Siła prava
U Miensku prajšoŭ Kanhres Demakratyčnych Siłaŭ
Kanhres Demakratyčnych Siłaŭ kančatkova akreśliŭ pryncypy nacyjanalna-demakratyčnaj apazycyi. Na vosień — niaŭdzieł u vybarach. Na bližejšyja hady — niepachisnaja viera ŭ siłu prava. Jak by Łukašenka ni śćviardžaŭ svaju ŭładu pravam siły, apazycyja nie źbirajecca adstupać ad pryncypaŭ. Nie mahło być i movy, kab polskaja apazycyja brała ŭdzieł u vybarach u, skažam, 1982 hodzie. Nia moža być havorki pra ŭdzieł u farsie i ciapier u Biełarusi. Kali treba čakać, apazycyja budzie čakać. Nijakich sastupak nie praduhledžvajecca: spačatku vykanańnie čatyroch umovaŭ roŭnaha ŭdziełu ŭ vybarach, tolki paśla — lehitymizacyja orhanaŭ ułady. Nichto nie abvinavacić apazycyju pry hetym u imknieńni da ŭłady.
Vyjavilisia na Kanhresie i linii razłomu ŭ adzinych šerahach apazycyi. Lider AHP Anatol Labiedźka nastojvaŭ na vyłučeńni ŭžo ciapier adzinaha kandydata na prezydenckija vybary. Za hetym prahladajucca jahonyja asabistyja ambicyi. Lider BNF Vincuk Viačorka, naadvarot, daŭ zrazumieć, što śledam za bajkotam vybaraŭ parlamenckich moža paśledavać bajkot vybaraŭ prezydenckich u nastupnym hodzie. Jon byŭ žorstki i adnaznačny: ni na jakuju lehitymizacyju režym chaj nie raźličvaje, pakul isnuje niebiaśpieka biełaruskaj niezaležnaści. Stanisłaŭ Šuškievič i BSDH vyłučyli alternatyŭny, bolš žorstki varyjant rezalucyi pa vybarach. Mikoła Statkievič zapiarečyŭ pryniaćciu papiarednie niaŭzhodnienych dakumentaŭ, vydajučy daŭniuju asabistuju niapryjaź lideraŭ dźviuch płyniaŭ biełaruskaj sacyjał-demakratyi.
Statkievič vyłučyŭsia taksama tym, što zaklikaŭ apazycyju na budučyniu admovicca ad pachodaŭ na Banhałor, a, kali ŭłady buduć praciahvać parušać zakony, pierajści ad taktyki praviadzieńnia sankcyjavanych da niesankcyjavanych mierapryjemstvaŭ, padkreśliŭšy, što tolki paśla letašniaha Maršu Svabody Łukašenka ŭpieršyniu za čatyry hady pajšoŭ na pieramovy. Adnak prapanovu Statkieviča padtrymała vopleskami vidavočna mienšaja častka paŭniutkaj zali Pałacu kultury «Sukno».
Viali kanhres Lavon Barščeŭski, Ina Kulej — kiraŭnička resursavaha centru «Vieža» ź Bieraścia, i Taciana Vanina — kiraŭnička žanočaha ruchu «Adradžeńnie Ajčyny». Viačorka hladzieŭsia na Kanhresie jak biassprečny haspadar stanovišča ŭ apazycyi — za im adzinaja realnaja arhanizavanaja palityčnaja siła, za im «treci sektar», h.zn. niaŭradavyja arhanizacyi, za im ža padtrymka biełaruskaj emihracyi. Labiedźka byŭ mienš pierakanaŭčy — jon, jak i jahonaja partyja, usprymajucca narodam jak «taksama beneefaŭcy» i vidavočna jašče šukajuć svajoj nišy ŭ palityčnym spektry. AHP, hetaja patencyjnaja partyja bahatych, niajomka pačuvajecca siarod ludu. A toje, nakolki źbiadnieŭ biełaruski narod za apošnija hady, było vielmi zaŭvažna pa delehatach Źjezdu. Voś ža prezydyjum trymaŭ marku: na Labiedźku była «trojka» z dosyć strakataj kamizelkaj, Viačorka byŭ u svaim firmovym srabrystym halštuku.
Šuškievič prademanstravaŭ, što zastajecca najlepšym arataram apazycyi i najbolš pradstaŭničym biełaruskim palitykam dla zamiežža: tolki jamu pacisnuŭ ruku, idučy vitać Kanhres, Jan Maryja Rakita, lider polskich kanservataraŭ, toj samy, što byŭ sakratarom kancylaryi polskaha premjera Hanny Suchockaj, kali jana pryjaždžała ŭ Miensk u 1992 hodzie.
Kanhres pakazaŭ i toje, što rehijanalnyja apazycyjnyja elity chacieli b bolšaha pryznańnia dla siabie. Hetak, adzinym vypadkam, kali ŭ zali znajšłosia dosyć niazhodnych z zahadzia padrychtavanymi dakumentami (redakcyjnuju kamisiju ŭznačalvaŭ najbolšy nacyjanał-demakrat siarod liberałaŭ Alaksandar Dabravolski), staŭ čysta farmalny punkt ab rehlamencie pryniaćcia rašeńniaŭ Kaardynacyjnaj Radaj Demakratyčnych Siłaŭ — z udziełam abo biez udziełu pradstaŭnikoŭ rehijonaŭ. Siamion Domaš dakazaŭ hetym svoj patencyjał — u tym liku i patencyjał siabie jak mahčymaha apanenta Łukašenki na prezydenckich vybarach.
Zapomniŭsia i Aleh Trusaŭ, što prapanavaŭ dapoŭnić śpis patrabavańniaŭ apazycyi da vybarčaha zakanadaŭstva abaviazkovym ekzamenam na viedańnie biełaruskaj movy dla kandydataŭ u deputaty. Dźvie treci vystupoŭcaŭ na Kanhresie, pačynajučy z šanoŭnaha staršyni arhkamitetu sp.Chadyki, taki ispyt ź blaskam pravalili b, treba zaznačyć. Biełaruskaja niezaležnaść stała biezumoŭnaj vartaściu dla ŭsioj apazycyi; biełaruskaja mova, na žal, pakul jašče — tolki na słovach.
Barys Tumar
