Bykaŭ daje padkazku palitykam
Śviatočnaja akademija ŭ Prazie
U Prazie sioleta na ŭhodkach BNR 25 sakavika było šmat hanarovych haściej — navukoŭcaŭ, palitykaŭ, litarataraŭ, šmat było moładzi, a taksama palityčnych uciekačoŭ ź Biełarusi, pa-česku «upyrchlikaŭ». Prykmietaj śviata staŭ pryjezd Staršyni Rady BNR Ivonki Surviłły. Hości naviedali praskija mohiłki, dzie pachavanyja prezydenty BNR Piotra Krečeŭski i Vasil Zacharka, a taksama słynny śpiavak M.Zabejda-Sumicki. Uračystuju akademiju viała Hanna Surmač, jakaja ciapier u lahiery dla ŭciekačoŭ čakaje českaha palityčnaha prytułku.
Udzielniki akademii ŭžo mieli pieršyja źviestki pra mienski «chapun», tamu Ivonka Surviłła ŭ svajoj pramovie skazała: «Jak Staršynia Rady, siońnia, jak nikoli, patrabuju pomačy kožnaha z vas. Bo Biełaruś znachodzicca ŭ vialikaj niebiaśpiecy. Čym nas bolš, tym macniejšy naš hołas».
Spamiž uračystych i horyčnych pramovaŭ źviarnuŭ na siabie ŭvahu vystup narodnaha piśmieńnika Biełarusi Vasila Bykava, jaki havaryŭ pra istotnuju chibu, što spadarožyć biełaruskaj idei ad 1918 hodu.
U vystupie litaratara prahučała važnaja padkazka nacyjanalnamu adradžeńniu, prapanova źmianić rakurs z patetyčnaha na prahmatyčny. Maŭlaŭ, my nie nastolki dužyja, kab być nastolki biaschitrasnymi.
«My viedajem historyju ŭsiaho našaha zmahańnia za suverennaść, za dziaržaŭnaść, jakoj, na žal, i dahetul niama, — skazaŭ Vasil Bykaŭ. — Niama, bo, vidać, siły našyja słabyja, kab damahčysia taho, čaho my chočam i na što my majem prava — boskaje i čałaviečaje. Značyć, u takim vypadku, treba ŭličvać usie akaličnaści i vieści zmahańnie vielmi razumna i hanarova. U hetym sensie ja chacieŭ by napomnić tolki adzin momant, — dačynieńni ź inšymi siłami, inšymi nacyjami i narodami — i siabrami, i vorahami taksama.
Adrazu paśla abviaščeńnia BNR, na moj pohlad, była dapuščanaja adna vialikaja pamyłka. Jana zaklučałasia voś u čym. Jak viadoma, balšaviki (i nia tolki balšaviki) paprakali Ŭrad BNR za toje, što jon pasłaŭ telehramu kajzeru Vilhielmu. Maŭlaŭ, jak moh demakratyčny ŭrad niezaležnaj Biełarusi pasyłać takuju telehramu, maŭlaŭ, hetaja telehrama zhańbiła biełaruskuju ideju — ideju suverennaści, niezaležnaści. A nasamreč što ž adbyłosia? Letuvisy i łatyšy pasłali takija telehramy raniej, i jany atrymali aficyjnaje eŭrapiejskaje pryznańnie svajoj niezaležnaści. Biełarusy pasłali sa spaźnieńniem bolš čym na miesiac i, takim čynam, nie atrymali ni adkazu, ni pryznańnia, a tolki zhańbili peŭnym čynam svoj honar. Jak važna kožnuju spravu rabić svoječasova!» — skazaŭ Vasil Bykaŭ.
Vyhladaje, što piśmieńnik, jaki apošnim časam vyznačaŭ biełaruskuju sytuacyju jak pesymistyčnuju, hatovy davać praktyčnyja rekamendacyi palitykam, jakija im hetak patrebnyja siońnia.
26 sakavika spadarynia Surviłła praviała schod Eŭrapiejskaje sekcyi Rady BNR.
S.P.
