21 lutaha, u Mižnarodny dzień rodnaj movy, ŭ krainie prachodzić simvaličnaja Ahulnanacyjanalnaja biełaruskaja dyktoŭka. Jana ładzicca piaty hod zapar u mnohich haradach i vioskach Biełarusi. Jaje ŭdzielniki takim čynam vykazvajuć pavahu da rodnaj movy.
Arhanizuje jaje TBM, adnak i kožny nieabyjakavy da biełaruščyny čałaviek moža ź siabrami zładzić takuju akcyju. U jakaści tekstaŭ dla dyktoŭki sioleta prapanujucca tvory kłasikaŭ-jubilaraŭ -- Maksima Tanka i Janki Kupały.
Maksim Tank
Rodnaja mova
Ź lehiendaŭ i kazak byłych pakaleńniaŭ,
Z kałośsia ciažkoha žytoŭ i pšanic,
Z suzorjaŭ i soniečnych ciopłych pramieńniaŭ,
Z hrymučaha źziańnia burlivych krynic.
Z ptušynaha ščebietu, šumu dubrovy,
I z hora, i z radasci, i z usiaho
Taho, što lahło nazaŭsiody ŭ asnovu
Śviatyni naroda, biaśśmiercia jaho, –
Ty vytkana, dziŭnaja rodnaja mova.
Niama na ziamli taho ščaścia i hora,
Jakoha b ty nam pieradać nie mahła.
Niama takich nietraŭ, hłybokaha mora
I hor, praź jakija b ty nie praviała
Mianie na radzimu, tudy, dzie siahońnia
Staić akryvaŭleny vorah ź piatloj
Nad spalenaj chataj, nad rodnym zahonam,
Nad budučyniaj i pieśniaj majoj –
Nad tym, što było i što viek budzie volnym.
Narod praniasie ciabie, rodnaja mova,
Śviatłom niezhasalnym u sercy svaim
Praź ciemru i hody zmahańniaŭ surovych.
Kali ž apadzie i raźviejecca dym
I nivy vaskrosšyja zakałasiacca, –
Iznoŭ prašumiš ty viasnovym daždžom,
Iznoŭ zazviniš ty u kožnaj u chacie,
Cymbałam dasi ich sarebrany hrom
I vusny raskvieciš uśmieškaj dziciaci.
1943
List u redakcyju
(zamiest pramovy na śviatkavańni dvaccacihadovaha jubileju ŭ Biełaruskim dziaržaŭnym teatry 23 červienia 1925 hoda).
Biełaruś na svaim doŭhim viaku niamała čaho pieražyła. Nie raz i nie dva była arenaj kryvavych zmahańniaŭ Zachadu i Uschodu za panavańnie nad padniavolenymi narodami. Panščynu pieraniesła na svaich pracavitych plačach. Ale Biełaruś jašče i inšuju adyhryvała ŭ historyi rolu: praź jaje abšary i narod išli kaliści, u toj čas vialikija i ahulnaludskija, ideały navuki i viedaŭ…
Kali ž pryhledzimsia ŭ sučasnyja źjavy, to dola Biełarusi taja samaja, tolki na inšy manier: praź jaje abšary i narod iznoŭ iduć … vialikija ahulnačałaviečyja idei… I, razumiejecca, musić pryjści toj čas, kali Biełaruś budzie znoŭ arenaj vialikich zmahańniaŭ. Treba tolki ćviorda vieryć, što vierch voźmie praŭda, bo na śviecie bolš pracoŭnych sumlennych ruk, jak tych niesumlennych, što niavolu siejuć.
Ale što ni tvaryłasia b na śviecie, biełaruskaja dumka ab nacyjanalnaj i sacyjalnaj voli jak žyła, žyvie, tak i žyć budzie. Naša biełaruskaje nastaŭnictva, vychavanaje i zahartavanaje, pavinna i budzie siejać hetyja dumki siarod našych dziaciej.
Na źmienu starym baraćbitam za volu i dolu ludziej idzie novaja biełaruskaja źmiena, idzie naša moładź, naš buntarski maładniak. Dyk niachaj ža žyvie biełaruskaja buntarskaja pieśnia zmahańnia, vyzvaleńnia i svabody!
(Pavodle Janki Kupały)
