Hałubovič u samvydacie
“Vo časy nastali, — skazaŭ mnie adzin znajomy siabra Sajuzu Piśmieńnikaŭ, kali daviedaŭsia, što Tavarystva Volnych Litarataraŭ vydaje Leanida Hałuboviča ŭ svajoj knižnaj seryi “Biblijateka časopisa “Kałośsie”, — Hałuboviča pa-čałaviečy vydać nielha!”
Čaćviertaja paetyčnaja knižka Leanida Hałuboviča vyjšła ŭ samvydaviectvie. Dobraja častka hetaha zbornika siońnia nie prajšła b praz vuška novaj cenzury. Knižku paet nazvaŭ “apošnija vieršy leanida hałuboviča”. Usio z małoj litary. Ci toje paet raźvitaŭsia z paezijaj? Ci to ŭ zborniku sabranyja vieršy apošniaha času?
U aŭtara byŭ vybar: abo vydać adcenzuravany zborničak u aficyjoznaj “Mastackaj litaratury”, hetki vysušany da truchi, ale choć ź niejkim hanararam, abo pabačyć śviet u biezhanararnym “Połackim ladzie”, nie praktykujučysia ŭ ezopavaj movie. Hałubovič abraŭ druhoje.
Niekali, u pieršaj svajoj knižcy “Tajemnaść ahniu” Leanid Hałubovič pisaŭ:
Zdajecca, kinu ŭsio.
Na djabła tyja vieršy!
Niachaj harać tryściom,
ale nia samy pieršy. (…)I ŭsio ž siarod papier
vaźmu dla apraŭdańnia
svoj samy pieršy vierš —
urok praŭdapisańnia.
Urok raściahnuŭsia na žyćcio. “apošnija vieršy leanida hałuboviča” — vieršavany dziońnik paeta. Tut vy znojdziecie vodhuki na padziei, što adbyvalisia ŭ Biełarusi apošnija piać hadoŭ.
Nienavidžu hety čas,
Što raźmiežyŭ naša ŭ nas.
Nienavidžu.(…)
Vuń matlajecca ich ściah,
Byccam pjanica ŭ haściach.
Nienavidžu.
Radki novaj knihi ŭžo pačali raściahvać na epihrafy i cytaty. Na minułym tydni ŭkładka ŭ hazetu “Rabočy” “Rabočy Navapołacka” vyjšła ź vieršam “Nianaviść” na pieršaj staroncy.
Źjaŭleńnie novaj knihi ŭniasie zamiašańnie ŭ šerahi ajčynnych litaraturaznaŭcaŭ. Hałubovič, pavodle ichnaj klasyfikacyi, napałovu klasyk najnoŭšaj biełaruskaj litaratury. A tut hety zbornik. Pa-pieršaje, andehraŭndnyja vydańni ŭ nas nie pryniata ŭvodzić u akademičny abieh. Pa-druhoje, radykalizm (inšyja nazyvajuć heta ščyraściu) novych vieršaŭ Hałuboviča “zaścierahaje” ich hadoŭ na 10—15 (u lepšym vypadku) ad patrapleńnia ŭ navučalnyja dapamožniki pa biełaruskaj litaratury.
18 krasavika ŭ Biełaruskim kalehijumie adbudziecca lekcyja Leanida Hałuboviča. Tema viečnaja — dla ŭsich časoŭ i narodaŭ: “Tvorca i ŭłada”. Kali vam pašancuje, tam i nabudziecie novy zbornik paeta. Na vokładcy — vialikaja čornaja samotnaja ptuška na bierazie viečnaj raki. Jana šukaje spažyvu. Ptuška hetkaja ž sapraŭdnaja, jak namalavanyja ałoŭkam čornyja sonca, trava, zorki ŭ race. U viečnaj race zorki lustrujucca i ŭdzień, i ŭnačy.
Aleś Arkuš
