U Leninskim sudzie Minska sudziać kandydataŭ u prezidenty Mikałaja Statkieviča, Dźmitryja Usa, a taksama šarahovych udzielnikaŭ akcyi — Andreja Paźniaka, Alaksandra Kłaskoŭskaha, Alaksandra Kviatkieviča, Arcioma Hrybkova, Dźmitryja Bułanava. Ich usich vinavaciać u arhanizacyi i ŭdziele ŭ masavych biesparadkach (što pahražaje terminam źniavoleńnia da 15 hadoŭ).
Alaksandr Kłaskoŭski i Mikałaj Statkievič.
Arciom Hrybkoŭ (na piarednim płanie), Dźmitryj Bułanaŭ (na zadnim płanie).
Abvieščany pierapynak da 10.00 13 maja.
15.32
«Ja viedaŭ, što Łukašenka pomślivy». Kaža, što na nastupny dzień paśla vystupleńnia pa telebačańni ŭ jakaści kandydata jamu patelefanvaŭ Kazulin, jaki papiaredziŭ Statkieviča, što Łukašenka pomślivy i pasadzić Mikołu.
15.27
Nakont Smancara. Za dva hady da 19.12 paznajomiŭsia Statkievič ź im u Kijevie. Niekalki razoŭ ź im razmaŭlaŭ. Apošni raz — u siaredzinie leta. Cikavaść da jaho była, bo jon — biełaruski pradprymalnik. Padčas apošniaj razmovy ŭ siaredzinie lipienia 2010 u Kijevie spytaŭ u Smancara, kaho jon padtrymaje na vybarach. Smancar skazaŭ, što jamu heta niecikava. «Tady jon mnie niecikavy».
15.23
Statkievič: «Kandydaty kažuć, što vybaraŭ niama, ale adzin adnaho razhladali ŭ jakaści kankurenta».
15.19
«Ja nie padpisvaŭ nijakich dakumientaŭ pryncypova. Padpisaŭsia tolki pad tym, što aznajomiŭsia z materyjałami kryminalnaj spravy. I pad vynikami ekśpiertyzy, kab ich nie pamianiali.
Prakuror pytajucca, ci choča Statkievič niešta jašče skazać. «U mianie budzie apošniaja słova».
15.13
Smancar patelefanvaŭ niekalki razoŭ Statkieviču na Płoščy. I pačaŭ davać parady — «zasoŭvać płany ŭ kišeni». «Ja pałovu nie čuŭ. Možna zasłuchać u sudzie. Chaj sp. Smancar adkazvaje za svaje słovy. Ja nie chacieŭ hruba čałavieku adkazvać. Spyniŭ razmovu» (majecca na ŭvazie razmova, jakuju prakrucili ŭ filmie «Płošča. Žalezam pa škle», u jakoj niejki mužčyna pytajecca ŭ Statkieviča pa telefonie, ci ŭ kreśle jon užo Sidorskaha).
«Ja bačyŭ vypadki hvałtu z boku supracoŭnikaŭ milicyi. Ja dapuščaju, što niechta pačaŭ adbivacca. I ja adbivaŭsia, kali napali na mianie ŭ kałonie Niaklajeva».
15.12
Statkievič: «Pryjemny siurpryz — kandydaty nie napałochalisia, pryjšli na płošču ź ludźmi».
15.08
Statkievič kaža pra vyhuk, što kala dźviarej Doma ŭrada čakaje aficer, jaki budzie vieści pieramovy z delehacyjaj. Kali Statkievič padyšoŭ bližej, to nijakaha aficera nie ŭbačyŭ. Tady zrazumieŭ, što i heta pravakacyja była.
15.04
«Jak vy ŭjaŭlali sustreču z uradam?» — pytańnie prakurora. «Heta moh być sihnał. Maŭlaŭ, pačakajcie, da vas pryjeduć. Ale my nie paśpieli da dviarej dajści, jak pačali bić škło. Reakcyja była nie takaja, jakuju my čakali. U lutym mianie pieraviali ŭ ahulnuju kamieru, dzie byŭ Dźmitryj Novik. Jon raskazaŭ, što
kali ich kala dźviarej Doma ŭrada pačali bić śpiecnazaŭcy, niekatoryja ludzi, jakija bili škło, pačali kryčać: «Svaje! HUVD!»
14.57
«Ułada štučna ŭtvaryła takuju situacyju — 9 kandydytaŭ, kab usio heta było niekirujemym».
14.53
«Što pabudziła mitynhoŭcaŭ vyjści na prajeznuju častku?» — pytańnie prakurora. «Usie razumieli, što doŭha stajać na hetym katku my nie zmožam».
Statkievič dumaŭ, što budzie jak zvyčajna: kandydaty pachavajucca, a jon uznačalić demanstracyju. Ale 19.12 ludzi pačali raniej vychodzić na prajeznuju častku. «Samaje niejabśpiečnaja — niekirujemaja situacyja». Tamu śpiašaŭ jaje ŭznačalić, ale nie paśpieŭ. Nie moh biehčy, bo baleła naha, pabitaja nieviadomymi ludźmi, što napali na kałonu Niaklajeva.
14.46
«Kali niešta chočuć zachapić, tady nie prosiać», — prakamientavaŭ Stakievič svaju zajavu na Płoščy «pajści i paprasić jaho vyzvalić kresła».
14.42
Statkievič kaža, što jany nie patrabavali, kab Łukašenka prosta sychodziŭ. Jany patrabavali: «Davajcie razam paličym biuleteni, jak robicca va ŭsim śviecie».
14.40
«Kali b my byli abjadnanyja, my b nie dali vam heta zrabić (pravakacyi)».
14.37
«Ja mała sustrakaŭ ludziej navat tam, dzie ciapier znachodžusia, chto vieryć u 80%. Moža vy (prakuror) vierycie, tady vy — unikum».
Advakatka Statkieviča Taćciana Stankievič padavała chadajnictva, kab sud nad usimi kandydatami pravodziŭsia razam. Chadajnictva adchilili.
14.20
«Chaciełasia b pačuć, z kim i dzie ja płanavaŭ masavyja biesparadki. Hałasłoŭnaje abvinavačvańnie. Dzie tyja «bajeviki», jakich ja pavioŭ? Hetyja maładyja ludzi, jakija mianie bačać pieršy raz? Masavych biesparadkaŭ nie było. Ale była sproba ich arhanizavać, zahadzia spłanavaŭšy. Złačynstva było — sproba zachavańnia ŭłady niekanstytucyjnym šlacham. Była deskredytacyja demakratyčnych siłaŭ, kab paśla zamianić ich łajalnymi ludźmi. A taksama była meta zapałochać hramadstva».
«Naš hrech, što nie damovilisia, i nie mieli adzinaha kandydata».
Sudździa: «Heta ŭsio?»
Statkievič (z uśmieškaj): «Ja jašče mahu».
14.13
Raskazvaje, jak ź'viŭsia AMAP, jak źbili častku ludziej, paśla čaho AMAP syjšoŭ. «Meta adstupleńnia (paśla zrazumieŭ) — vymanić kandydataŭ da ŭvachodu Doma ŭrada, dzie było ŭžo raźbita škło. Niechta pačaŭ kryčać, što tam jość aficer». I paśla pačaŭsia masavy razhon ludziej
«Ja admoviŭsia davać śviedčańni struktury, jakoj ja nie daviaraju, jakaja ŭsio heta stvaryła. Ale ja nie admaŭlaŭsia razmaŭlać ni z kim. Ale kali pačali znajomić z materyjałami spravy, ździviŭsia. U kryminalnaj spravie ja ŭbačyŭ dva pratakoły ahladu miesca zdareńnia. Pieršy pratakoł: z 0.30 da 04.00 pravodziŭ kapitan, jon znajšoŭ pustuju butelku, survetki, miehafon. Dalej ahladaŭ major — za 24 chviliny i znajšoŭ užo kuču pradmietaŭ. Ja nie znachodžu inšaha tłumačeńnia, jak fabrykacyja spravy».
Ździviŭsia vynikam ekśpietyzy, kali ŭ butelkach płastykavych była vada, a nie haručaju vadkaść, chacia butelki pradstaŭlali jak «kaktejl Mołatava». Maŭlaŭ, pravakatary palenavalisia navat schadzić i kupić 10 litraŭ bienzinu.
Kali Statkievič haładaŭ, da jaho adanaho razu zajšoŭ načalnik SIZA z mabilnym telefonam, jaki byŭ padłučany da internetu. I skazaŭ, što pa ANT pakazali film, u jakim pakazali Pinčuka, jaki skazaŭ, što Statkievič zamoviŭ u jaho mietaličnyja pruty i paprasiŭ ich zatačyć. Nie sumniajecca, što zamova ŭ Pinčuka była zroblena kimści zadoŭha da 19.12, i heta śviedčyć pra toje, što pravakacyi płanavalisia zahadzia. I kaža, što ŭ tym filmie byli vykarastany narezki ź jaho razmovy z adnym z pradtaŭnikoŭ jaho inicyjatyŭnaj hrupy padčas sustrečy z vybarcami, i źmieščany ŭ peŭny kantekst.
14.08
«My z hrupaj kandydataŭ pajšli da ŭvachodu Doma ŭrada. I kali havorać, što tam nikoha nie było... Ja nikoli nie pavieru, što premjer-ministr u noč vybaraŭ tam nie było, mahčyma jon byŭ niedzie pobač i moh chutka pryjechać».
«Ja sprabavaŭ vyśvietlić, chto bje škło. Ale ja nie zdoleŭ prajści. Žurnalisty tam stajali ščylna. Ich možna było tolki rassunuć, ale ŭ mianie byli paškodžany abiedźvie ruki».
14.04
Praces adnaviŭsia. Praciahvajecca dopyt Mikoły Statkieviča. Jon kaža pra dziasiatki tysiač demanstrantaŭ, ale nijak nie 2-3 tysiačy, jak padajuć aficyjnyja krynicy».
13.01
Pierapynak da 14.00
12.57
«Kali ludzi vyjšli na praśpiekt Niezaležnaści, ja zrazumieŭ, što mahu ŭznačalić. Pobač była Administracyja prezidenta. Ja bajaŭsia, što ŭłada zdolnaja na ahresiŭnyja dziejańni. Varta było źvieści ludziej dalej adtul. Ja sprabavaŭ vyjści na praśpiekcie napierad, kab uznačalić demanstracyju.
Ale čamuści nievialiki łancuh supracoŭnikaŭ DAI ŭ formie pierakryŭ darohu mienavita nam (kandydatam).
Ja ich abyjšoŭ i pabieh dahaniać demanstracyju. Ale ja nie zdoleŭ hetaha zrabić da płoščy Niezaležnaści. Ludzi išli niekirujema. Ale biesparadkaŭ nie było». Na dumku Statkieviča, kandydataŭ błakavali naŭmysna, bo spadziavalisia, što niekirujemy natoŭp pačnie čynić hvałt.
«Paśla ja daviedaŭsia, što zahadzia abychodzili pradpryjemstvy i kazali im začynicca ŭ toj dzień raniej, bo mahčymy masavyja biesparadki».
12.52
«19.12 kala 19.00 ja pryjechaŭ u štab Niaklajeva, kab paznajomicca z dakumientami, jakija płanavali vynieści na abmierkavańnie na płoščy. Maje prychilniki źbiralisia na čyhunačnym vakzale. Ja vyrašyŭ, što da ich nie paśpieju. I pajšoŭ z hrupaj Niaklajeva. Jak tolki my prajšli 20 mietraŭ, napierarez nam vyjechała mašyna milicyi. Zzdu na nas napali ludzi biez znakaŭ adroźnieńnia. I pačali nas źbivać.
Kali ja prajšoŭ u siabie, vyrašyŭ adzin iści na płošču. Ja nie moh adrazu zrazumieć matyvaŭ ułady, kab arhanizavać źbićcio. Tut škło raźbili i stolki abvinavačanych, a źbićcio kandydata ŭ prezidenty Niaklajeva — ja tolki davaŭ adno tłumačeńnie.
Ułada płanavała pravakacyi. Ja paśla pryviadu paćviardžeńni — fakty».
12.44
«Ja vyrašyŭ užyć taki srodak — cisk na ŭładu praz masavyja pratesty. Jak na Majdanie va Ukrainie. Nie zachop ułady, a cisk na ŭładu. Heta roznyja rečy. Ja davoli chutka zrazumieŭ nie paźbiežnaść falsifikacyj. Va ŭčastkovyja kamisii ŭvajšło 0,25% pradstaŭnikoŭ ad alternatyŭnych kandydataŭ. I ja zarzumieŭ, što falsifikacyi niepaźbiežnyja. Tamu ja zaklikaŭ ludziej na płošču. Kab pakazać, što my nie łochi, a chočam vybirać uładu.
Čamu akcyja niesankcyjanavanaja? Ja byŭ kandydatam u prezidenty da momantu, pakul Centrvybarkam nie padviadzie kančatkovyja vyniki na karyść adnaho z kandydataŭ. I mahu pravodzić takija sustrečy. Padkreślivaju, što akcyja płanavałasia mirnaj. I na ŭsich sustrečach heta padkreślivaŭ».
12.34
Pačaŭsia dopyt Statkieviča.
«Ja baču ŭ hetaj hadzinie mahčymaść vykazać upieršyniu za 5 miesiacaŭ svoj punkt hledžańnia. Pahadžajusia davać pakazańni».
«Meta ŭdziełu ŭ vybarach. Z papačatku razumieŭ, što ŭ skłaŭšajsia sistemie falsifikacyi vybaraŭ mahčymaści pieramahčy niama. Čamu my ličym, što za apošnija 10 hadoŭ vybary ŭ krainie nie byli praviedzieny sumlenna? Zakanadaŭstva. Prezident sam vyznačaje vybarčyja kamisii. Adzin z bakoŭ sam pryznačaje sudździaŭ, jakija źjaŭlajucca jaho padnačalenymi. Papiaredniaje hałasavańnie nie prazrystaje. Vyniki vyaraŭ za apošnija 10 hadoŭ nie byli pryznany tymi arhanizacyjami, siabram jakich Biełaruś źjaŭlajecca. My chacieli źmianić hramadskuju dumku. Jość mahčymaść pravieści sustreču z vybarcami. My nivodnaha razu nie skazali, kab hałasavali za mianie, što ja zrablu toje i hetaje.
Ja kazaŭ, što ja nie mahu vam hetaha abiacać, bo vybaraŭ niama. Ja staraŭsia tłumačyć, jakim čynam falsifikujuć vybary ŭ nas».
11.50
Us źviartajecca da advakata, kab toj padaŭ chadajnictva nakont niezakonnaha prasłuchoŭvańnia jaho telefonnych razmoŭ. «Bo jašče nieviadoma, chto praz 2-3 hady budzie tut siadzieć».
Sudździa: «Vy na čyj adras?»
Us: «Śledstva».
Sudździa: «Mnie rasceńvać heta jak pahrozu sudździ?»
Us: «Nie».
Sudździa: «Chto tady budzie siadzieć?»
Us: «Śledčy».
11.37-11.46
Prakuror pytajecca, navošta Us pajšoŭ na płošču Niezaležnaści. Jon adkazvaje, što takim čynam chacieŭ vykazać praces suprać taho «čamu nas za ludziej nie ličać? I vas (da prakurora) nie ličać».
Us kaža, što na Kastryčnickaj nie było ahučana aficyjnych vynikaŭ vybaraŭ. Prakuror patyjecca, suprać jakich vynikaŭ tady možna było pratestavać. Us adznačaje, što ŭ jaho pracujuć ludzi ŭ Administracyi prezidenta, jakija paviedamili, što za Łukašeku pa pratakołach prahałasuje 80 pracentaŭ vybarcaŭ. Prakuror prosić nazvać hetych ludzie. «Vy chočacie, kab ich z pracy zvolnili? Ja navat u KDB nie nazvaŭ».
11.28
Us choča padać chadajnictva nakont taho, čamu prasłuchoŭvalisia telefonnyja razmovy kandydataŭ u prezidenty, u tym liku jaho. Advakat spyniaje Usa, maŭlaŭ, paźniej.
11.21
19.12 na vybary Us nie pajšoŭ. Byŭ doma. Uviečary patelefanavaŭ Statkieviču. Skazaŭ, u kolki padydzie na Kastryčnickuju, što choča vystupić.
Prakuror: «Pierad kim vy chacieli vystupić?» Us: «Pierad vybarcami».
Prakuror: «Vy viedali, što mitynh budzie niesankcyjanavany?» Us: «U nas usio niesankcyjanavanaje».
Us robić zaŭvahu prakuroru, što na takich pytańniach nielha budavać abvinavačvańnie.
11.17
«Maja meta adna była — źmianić Vybarčy kodeks. Tamu tolki 7 chvilin vystupaŭ (na TB)». Zaŭvažaje, što heta hałoŭnaje. Na jaho dumku, bieź źmieny zakanadaŭstva, nielha realizavać i prahramu pa stvareńni miljona pracoŭnych miescaŭ.
Adznačaje, što na Płošču nie chacieŭ iści. Usio čakaŭ, što Alaksandr Łukašenka adkaža na jaho zvaroty.
11.12
«Vy padtrymlivali Statkieviča ŭ jaho palityčnych pohladach?» — pytajecca prakuror. «Jakich?» — prosić patłumačyć pohlady Statkieviča. Prakuror zadaje inšyja pytańni. Us pytajecca ŭ prakurora, čamu razmova idzie vyklučna pra Statkieviča. Maŭlaŭ, sprava aba Usu, a jaho zapytajcie samoha. «Vuń, Mikałaj Viktaravič, siadzić, pobač».
11.06
«Čamu vy dazvalali Statkieviču karystacca vašym štabam?» — pytajecca prakuror. «Bo heta siabra majho siabra». Us adznačyŭ raniej, što Statkievič prychodziŭ u jaho štab, kab pakarystacca internetam.
Prakuror pytajecca, ci finansavaŭ Us zbor podpisaŭ za Statkieviča. Us admaŭlaje taki fakt. Advakatka robić zaŭvahu, što takija pytańni nie majuć dačynieńnie da pracesa.
11.01
Kaža, što pryjšoŭ 19.12 na płošču Kastryčnickaja. Prajšoŭ da pł. Niezaležnaści i viarnuŭsia damoŭ. I bićcia škła jon nie bačyŭ. U 2 hadziny načy 20.12 jaho zabrali ŭ KDB. Adznačaje, što ŭ KDB jaho vyklikaŭ namieśnik staršyni kamiteta Zajcava i prapanavaŭ dać pakazańni suprać Statkieviča ŭ abmien na rolu śviedki na pracesie. Us admoviŭsia. Tady jamu paraili raźvitacca ź biznesam.
10.58
«Ja vyrašyŭ źmianić Vybarčy kodeks». Tamu i bałatavaŭsia na pasadu prezidenta krainy. Raskazvaje pra svaje zvaroty da kiraŭnictva dziaržavy, ale tak i nie atrymaŭ adkazaŭ i da siońnia. Jon razam ź inšymi kandydatami nakiroŭvaŭ list z prośbami ŭnieści papraŭki ŭ Vybarčy kodeks. Adkazu taksama nie atrymali. «Parušany zakon ab pierapiscy z hramadzianami. Ja chacieŭ danieści da nasielnictva infarmacyju».
10.53
Dapytvajuć Dźmitryja Usa. Raskazvaje pra znajomstva sa Stkievičam.
«Čamu ja pryjšoŭ na Płošču?» Raskazvaje pra parušeńni zakanadaŭstva, kali jon bałatavaŭsia ŭ Minski harsavie raniej. Sudździa sprabuje jaho pierapynić. Us zaŭvažaje, što zaraz raskaža pra matyŭ jaho prysutnaści na Płoščy. Maŭlaŭ, jon źviazany z raniejšymi padziejami ŭ krainie».
10.52
Sudździa nieadnarazova pytajecca ŭ Kłaskoŭskaha, što jamu patrebna było ŭ Domie ŭrada. Mužčyna zaŭvažaje, što nie mieŭ mety praniknuć unutr.
10.44
Kali b «ja chotieł niźmiennyje instinkty vozbuždať» u milicyjantaŭ na Płoščy, arhanizoŭvać ich dla pierachodu na bok mitynhoŭcaŭ, kaža Kłaskoŭski, to apranuŭ by formu nie lejtynanta, a staršaha aficera. Maŭlaŭ, nie było mety prysvojvać uładu słužbovaj asoby.
10.32
«Jakim čynam achoŭvajucca dziaržbudynki padčas masavych mierapryjemstvaŭ?» — pytańnie advakatki. Kłaskoŭski kaža, što Dom urada, na jaho dumku, uzmacnili za sutki da vybaraŭ. Maŭlaŭ, čakali mitynhoŭcaŭ. Ale jon nie adkazaŭ, jak achoŭvalisia dziaržaŭnyja abjekty, kali jon pracavaŭ u DAI, u achovie jakich sam prymaŭ udzieł.
10.28
Kłaskoŭski sprabuje navat žartavać, adkazvajučy na pytańni advakatki. Siońnia mužčyna vyhladaje badziorym — učora padčas dopytu adčuvałasia jaho stomlenaść.
10.20-10.25
Zajšła sudździa. Jana vyrašyła praciahnuć dopyt Alaksandra Kłaskoŭskaha. Advakatka ŭdakładniaje, navošta Kłaskoŭski pajšoŭ na Płošču. Jon kaža, kab pryniać udzieł u mirnaj akcyi. Nie płanavaŭ zahadzia demanstravać kamu-niebudź svoj milicejski kiciel, jaki byŭ pad kurtkaj. «Heta było impulsiŭna». Uśviedamlaŭ, što mohuć zatrymać na Płoščy.
10.05-10.18
Pačali zapuskać pieršych ludziej. Paradak raniejšy: spačatku žurnalistaŭ, zatym dypłamataŭ, paśla rodnych.
Videa i fotazdymki siońnia zabaranili.
Jak źjavicca sudździa, pačnuć dapytvać Dźmitryja Usa. Paśla — Mikałaja Statkieviča. Učora sudździa nie pahadziłasia pačać dopyt sa Statkieviča.
