Mierkavańnie ekspertaŭ
Alaksiej Łukašoŭ:
“Pašyryŭsia spektar pakarańniaŭ”
Na dumku Alaksieja Łukašova, kiraŭnika adździaleńnia zakanadaŭstva pa pytańniach nacyjanalnaj biaśpieki, pravaachoŭnych i sudovych orhanaŭ Nacyjanalnaha centru zakanatvorčaj dziejnaści, adnoha z udzielnikaŭ raspracoŭki novaha kryminalnaha zakanadaŭstva, pierapracavany Kodeks 60-ch, jaki lažyć u asnovie Kodeksu 1999-ha, nabyŭ vyraznuju humanistyčnuju skiravanaść.
“Pašyryŭsia spektar pakarańniaŭ. Ciapier abaviazkovym pazbaŭleńniem voli buduć karacca tolki asabliva ciažkija złačynstvy, što mieli vynikam śmierć čałavieka. Va ŭsich inšych vypadkach (jakija na jurydyčnaj movie zavucca “ciažkimi” j “mienš ciažkimi” złačynstvami) asudžany moža spadziavacca na peŭnuju alternatyvu turemnamu źniavoleńniu jak to abmiežavańnie voli, papraŭčyja pracy, štraf, aryšt i h.d. Ź mieraj pakarańnia maje na miescy razabracca sudździa.
Taksama padčas pracy nad Kodeksam byli vykraślenyja ź liku kryminalnych złačynstvaŭ takija dziejańni, jak chulihanstva, nie źviazanaje z naniasieńniem fizyčnaj albo materyjalnaj škody (u tym liku brydkasłoŭje, čaplańnie), a taksama padryŭ dziaržaŭnaj manapolii na vytvorčaść mocnych alkaholnych napojaŭ, upieršyniu sankcyjavany ŭ 97-m”.
Valancin Stefanovič:
“Palityčnyja artykuły stali bolš žorstkimi”
Valancin Stefanovič, juryst Pravaabarončaha centru “Viasna”, nastrojeny bolš skieptyčna. Źmieny, kaža jon, nosiać paviarchoŭny charaktar abo datyčać druhasnych pytańniaŭ, a voś pryncypovyja rečy – śmiarotnaje pakarańnie, sud prysiažnych, adkaznaść orhanaŭ ułady – nia źmienienyja.
“Ničoha peŭnaha pra novy Kryminalny kodeks, pokul jon nia projdzie aprabacyi ŭ sudach, skazać nielha. Dyj niama ŭ im asablivych sensacyjaŭ: śmiarotnaje pakarańnie nie skasavanaje, instytut prysiažnych nia ŭviedzieny, jak toje mierkavałasia zrabić na pačatku 90-ch, kali paŭstała pytańnie pra refarmavańnie sudovaj systemy. Niama j artykułaŭ, jakija b praduhledžvali adkaznaść pradstaŭnikoŭ ułady za ździeki j katavańni — usio heta pa-raniejšamu ŭvachodzić u razmyty j nieakreśleny paniatak “pieravyšeńnie słužbovych paŭnamoctvaŭ”.
Novyja vidy pakarańniaŭ — taksama cikavaje pytańnie. Naprykład, aryšt: “Utrymańnie ad 1 da 6 miesiacaŭ va ŭmovach suvoraj izalacyi”. Dzie heta budzie adbyvacca j što za ŭmovy takija? Niezrazumieła. Chacia z taho, što hetaje pakarańnie nielha vykarystoŭvać da žančynaŭ, invalidaŭ, niepaŭnaletnich — možna sabie ŭjavić…
Tyja artykuły Kryminalnaha kodeksu, jakija ŭłady zvyčajna vykarystoŭvajuć suprać apazycyjaneraŭ, zrabilisia bolš žorstkimi. Voźmiem, naprykład, były 201-y artykuł — “Chulihanstva”, što zvyčajna inkryminujecca ŭdzielnikam šeściaŭ i mitynhaŭ. Častka pieršaja, “zvyčajnaje chulihanstva”, raniej praduhledžvała pazbaŭleńnie voli da 1 hodu, u novym kodeksie termin pavialičyŭsia da 2 hadoŭ. Za “złosnaje chulihanstva” ciapier možna atrymać nia 5, jak raniej, a 6 hadoŭ. Pazbaŭleńnie voli — aryšt da 3 miesiacaŭ — ciapier praduhledžvajecca j za źniavahu dziaržaŭnaj symboliki.
Akramia pazycyjaŭ, što praduhledžvajuć adkaznaść za abrazu j paklop na zvyčajnych hramadzianaŭ, u novy kodeks uviedzienyja dva cikavyja artykuły, jakija ŭ cyvilizavanych krainach zvyčajna nie vykarystoŭvajucca: “Paklop na Prezydenta Respubliki Biełarusi” i “Abraza Prezydenta Respubliki Biełarusi”. Za pieršaje možna atrymać štraf ci papraŭčyja pracy terminam da 2 hadoŭ abo 4 hady źniavoleńnia. Za druhoje — da 2 hadoŭ pazbaŭleńnia voli. To bok kiraŭnik dziaržavy vyłučany ŭ asobnuju katehoryju j adasablajecca ad prostych śmiarotnych.
U Aŭstryi, naprykład, byŭ vypadak, kali na žurnalista, jaki nazvaŭ adnaho palityka durniem, nakłali štraf. Ale Eŭrapiejski sud hetaje rašeńnie skasavaŭ, bo paličyŭ, što žurnalist — nie psychijatar i jahonaje pryvatnaje mierkavańnie — nie dyjahnaz, a palityk, jak asoba publičnaja, nie pavinien być hetkim kryŭdlivym”.
