LUSTRA DZION
Navina
Prajekt zakonu “Ab vajskovym abaviazku” ŭžo pradstaŭleny na razhlad u Saviet ministraŭ. Pavodle prajektu, asoby biez vyšejšaj adukacyi ŭ pamiežnych i ŭnutranych vojskach buduć słužyć 12 miesiacaŭ. Termin słužby vypusknika VNU ŭ lubych vojskach składzie 9 miesiacaŭ. Buduć pryzyvacca j vypuskniki vajskovych katedraŭ VNU, čaho raniej nie było. Słužyć im 6 miesiacaŭ.
B.T.
Buldozery ŭ Kurapatach
Pačałosia aktyŭnaje pašyreńnie Mienskaj kalcavoj darohi ŭ rajonie Kurapataŭ. Haradzkija ŭłady vyrašyli, što pašyracca jana musić nia ŭ bok horadu (dzie niama nijakich pabudovaŭ i kamunikacyjaŭ, jakija daviałosia b rujnavać), a mienavita ŭ bok masavych pachavańniaŭ. Buldozery ŭžo “rasčyścili” ad mahiłaŭ pałasu ŭ 15 m. Praca kipić navat u subotu j niadzielu. Pracujuć hałoŭnym čynam mahiloŭskija j babrujskija rabočyja, šmat chto navat nie padazraje, što tut mohilnik.
Pierad tym nieviadomyja barbary zrujnavali memaryjał “Narodu Biełarusi ad narodu ZŠA”, da jakoha niekali ŭskładali kvietki Šuškievič dy Klintan. Hety memaryjał niemahčyma razburyć biez buldozera. A značyć, dziejničali nie vypadkovyja chulihany.
U subotu a 13-j siabry zhurtavańnia moładzi “Eŭrapiejski šlach” dy siabry KCHP-BNF ładzili akcyju suprać rujnavańnia nekropalu. Ludzi z malitvami j śpievami ŭmacavali na drevach, što vyraśli na mahiłach, abrazy j kryžy. Balšynia rabočych spynili pracu, ale adzin ź ich pačaŭ haniacca za ludźmi na buldozery, ledźvie nie razdušyŭ dźviuch kabietaŭ ab kamiel dreva, a potym vyskačyŭ z kabiny z manciroŭkaju, ale byŭ zanadta pjany, kab kaho-niebudź udaryć.
Učora a 15-j akcyja paŭtaryłasia sa śpievami j malitvami. Siońnia i zaŭtra ŭviečary aktyvisty źbirajucca stavić u lesie novyja kryžy. Da «Eŭrapiejskaha šlachu» majuć dałučycca siabry Maładoha Frontu i inšych supołak.
Źniščać mahiły niamožna. Hetuju banalnuju iścinu budaŭniki nie spaścihajuć. Mahiła dla ich čamuści ničoha nia značyć.
Śviatłana Kurs
Nastup na niezaležny druk
Na minułym tydni adzin z zasnavalnikaŭ hazety Svobodnyje novosti Siarhiej Atroščanka abvieściŭ pra zvalnieńnie kalektyvu vydańnia. Atroščanka vałodaje 60% akcyjaŭ hazety, 40% naležać kalektyvu. Dziaržkamdruk spačatku nakłaŭ zabaronu na vypusk numaru, ale ŭ piatnicu ŭviečary stała viadoma, što numar usio ž vyjdzie ŭ paniadziełak.
U Pinsku prakuratura ŭzbudziła kryminalnuju spravu pra abaronu honaru, hodnaści j reputacyi staršyni Pinskaha harvykankamu V.Šusta suprać pinskaj hazety “Pravincyjałka”. Karespandent “Pravincyjałki” i “NN” Alaksiej Dzikavicki napisaŭ, byccam Šust prymušaŭ padnačalenych ahitavać za Łukašenku j navat pahražaŭ im. Sprava vyhladaje nastolki bieznadziejnaj dla hazety, što A.Dzikavicki paśpiašaŭsia vyjechać u Polšču razam ź siamjoj. Viktar Jarašuk, inšy supracoŭnik “Pravincyjałki” i aktyvist Chelsynskaha kamitetu, vyrašyŭ pakinuć hazetu i zabraŭ z saboju svoj lazerny prynter. Ihnaciuk uzbudziŭ suprać Jarašuka kryminalnuju spravu — maŭlaŭ, toj skraŭ jahony prynter. Vo takoje robicca ŭ pravincyi.
Pa słovach prezydentki Biełaruskaj asacyjacyi žurnalistaŭ sp-ni Litvinoj, “raspracavana niekalki varyjantaŭ raspravy z hazetami. Suprać “Pahoni”, “Pravincyjałki” j “Volnaha horadu” ŭzbudžanyja kryminalnyja spravy. U “BDH”, “Našaj Svabodzie” j “Narodnaj voli” viaducca finansavyja pravierki. Treci šlach — uździejańnie na zasnavalnika, jak heta było z Svobodnymi novostiami. Dyj Ministerstva suviazi znoŭ padvysiła i tak raźdźmutyja raspaŭsiudnyja taryfy”. Žanna Litvina miarkuje, što ŭratavać biełaruskuju presu moža tolki zamiežny cisk na biełaruski ŭrad.
S.K.
Naviny haspadarskija
Zapalim biełaruskija
Jak i letaś, niama popytu ŭ Rasiei na biełaruskuju bulbu — polskaja tańniejšaja. Kab nia stracić uschodniaha rynku, “Biełkaapsajuz” musić zanižać ceny. Kuplać u ludziej bulbu buduć usiaho pa 85—90 rubloŭ za kilahram.
Z prodažu ŭ Biełarusi mohuć źniknuć tannyja cyharety zamiežnaj vytvorčaści, najpierš L&M, Bond, Magna, “Sojuz-Apołłon”. Urad źbirajecca časova zabaranić uvoz u krainu impartnych cyharetaŭ biaź filtru, a taksama cyharetaŭ ź filtram canoj mienš za 26 centaŭ za pačak, kab padtrymać pradukcyju Haradzienskaj tytuniovaj fabryki i mienskaha SP “TytuńInvest”. Abmiežavalnyja kvoty, vidać, uviaduć i na zamiežnaje piva.
Prykładna na 10 dalaraŭ pavialičyŭsia z pačatku vieraśnia košt arendy kvateraŭ u Miensku. Ciapier źniać adnapakajoŭku možna tolki za 50—70, a dvuchpakajoŭku – za 90—120 dalaraŭ u miesiac.
Krychu mienš buduć spahaniać hrošaj ź ludziej tvorčych prafesijaŭ. Padatkovy kamitet vyrašyŭ, što z ahulnaha hadavoha dachodu, jaki ŭnosicca ŭ deklaracyju, mohuć vyličvacca 20% hanararaŭ za litaraturnyja tvory i kamputarnyja prahramy, 30% hanararaŭ za kino i fatahrafavańnie, 40% hanararaŭ za muzyčnyja tvory, a taksama tvory vyjaŭlenčaha i prykładnoha mastactva.
Siaržuk Ivanoŭski
Špijona pamiłavali
Hramadzianin Niamieččyny Krystofer Lec, jakoha vajskovy sud pryznaŭ špijonam, pakinuŭ našuju krainu rejsam avijakampanii «Lufthanza». Łukašenka pamiłavaŭ jaho ŭ dzień svajoj inaŭhuracyi.
MAZ pradajuć
Mienski aŭtazavod u chutkim časie moža stracić samastojnaść, uvajšoŭšy ŭ rasiejski chołdynh «Sibirski aluminij». Pradpryjemstvu patrebnyja investycyi, treba abnaŭlać technalohiju, a samo pa sabie va ŭmovach kankurencyi jano nia vyžyvie. Patreba Biełarusi ŭ MAZach nievialikaja. Bolš jak 90% mašynaŭ pradajecca ŭ Rasieju. Kiraŭnik «Sibirskaha aluminiju» Aleh Dzierypaska zapatrabavaŭ, kab biełaruskija ŭłady paskoryli pryvatyzacyju MAZu. Niekalki miesiacaŭ tamu hety rasiejski aliharch ustalavaŭ kantrol nad Jarasłaŭskim matornym zavodam, jaki pastaŭlaje biełaruskamu pradpryjemstvu ruchaviki. Kali dziaržava znojdzie alternatyvu jarasłaŭskamu ruchaviku, MAZ moža zachavać samastojnaść. Kali ž dojdzie da akcyjanavańnia, buduć masavyja skaračeńnie rabotnikaŭ. Sibiraki nie pahladziać na patrebu “zachavać pracoŭnyja kalektyvy”.
B.T.
Paciarpiełyja za Biełaruś
“Zubroviec” Andrej Žukaŭ byŭ zatrymany krasnapolskaj milicyjaj ciapier za toje, što padčas pieradvybarčaj kampanii rasklejvaŭ partrety Hančaryka.U Krupkach zvolnieny z pracy sacyjalny pedahoh SŠ №1, dapisčyk “NN” Andrej Alachnovič, jaki ŭ časie vybaraŭ vioŭ ahitacyjnuju pracu. Stała biespracoŭnaj i zahadčyca maładečanskaj apteki Neli Šłojda, kaardynatarka “Niezaležnaha Nazirańnia” ŭ Maładečnie. 22 vieraśnia ŭ Škłovie mocna źbili redaktara hazety “Škłoŭskija Naviny” Alaksandra Ščarbaka. Sud Centralnaha rajonu Miensku daŭ miljon i 125 tysiač rubloŭ štrafu aktyvistu AHP Uładzimieru Ramanoŭskamu za ŭdzieł u Dni Voli. Prakuratura Kryčaŭskaha rajonu znoŭ raspačała dopyty supracoŭnikaŭ hazety “Volny horad” Siarhieja Niaroŭnaha, Vadzima Stefanienki i Mikałaja Matoranki. Na byłoha kiraŭnika Svabodnaha prafsajuzu Mienskaha aŭtazavodu Michaiła Maryniča zaviali kryminalnuju spravu pa abvinavačańni ŭ finansavych złačynstvach. U Mahilovie na Viktara Jasiukieviča i Tamaru Leŭskuju, aktyvistaŭ inicyjatyŭnaj hrupy Ŭładzimiera Hančaryka, taksama zaviali kryminalnyja spravy – vinavaciać u supracivie milicyi. Uzbudžanaja kryminalnaja sprava i suprać Aleha Miacielicy, kaardynatara “Niezaležnaha Nazirańnia” ŭ Białyničach, jaki adbyvaje 15 nočaŭ administracyjnaha pakarańnia.
Dakumenty
Apošni šaniec uratavać synahohu
Šancaŭ na ŭratavańnie budynku na Dzimitrava, 3, pra plany razbureńnia jakoj “NN” pisała jašče dva hady tamu, zastajecca ŭsio mienš. 2 vieraśnia Alaksandar Elentuch i ja pačali źbirać podpisy za viartańnie budynka na vuł.Dzimitrava, 3 (da 1920 h. tam była synahoha, paśla – słynnyja mastakoŭskija majsterni) habrejskaj hramadzie Biełarusi. My skłali zvarot da kiraŭnikoŭ troch najbolš aŭtarytetnych habrejskich arhanizacyjaŭ Biełarusi (Sajuzu habrejskich hramadzkich abjadnańniaŭ i hramadaŭ, Judziejskaha relihijnaha abjadnańnia, Abjadnańnia judziejskich relihijnych abščynaŭ) z prapanovaj supolna abmierkavać pytańnie ŭratavańnia budynku. Supolny, adnačasovy, rašučy pratest usich habrejskich arhanizacyj, ź jakimi ličycca ŭrad, zastajecca adzinym šancam spynić razbureńnie pomnika. Ale pakul što ŭsie zacikaŭlenyja baki ciahnuć koŭdru na siabie, dziejničajuć biessystemna...
Niapraŭda, što habrei zaŭždy trymajucca razam. Habrejaŭ Biełarusi zastałosia ŭžo mienš za 30 tys., mo chopić im jeści adzin adnoha?
Dom na Dzimitrava, 3 — jakraz taja kropka, dzie supadajuć habrejskija i biełaruskija pamiać i intaresy. Kali j zaraz funkcyjanery habrejskich arhanizacyj nie zabuducca na svaje roznahałośsi, heta budzie źniavahaj ludziej, jakija chočuć, kab staraśviecki budynak viarnuŭsia sapraŭdnym haspadaram. U Miensku judziejam nia viernuty nivodzin z budynkaŭ byłych synahohaŭ. Chto-nichto z habrejaŭ narakaje na adsutnaść «Zakonu ab restytucyi», ale ž kataliki viarnuli sabie Čyrvony kaścioł! Zrazumieła, judziejskich viernikaŭ mienš, ale my ličym, što dom u centry horadu patrebny ŭsim habrejam — i relihijnym, i nierelihijnym. Možna było b zrabić tamaka muzej habrejskaj historyi i kultury.
14--17 vieraśnia ŭsie adrasanty atrymali naš «Zvarot», padpisany dziejačami habrejskaj i biełaruskaj intelihiencyi.
Na 22 vieraśnia sytuacyja nie palepšyłasia: adrasanty nie sustrelisia, nie pryniali supolnych i rašučych zachadaŭ, dom abniesieny płotam i razburajecca budaŭnikami. Šmat ź jakich voknaŭ vynutyja šyby, dach amal źniaty. Paru dzion tamu Ja.Hutman, prezydent Suśvietnaha zhurtavańnia biełaruskich habrejaŭ atrymaŭ list z kamitetu architektury, datavany 18.09.2001. Tam jość spasyłka na rašeńnie Mienharvykankamu (12.09.2001, №1203 (p.2) pra raspracoŭku dakumentacyi “šmatkvaternaha domu z padziemnaj aŭtastajankaj, mastackaj halerejaj i pamiaškańniami dla pracy ź dziećmi pa vuł.Dzimitrava, 3”.
Volf Rubinčyk
Prezydentu Sajuzu habrejskich hramadzkich abjadnańniaŭ i hramadaŭ Leanidu Levinu
Prezydentu Judziejskaha relihijnaha abjadnańnia ŭ Biełarusi Jurju Dornu
Staršyniu Rady Abjadnańnia judziejskich relihijnych hramadaŭ u Biełarusi Eduardu Paryžu
zvarot
My, žychary horadu Miensku, źviartajemsia da kiraŭnikoŭ habrejskich arhanizacyjaŭ z prapanovaj supolna abmierkavać pytańnie ab budynku byłoj synahohi na vulicy Dzimitrava, 3 z tym, kab u dalejšym abjadnać namahańni pa viartańni hetaha budynku habrejskaj hramadzie Biełarusi.
Rubinčyk V., aśpirant RIVŠ BDU; Kobiec-Filimonava A., piśmieńnica; Reles R., paet; Varanovič A., siabra Musulmanskaha relihijnaha abjadnańnia ŭ Biełarusi; Siniła H., dacentka BDU; Abramaŭ D., vykanaŭčy dyrektar Judziejskaha relihijnaha abjadnańnia ŭ Biełarusi; Kazłoŭ Ł., hieneralny dyrektar firmy «Arty-feks»; Hurevič Ł., muzykant, zasłužany artyst Biełarusi; Šuchman A., artystka; Lejzieraŭ A., prafesar BDU; Charyk D., zahadčyca biblijatekaj MAJAK imia Izi Charyka; Baradulin R., paet; Konan U., piśmieńnik; Bušlakoŭ Ju., linhvist; Barščeŭski Ł., pedahoh; Ułan N., žurnalistka dy inšyja. Usiaho 116 podpisaŭ.
Na minułym tydni nieviadomy zrezaŭ kavałak vušaka draŭlanaj bramy z pahłybleńniem dla mezuzy — adzinuju pamiatku, symbal habrejskaha minułaha Miensku — z domu na rahu Rakaŭskaj i Vyzvaleńnia. Ekskursijaŭ da “domu z mezuzaj” možna bolej nie vadzić...
