Jury Bieleńki: «U nas jość cement»
Namieśnik staršyni Biełaruskaha Narodnaha Frontu Jury Bieleńki na apošnim źjeździe BNF padtrymaŭ bok Z.Paźniaka. U interviju našaj hazecie vyniki pieršaj sesii źjezdu sp.Bieleńki acaniŭ tak:
— Adbyłosia šyrokaje abmierkavańnie roznych prablemaŭ, jakoje vyliłasia ŭ dva pohlady na dalejšuju pracu Frontu. Na maju dumku, vialikich razychodžańniaŭ niama. U dobrym sensie, na źjeździe byli prajaŭlenyja peŭnyja ambicyi — heta treba, heta naturalna, i kiepska było b, kab maładyja palityki takich ambicyjaŭ nie vyjaŭlali, inšaja sprava — jakim čynam heta robicca.
— Ci nia značać Vašyja słovy toje, što Vy hatovy pakinuć hrupu artadaksalnych prychilnikaŭ Paźniaka, u składzie jakoj vystupili na źjeździe?
— Ja nia viedaju, što značyć «artadaksalnyja prychilniki». Toj, chto čytaŭ dakład Paźniaka, viedaje, što jon uklučyŭ prapanovy Fiodarava pa rearhanizacyi pracy, padtrymanyja napiaredadni źjezdu Viačorkam — pa stvareńni palitkamitetu, raźmiežavańni funkcyjaŭ. Paśla čaho, niečakana, prahučała inšaja formuła — zrabić Paźniaka hanarovym staršyniom, pazbavić jaho ŭsich ryčahoŭ kiravańnia Frontam. Byli vykarystanyja metady, jakija nielha vykarystoŭvać dla siabroŭ — u lepšym vypadku dla apanentaŭ. I toje, što ciapier prapanuje Paźniak — heta faktyčna intehravanaja prapanova, jakaja składajecca z raniejšych prapanoŭ Barščeŭskaha i Chadyki.
— Kažuć, što na vyniki hałasavańnia na źjeździe paŭpłyvali «ludzi ŭ štackim». Viedajučy pryrodu ciapierašniaha režymu, nielha nie razumieć, što KHB imkniecca ŭpłyvać na palityku BNF. Ci Vy, jak adzin z kiraŭnikoŭ, bačycie hetyja «hulni»?
— Mahu dać tolki ahulny adkaz: bačym i adsočvajem. Asabista ja baču šmat paralelaŭ miž tym, jak raskałoli Ruch va Ŭkrainie i jak ciapier chočuć raskałoć Front — toj ža mechanizm vykarystoŭvańnia «prahmatyzmu».
— Paśla pieršaj sesii źjezdu Vaša arhanizacyja apynułasia ŭ padviešanym stanie?
— Ja b nie nazvaŭ heta padviešanym stanam. Paśla źjezdu ja prajechaŭ pa rehijonach, pahavaryŭ ź ludźmi — niama padviešanaha stanu, bo nie isnuje dla jaho abjektyŭnych pryčynaŭ. Viedajecie, čamu isnuje Front tak šmat hadoŭ i nie razvaliŭsia, jak niekatoryja inšyja partyi? Jość cement, jaki źjadnoŭvaje ŭsich ludziej. Heta našyja ahulnyja mety, idei. Ludzi, nośbity hetych idejaŭ hatovyja achviaravacca niečym ułasnym dziela idejaŭ.
— U datavanym 8 žniŭnia liście da siabroŭ BNF Zianon Paźniak prapanuje stvaryć Kaalicyju BNF. Jak Vy staviciesia da hetaj prapanovy?
— Ja liču, heta tolki adna z prapanovaŭ, adzin z krokaŭ pošuku aptymizacyi pracy Frontu. Kali źviarnucca da navukovych pryncypaŭ isnavańnia arhanizacyi, dyk, akramia ŭžo nazvanaha vyšej adzinstva metaŭ, nielha zabyvacca i na hieterahiennaść — u arhanizacyi musiać być ludzi z roznaj prafesijnaj padrychtoŭkaj, ich viedy treba maksymalna vykarystoŭvać. My nie maksymalna vykarystoŭvajem patencyjał. Tamu musim šukać inšuju formułu.
Mnohija krytykujuć BNF za toje, što za apošni čas nie adbyłosia ni pašyreńnia šerahaŭ, ni ŭpłyvu na elektarat. Ale heta nie zusim tak. Hetyja 11 hadoŭ pakazali, što idei, jakija vyłučyŭ Front, pastupova avałodvajuć hramadztvam. Uzhadajcie pracent hałasoŭ na referendumie za zachavańnie SSSR i paraŭnajcie z vynikami siońniašnich apytańniaŭ, kolki ciapier padtrymlivaje niezaležnaść Biełarusi. Praktyčna ŭsie demakratyčnyja partyi siońnia stajać na pazycyjach niezaležnaści dziaržavy.
Razam z tym, treba pamiatać, što va ŭmovach dyktatury šerahi apazycyjnych arhanizacyjaŭ nie pašyrajucca, a zvužajucca. Jašče ŭ 1995 h., kali stała zrazumieła, što režym adkinuŭ usie prystojnaści, kiraŭnictva Frontu adkryta skazała — budzie ściskacca koła siabroŭ. Našaj zadačaj stała zachavać struktury i navučycca dziejničać u inšych umovach, a hałoŭnaje — nie dapuścić zdačy niezaležnaści Biełarusi.
— Spadar Jury, Vy pavodle rašeńnia Ŭpravy źjaŭlajeciesia kiraŭnikom hrupy pa pieramovach z uładami z boku Frontu. Ci mohuć hetyja pieramovy pryvieści da dadatnaha vyniku?
— Ja za toje, kab pieramovy vieści. Jany viaducca navat z terarystam, jaki zachoplivaje załožnikaŭ.
Adnak ja b nie chacieŭ zabiahać napierad, rabić niejkija prahnozy. Sytuacyja sama pa sabie ŭnikalnaja — uładny bok nie admaŭlaje sam fakt pieramovaŭ. A luby nieaściarožny krok ci zajava mohuć stać farmalnaj začepkaj i mieć nehatyŭnyja nastupstvy dziela pieramovaŭ.
— Jak Vy staviciesia da Memarandumu, što padpisali pradstaŭniki 7-mi partyjaŭ, u pryvatnaści, da punktu ab daručeńni Viarchoŭnamu Savietu vydavać mandat na ŭdzieł u pieramovach?
— Na apošnim pasiedžańni Kansultacyjnaj rady było bačna, što hetaje pytańnie jašče ŭ stadyi raspracoŭki. Kali ž brać całkam, dyk narada pakazała, što vialikich supiarečnaściaŭ pamiž partyjami niama — jość techničnyja momanty, jakija jašče treba ŭdakładnić, u tym liku pytańnie ź Viarchoŭnym Savietam.
Partyja BNF uniesła prapanovu, što abaviazkovaj umovaj udziełu ŭ pieramovach źjaŭlajecca maratoryj na praviadzieńnie lubych dziejańniaŭ uładaŭ pa abjadnańniu Biełarusi ź inšaj dziaržavaj. Kali b takoje adbyłosia, usialaki sens zhubili b lubyja pieramovy ŭładaŭ z apazycyjaj, bo pradmiet pieramovaŭ — heta vybary ŭ najvyšejšy zakanadaŭčy vorhan niezaležnaj krainy.
Piarečańniaŭ na prapanovu BNF na Kansultacyjnaj radzie nie było. Byli kanstruktyŭnyja prapanovy ŭdakładnić i palepšyć.
— Viartajučysia da prablemy liderstva BNF, paprašu Vas vykazacca pra alternatyŭnaha kandydata — Vincuka Viačorku.
— Vincuka Viačorku ja viedaju z «Tałaki». My bolš za 11 hadoŭ paplečniki. Jon dobry specyjalist u svajoj halinie. Ale jamu treba jašče šmat nabrać, kab pretendavać na pasadu staršyni BNF. Viačorka moža stać perspektyŭnym palitykam, ale pakul u jaho niama jašče adpaviednaha dośviedu, asabliva što datyčyć arhanizacyjnych pytańniaŭ. Ja nikoli nie idealizavaŭ Paźniaka, ja aceńvaju jaho prahmatyčna, pavodle taho, chto najlepš adpaviadaje pasadzie staršyni. I mnie dziŭna, što tyja, chto idealizavaŭ, ciapier vystupajuć suprać Zianona. Pakul u Paźniaka jość pieravaha nad usimi kankurentami: viadomaść, vola, dośvied, arhanizacyjnyja zdolnaści, palityčnaja intuicyja, zdolnaść da palityčnaha analizu.
— Vy kažacie «pakul». Pakul nie adbudziecca što?
— Pakul nia źjavicca asoba ź lepšymi jakaściami.
— Jaki scenar raźvićcia sytuacyi? Za Vašymi słovami nie vidać scenaru.
— Sapraŭdy, ludzi stamilisia. Žyćcio karotkaje, kažuć jany. Adnak Majsiej 40 hadoŭ vadziŭ narod pustyniaju. Treba nabracca ciarpieńnia. Pieraśpiešyć nielha. Dobra było b, kab my mieli bolš ludziej, hatovych achviaravać svaim časam i enerhijaj, i bolš materyjalnych resursaŭ.
Hutaryŭ Paŭluk Bykoŭski
