U ramkach prahram sajuznaj dziaržavy navukoŭcy raźvivajuć kaśmičnyja technałohii i navat dojać transhiennych myšej.
U miežach sajuznaj dziaržavy raźvivajucca sumiesnyja navukovyja prajekty, zasiarodžanyja na vyvučeńni kosmasu, nanatechnałohij dy mikrabijałohii. Pieravažnaja bolšaść biahučych navukova-techničnych prahramaŭ sajuznaj dziaržavy raźličanyja da 2015 hoda.
24 žniŭnia na pres-kanfierencyi ŭ Nacyjanalnaj akademii navuk navukoŭcy paviedamili ab pryjarytetnych nakirunkach navukova-techničnaha supracoŭnictva Biełarusi i Rasii ŭ vysokatechnałahičnych śfierach.
Akademija navuk vystupaje zamoŭcam-kaardynataram miždziaržaŭnaj prahramy Jeŭrazijskaj ekanamičnaj supolnaści «Inavacyjnyja bijatechnałohii» na 2011–2015 hady. Asnoŭnaja ŭvaha budzie skancentravanaja na atrymańni prafiłaktyčnych i dyjahnastyčnych preparataŭ, vyprabavańni novych lekaŭ.
Inicyjataram prahramy JeŭraAzES viadučy pres-kanfierencyi nazvaŭ dyrektara Instytuta mikrabijałohii NAN Biełarusi Emiliju Kałamijec. Adnak Emilija Ivanaŭna ścipła admoviłasia, spasyłajučysia na inicyjatyvu biełaruskaha prezidenta ŭ hetym pytańni.
«Rasija jašče mahła b abyścisia bieź Biełarusi, a nam składaniej abyścisia biez Rasii», — prakamientavała sumiesnyja prajekty Emilija Kałamijec.
U JeŭrAzES udzielničajuć taksama Tadžykistan dy Kazachstan, płanujecca dałučeńnie Kyrhyzstana. U prahramie pastaŭlena meta atrymańnia novych bijalahičnych preparataŭ miedycynskaha i sielskahaspadarčaha pryznačeńnia.
Siarod značnych vynikaŭ realizacyi minułych prahramaŭ biełaruskija navukoŭcy adznačajuć svaje dasiahnieńni ŭ hryd-technałohijach, što ŭžyvajucca dla madelavańnia i apracoŭki dadzienych u Vialikim adronnym kałajdary.Upieršyniu ŭ śviecie raspracavanyja kamplekty prahramnaha zabieśpiačeńnia pramiežkavaha ŭzroŭniu UNICORE, sistemy analizu, statystyki i ŭliku resursaŭ. Heta stałasia asnovaju dla stvareńnia ŭ Biełarusi funkcyjanalnaha učastku Nacyjanalnaj hryd-sietki, jakaja budzie intehravanaja va jeŭrapiejskuju.
Kanstruktyŭna-technałahičnaje rašeńnie biełaruskich navukoŭcaŭ dazvoliła atrymać supierkamputar hibrydnaj mietakłasternaj architektury SKIF, jaki ŭvachodzić u suśvietny rejtynh Top-500. Prahrama «SKIF» raspačałasia ŭ 2007 hodzie i sioleta zakančvajecca. «U hetym napramku zrobleny značny praryŭ», — miarkuje Alaksandr Tuzikaŭ, hienieralny dyrektar Abjadnanaha instytutu prablemaŭ infarmatyki NAN Biełarusi.
Ciapier ažyćciaŭlajecca treciaja sajuznaja prahrama «Kosmas-NT». Jak raspavioŭ Alaksandr Tuzikaŭ, meta ciapierašniaha prajekta — stvareńnie i apracoŭka novych technałohij dla atrymańnia źviestak dystancyjnaha zandavańnia Ziamli, unifikacyi mikraspadarožnikavaj płatformy. U miežach prajekta vykarystoŭvajecca adzinaje ŭ krainach SND abstalavańnie — tarcovy chołaŭski paskaralnik, što dazvalaje ŭ naziemnych umovach ažyćciavić vyprabavańnie materyjałaŭ ciepłaachovy spadarožnikaŭ, madelujučy ŭmovy uvachodu aparata ŭ ščylnyja słai atmaśfiery.
Ajčynnyja nanatechnołahi zajmajucca stvareńniem doślednych arbitalnych i naziemnych srodkaŭ dla ŭžytku ŭ roznych halinach techniki. U jakaści vynikaŭ čakajecca pavialičeńnie terminu žyvučaści abstalavańnia ŭ ekstremalnych umovach kaśmičnaj prastory.
U miežach prahramy «BiełRosTranshien-2» navukoŭcy zajmajucca technałohijami raspracoŭki lekaŭ novaha pakaleńnia, charčovych praduktaŭ na asnovie łaktafierynu čałavieka. Jon moža być vydzieleny z małaka transhiennych kozaŭ. A kab atrymać transhiennych kozaŭ, viaduć ekśpierymienty na myšach. Śmiešny momant: navukoŭcam prychodzicca daić transhiennych myšej, kab atrymlivać małako.
Napracoŭki ŭ hetaj halinie dapamohuć stvaryć karysnaje dziciačaje charčavańnie i leki.
U sumiesnych prahramach praduhledžana supracoŭnictva na miascovym uzroŭni. U Homielskaj, Branskaj i Čarnihaŭskaj abłaściach, naprykład, ažyćciaŭlaŭsia pamiežny navukovy prajekt pa vyvučeńni nastupstvaŭ Čarnobyla. U chutkim časie, imavierna, u miežach sumiesnaj prahramy Biełarusi i Rasii raspačniecca histaryčnaje vyvučeńnie Połacka jak centra słavianskaj kultury.
Biełarusy chutka asvojvajuć i ŭžyvajuć novyja technałohii, chvalilisia admysłoŭcy. Uvohule, pres-kanfierencyja prachodziła ŭ bravurnaj tanalnaści.
Sučasny zarobak maładoha biełaruskaha navukoŭca zaležyć ad jaho aktyŭnaści, ale navat małaaktyŭnyja supracoŭniki majuć nieabchodny minimum, kazali dyrektara.Ucioki mazhavitych biełarusaŭ na pracu ŭ zamiežža nie katastrafičnyja, ličać u Akademii navuk.
«U biełaruskaj mientalnaści kasmapalityzm nie mocna vyjaŭleny. Biełarus, dzie b jon ni pracavaŭ, zaŭsiody padtrymlivaje uzajemasuviazi z radzimaju», — ścipła miarkuje namieśnik staršyni Prezidyuma NAN Biełarusi Siarhiej Rachmanaŭ.
Pa słovach spadara Rachmanava,
u biełaruska-rasijskich adnosinach anijakich prablemaŭ nikoli nie nazirałasia. «My, pa sutnaści, adziny narod. Dla rasijanaŭ biełaruskaja ziamla zaŭždy jość braterskaj i rodnaj», — reziumavaŭ biełaruski navukoviec Siarhiej Rachmanaŭ.
Z hetaj zajavaj Rachmanava mnohija paspračajucca. A voś ci varty byli myšy dajeńnia, pakaža čas.
