Pracy pa adnaŭleńni Kałožskaj carkvy mohuć pryvieści da jaje razbureńnia. Da takoj vysnovy pryjšli hrodzienskija historyki i źviarnulisia da ministra kultury z prośbaj pierahledzieć isnujučy prajekt rekanstrukcyi śviatyni.
Jak adznačyŭ historyk Andrej Vaškievič, piśmovy zvarot da Paŭła Łatuški składzieny pa vynikach adkrytych hramadskich słuchańniaŭ, na jakich abmiarkoŭvaŭsia prajekt rekanstrukcyi Barysa-Hlebskaj carkvy. Praktyčna ŭsie zaprošanyja ekśpierty zapeŭnivali: ciapier samaj hałoŭnaj zadačaj źjaŭlajecca nie rekanstrukcyja, a kansiervacyja carkvy XII stahodździa. U liście hrodziency prosiać jašče raz razhledzieć isnujučy prajekt na pasiadžeńni Respublikanskaj navukova-mietadyčnaj rady pa pytańniach historyka-kulturnaj spadčyny pry Ministerstvie kultury. Kab zachavać śviatyniu, usie pracy pavinny pravodzicca pad strohim kantrolem nie tolki dziaržaŭnych słužbaŭ, ale i pradstaŭnikoŭ hramadskaści.
Hramadskija słuchańni na temu «Rekanstrukcyja Barysa-Hlebskaj carkvy: za i suprać» prajšli 23 vieraśnia. Usiaho na ich prysutničała kala sotni haradžan. U jakaści ekśpiertaŭ byli zaprošanyja navukovy kiraŭnik prajekta restaŭracyi Kałožskaj carkvy Hienadź Łaŭrecki (jon pradstaviŭ architekturny prajekt, zaćvierdžany ŭ kancy 2008 hoda), architektary Viačasłaŭ Čarnataŭ i Iryna Łaŭroŭskaja, architektar-restaŭratar, navukovy kiraŭnik prajekta «Histaryčny centr Połacka» Vadzim Hlińnik, archieołah Alaksandr Kraŭcevič, historyk architektury Ihar Trusaŭ, dekan fakulteta architektury BNTU Armien Sardaraŭ.
Što chvaluje historykaŭ i architektaraŭ?
• Čamu hrošy na rekanstrukcyju Kałožskaj carkvy nie vyłučajucca ź biudžetu, bo heta ž pomnik pieršaj katehoryi kaštoŭnaści.
• Vykarystańnie sučasnych budaŭničych materyjałaŭ (hazasilikatnych błokaŭ) pahražaje staražytnaj aŭtentyčnaści i moža źniščyć toje, što nazyvajuć «ducham» pomnika.
• Niama dakładnaj infarmacyi pra toje, jak vyhladała carkva ŭ XII stahodździ. Vykarystańnie ž mietadu anałohii moža pierakreślić samabytnaść i unikalnaść Hrodzienskaj škoły architektury.
• Adsutničaje patrebnaja infarmacyja ab stanie Kałožskaha płata, asabliva z boku Niomana. Bieź jaje nichto nie daść harantyi, što bierah padčas budaŭnictva nie abryniecca.
• Nie daśledavany techničny stan ściany i dvuch słupoŭ XII stahodździa. Pry realizacyi prajekta pa adnaŭleńni Kałožy nahruzka na ścianu pavialičycca, a słupy stanuć apornymi elemientami dachu. Heta moža stać pryčynaj ich razbureńnia.
• Biełaruskija budaŭniki nie zmohuć vykanać pracy pa rekanstrukcyi na adpaviednym vysokim uzroŭni. Akramia taho, zrabić heta nie dazvolić sama sistema arhanizacyi budaŭničych rabot, pry jakoj, jak praviła, ustaloŭvajucca peŭnyja terminy.
Jość mierkavańnie
Hrodzienski hubiernatar Siamion Šapira ŭ piatnicu padčas pres-kanfierencyi:
— Čytaju roznyja viersii z hetaj nahody. Viedaju, što častka našych ludziej, historykaŭ niepakojacca za padychod da restaŭracyi Kałožy. Kali dakranaješsia da pytańniaŭ historyi, pavinna być admysłovaja aściarožnaść. Daj Boh nie zrabić pamyłku. Skažu ščyra, ja hłyboka nie pierakanany, što zaraz treba restaŭravać Kałožu. Choć dumki ludziej, jak mnie pakazvajuć, na 80 adsotkaŭ za. Ale pavinien skazać prafiesijanał. Moža być, varta paraicca ź JUNIESKA.
