali, jana pajšła na kirmaš, pradała futra i kupiła parsiučkoŭ…
Dniom joj nie było kali, a ŭviečary, pakul vočy bačyli, jana čytała… Biełaruskija knihi, rasiejskija, polskija… Jaje ździŭlała, što ludzi ŭsio pišuć i pišuć, kali ŭžo jość Śviatoje pisańnie, — i joj cikava było: što ž jašče niechta moža prydumać, aproč taho, što prydumaŭ Boh?
Tracinu žyćcia prarabiła jana buchhaltarkaj u kantory mašynna-traktarnaj stancyi i raskazvała majmu małodšamu bratu kazku pra čarciania ź imieniem Buchhaltar, jakoje prydumała buchhalteryju.
Baćka byŭ chvory na rak, sam užo nie ŭstavaŭ, i my nie kazali jamu, što maci pamierła, pakul nie pryvieźli jaje dachaty ŭ trunie. Vyvieli jaho, kab raźvitaŭsia, u pakoj, dzie jana lažała, i jon schiliŭsia da jaje i spytaŭ, ź joj žyćcio pražyŭšy: «Chto heta?..» I ja da siońnia — hrudźmi i śpinaj — pomniu, jak praciało, naskroź pranizała mianie hetaje, zdavałasia b, amal varjackaje pytańnie.
My pachavali maci ŭ Krevie, dzie jana naradziłasia i kudy chacieła viarnucca na viečny spačyn — da baćkoŭ, da dziadoŭ, da prodkaŭ… Pobač ź joju pakinuli miesca dla baćki.
Baćkavy prodki — na bierazie Vołhi, tam jahonyja kreŭnyja mahiły, i jon, užo pamioršy, nie chacieŭ kłaścisia ŭ Krevie. Hetak uparciŭsia, što, kali my z bratam vieźli jaho ŭ trunie ź Miensku, spyniaŭ nas, nie davaŭ jechać mašynie, hłušyŭ i hłušyŭ, jak spraktykavany mechanik, mator. Potym jon lažaŭ, źniasileny zmahańniem, u tym ža pakoi, u jakim lažała niadaŭna maci, i ja, stojačy na tym ža miescy, na jakim jon raźvitvaŭsia ź joju, pytaŭsia, nad trunoj schilajučysia: «Chto heta?..»
…Niekali my schilalisia z maci nad chutkapłynnaj vadoj rečki Kraŭlanki, adbivalisia ŭ joj razam ź niebam i abłokami, i maci pytałasia ŭ mianie, małoha, na moj adbitak pakazvajučy: «Chto heta?.. Nu, skažy, chto?..» Ja kidaŭ u vadu, u nieba z abłokami kamień — i ŭ kružnym rabińni na vadzie nie stavała nikoha.
Aktrysa Ranieŭskaja telefanuje ranicoj paetcy Achmatavaj i kaža, što joj śniŭsia Puškin.
— Zaraz ža jedu, — adkazvaje Achmatava.
Kali mroić niejkuju supolnaść, tryźnić niejkim (paetavym nad pobytavym) uzroŭniem adnosin, dyk hetakim.
Staracca kazać praŭdu, staracca pisać praŭdu… A jak by heta i kazać, i pisać praŭdu, nie starajučysia?..
