Za ŭzor prymirenčaha zvarotu polskich biskupaŭ i patryjarcha Kiryły ŭziaty chrestamatyjny zvarot niamieckich biskupaŭ da biskupaŭ Polščy, — kaža biełaruski historyk kultury Anatol Sidarevič, — i zvarot polskich biskupaŭ da niamieckich z formułami: «prosim prabačeńnia» i «prabačajem i prosim prabačeńnia».
Aŭtarytet Katalickaj carkvy ŭ Polščy vysoki, adnak arcybiskupu Juzafu Michaliku ŭžo daviałosia davać tłumačeńni z nahody zamireńnia z Rasijaj i adstojvać dakumient, jaki jon padpiša razam Kiryłam, — adznačaje Anatol Sidarevič.— Značycca, jość peŭnaja častka hramadstva, jakaja nie zhodnaja z takim padychodam da prablemy.
Zrešty, u kamunistyčnyja časy za zvarot parazumieńnia ź niemcami na kaścioł abrynułasia cełaja chvala brudu ad dziaržaŭnaj prapahandy.
Što tyčycca Rasijskaj pravasłaŭnaj carkvy, to jaje aŭtarytet u rasijskim hramadstvie nie taki vysoki. Hramadstva ź joj nie raz pikiravałasia za apošni čas: hadzińnik patryjarcha Kiryła, Pussy Riot, zajavy Usievałada Čaplina…
Kali kazać pra formu zajavy, to lepš było b, kab taki dakumient ahučyli Archirejski sabor Maskoŭskaha patryjarchatu i kanfierencyja katalickich biskupaŭ Polščy, — miarkuje spadar Sidarevič.
U vypadkupolska-niamieckaha prymireńnia havorka išła pra supolnaje žadańnie dźviuch jeŭrapiejskich nacyj. Ale, zapytalisia my, ci jość adpaviednaja vola ŭ Rasii, što nazyvajecca, «ci treba heta joj»?
Tak, dla palapšeńnia
Nahadaju, što spatrebiłasia piać hadoŭ paśla zvarotaŭ niamieckich i polskich biskupaŭ, kab Vili Brant i Juzef Cyrankievič padpisali damovu pamiž Zachodniaj Niamieččynaj i Polščaj ab narmalizacyi miždziaržaŭnych adnosin.Spatrebiłasia jašče piać hadoŭ, kab u Chielsinkach adbyłasia ahulnajeŭrapiejskaja narada ŭ spravach biaśpieki supracoŭnictva. A dla taho, kab Niamieččyna i Polšča stali sajuźnikami, spatrebiłasia čakać jašče piatnaccać hadoŭ, pakul nie ŭpaŭ kamunizm u SSSR i Centralnaj Jeŭropie, pakul nie razvaliłasia «impieryja zła».
Sučasny rasijski palityčny kłas pavodle svajoj mientalnaści zastajecca impierskim.Dastatova zhadać, jak libierał Anatol Čubajs zaklikaŭ budavać libieralnuju impieryju. Tamu ja nie dumaju, što siabroŭstva Rasii i Polščy — pierśpiektyva bližejšaj budučyni.
Što tyčycca biełaruskaha aśpiektu, to varta zaŭvažyć, što heta damova robicca biez udziełu biełaruskaj Carkvy, bo sapraŭdy svajoj Pravasłaŭnaj carkvy ŭ nas niama.Tym časam u Biełarusi musić być svoj dyjałoh z Polščaj, bo ŭ nas svaje śpiecyfičnyja histaryčnyja rachunki, u tym liku ŭ halinie mižcarkoŭnych adnosin (dastatkova zahadać 1921–1939 hady ŭ Zachodniaj Biełarusi).
Mitrapalit Sava ŭ časy PNR supracoŭničaŭ z kamunistyčnaj palityčnaj palicyjaj. I adnosna Kiryła taksama hučać roznyja mierkavańni.
Ci maje maralnuju vahu zvarot takich asobaŭ? Adna reč, kali «daravali i daravańnia prasili» biskup Vajtyła, budučy Jan Pavał II, dy niamieckija biskupy, a druhaja reč — prydziaržaŭnaja,de-fakta , carkva, zapytalisia my.
Kali kazać pra asobu mitrapalita Savy, kiraŭnika Polskaj aŭtakiefalnaj pravasłaŭnaj carkvy, jaki ŭ časy «kamuny» byŭ ci to ahientam, ci to kanfidentam Słužby biaśpieki, to pravasłaŭnaje nasielnictva Polščy nie buntuje suprać jaho, zaznačyŭ Anatol Sidarevič. Jak i pravasłaŭnyja Rasii i Biełarusi nie buntujuć suprać Kiryła, jaki, praŭdapadobna, taksama pracavaŭ na KHB.
A što vy dumajecie pra śćviardžeńni, što prymireńnie Polščy i Rasii dla Biełarusi niebiaśpiečnaje, bo hetyja nacyi znoŭ padzielać pamiž saboj Biełaruś? — zapytałasia «Naša Niva».My pryviali prykład takich vykazvańniaŭ jak z łukašenkaŭskaj «Sovietskoj Biełoruśsii», tak i z vusnaŭ biełaruskamoŭnych nacyjanalistaŭ.
Anatol Sidarevič kateharyčny: Takija śćviardžeńni nielha ŭsprymać surjozna.Ale zaznačaje: vizit Kiryła ŭ Polšču nahadvaje pra našy niavyrašanyja prablemy. U dadzienym vypadku kiepska toje, što maskoŭski patryjarch jak byccam havoryć i ad imia Biełarusi. I vinavataja ŭ hetym biełaruskaja ŭłada, jakaja nie damahałasia ad Maskvy stvareńnia ŭ nas Carkvy choć by z takim statusam, jak va Ukrainie. Nie kažu pra toje, što kanfrantacyjnaja palityka aficyjnaha Minska, jaho piermanientnyja svarki z Varšavaj pryviali da taho, što adnosiny pamiž susiednimi dziaržavami nahadvajuć pieryjad chałodnaj vajny.
