praciah razmovy
Nie chaciełasia b źviartacca da ŭdzielnikaŭ palemiki ŭ “Našaj Nivie” (hł. №№ 7 i 8 za 2002 h.) asabista. Bo heta aznačała b zvodzić palemiku na asoby. Mnie zdajecca, tak robić sp.Bukčyn, kali sprabuje vučyć sp.Dubaŭca marali dy jašče jak by supraćstaŭlaje Dubaŭca “kolišniaha” Dubaŭcu “ciapierašniamu”.
Korm z čužych ruk
Pohlady čałavieka mohuć źmianiacca, i daloka nie zaŭsiody heta aznačaje zdradu samomu sabie.
Najbolš istotnym dla razumieńnia sutnaści spravy mnie padajecca pytańnie sp.Bukčyna: “Čamu z ruk adnych “paplečnikaŭ PPRB” całkam prystojna i hodna atrymlivać uznaharody, a pra druhich, “źnikłych”(…) varta chutčej zabyć?”
Voś hetaje pytańnie, jakoje tyčycca ŭnutranaj supiarečnaści (albo niesupiarečnaści) tezaŭ sp.Dubaŭca ŭ “Našaj Nivie”, jość sapraŭdy kardynalnym. Ale pierš čym sprabavać adkazać na jaho, treba vyśvietlić, ci pabudavanyja hetyja tezysy na niejkaj racyjanalnaj systemie lahičnych dokazaŭ, ci heta jość symbalem viery. Viera (u dadzienym vypadku nia važna – u Boha, u narod ci ŭ nacyju) nie patrabuje niejkich lahičnych arhumentaŭ. Choć viernik moža pabudavać davoli strojnuju i pryvabnuju, pa-svojmu lahičnuju systemu. Heta jak u matematyčnaj zadačy, dzie rašeńnie padhaniajecca pad zadadzieny adkaz. Kali navat adkaz i niapravilny, samo rašeńnie moža vyhladać elehantna.
Ale niešta zaminaje asabista mnie ŭsprymać systemu dokazaŭ, prapanavanuju sp. Dubaŭcom jak unutrana niesupiarečlivuju ci chacia b elehantnuju. Jon šmat razoŭ užyvaje słova “dziaržava” i tolki adnojčy havoryć pra PPRB. Ci aznačaje heta, što jany isnujuć jak by paralelna, niezaležna adno ad adnaho? Ci havorym my pra dziaržavu abstraktnuju, idealnuju (a mienavita ŭ hetym abvinavačvaje sp. Dubaviec apazycyju!), ci pra kankretnuju dziaržavu, uładny aparat jakoj składajecca z kankretnych čynoŭnikaŭ na čale z uzhadanaj asobaj? Dyk čamu b tady prosta nie pierajści da ŭschvaleńnia hetaj asoby, a nie abmiažoŭvacca tolki tym, kab dalikatna i moŭčki brać korm z ruk jejnych padnačalenych? Moža, tady b tyran jašče bolej prasiaknuŭsia b nacyjanalnaj idejaj i pačaŭ by lubić usich biełarusaŭ i ŭsio biełaruskaje?
Jak vučyŭ Hiehiel, jaki sprabavaŭ absalutyzavać rolu dziaržavy, iścina nasamreč zaŭsiody kankretnaja. Niama abstraktnaj historyi (chiba što ab joj maryć Łukašenka, kali havoryć pra novyja padručniki?). Jaje nia robiać masy, jak vučać marksisty. Historyja składajecca ź ludziej — takich, jak Bykaŭ, Dubaviec, Łukašenka, Šejman, a taksama takich, jak Hančar, Zacharanka, Krasoŭski, Zavadzki (jon taksama “paplečnik PPRB”?)… Hety šerah kožny moža praciahnuć sam. Taksama kožny sam dla siabie vyrašaje, kamu padavać ruku i ci varta brać niešta z čužych ruk.
Vital Taras, Praha
