Vielikodnaje pasłańnie ajca Alaksandra Nadsana, apostalskaha vizytatara dla biełarusaŭ-katalikoŭ zamiežža
Ci byŭ ty tam, kali ŭkryžavali Hospada?
Słovy ź siaredniaviečnaj vielikaposnaj misteryi nia stracili svajoj nadzionnaści i ŭ naš čas. Čytajučy evanhielski apovied pra tyja trahičnyja padziei ŭ Jerusalimie, nielha paźbiehnuć uražańnia, što la Kryža Haspodniaha sabraŭsia ŭvieś śviet, jaki nia roźniŭsia ad našaha. Najbolšuju hrupu ŭtvaraŭ natoŭp — biazdumny, biazvolny i źmienlivy, jaki chitry i zdolny demahoh moh pachilić u luby bok, jak viecier tryścinu: niadaŭna jon vitaŭ Chrysta voklikami “Hasanna!”, a ciapier kryčaŭ “Ukryžuj Jaho!” Byli tam i tyja, što ŭvažali siabie za pravadyroŭ narodu. Prykryvajučysia kłopatam pra ahulnaje dabro, jany addali na śmierć Niavinnaha tolki za toje, što Jon byŭ prykry dy niavyhadny im i nie ŭkładaŭsia ŭ ramki ichnych ujaŭleńniaŭ: “Što nam rabić z hetym čałaviekam: kali jaho pakiniem tak, dyk usie ŭvierać u Jaho, i pryjduć rymlanie, i źniščać našaje śviatoje miesca i ŭvieś narod” (Jan 11:47-48). “Paradačnyja ludzi” razumieli niespraviadlivaść taho, što zdaryłasia, ale, jak Piłat, jany “pamyli ruki” ad usiaho, admaŭlajučy svaju adkaznaść (Hł. Mc. 27:24). I narešcie — tyja, što byli najbližej da Chrysta, Jahonyja vučni i spadarožniki, jakich Jon sam paklikaŭ. U najbolš krytyčnuju chvilinu jany spałochalisia, schavalisia, a niekatoryja navat pačali sumniavacca: “A my spadziavalisia, što Jon maje adnavić Izrail” (Łk 24:21).
Siarod usioj hetaj masy ludziej vydzialałasia nievialikaja hrupa žančynaŭ. Jany taksama chadzili za Chrystom, čuli, jak Jon navučaŭ pra Boha, niabiesnaha Ajca; bačyli Jahonuju spahadu da ludziej, da ichnych słabaściaŭ i ciažkaściaŭ; byli śviedkami taho, jak Jon viarnuŭ udavie pamierłaha syna; admoviŭsia asudzić žančynu, złoŭlenuju na hrachu; i, navat visiačy na kryžy, maliŭsia: “Ojča, prabač im, bo jany nia viedajuć, što robiać” (Łk 23:24). Mahčyma, nia tak rozumam, jak sercam jany adčuli, što tut niechta bolšy za zvyčajnaha čałavieka. Jany baluča pieražyli niespraviadlivaść taho, što zrabili ź im pravadyry ichnaha narodu, zasudziŭšy Jaho na haniebnuju śmierć, byccam złačyncu, i zrabiŭšy ŭsio, kab pamiać pra Jaho nie zastałasia siarod ludziej.
I voś hetyja žančyny, pieramohšy strach, vyrašyli zrabić Chrystu apošniuju pasłuhu: pamazać cieła Jahonaje duchmianymi alejkami. Jany nie čakali ničoha dla siabie, aprača prykraściaŭ i niebiaśpieki. Dyj što možna było čakać ad pamierłaha? Heta byŭ akt bieskaryślivaj i biezumoŭnaj lubovi. Heta byŭ taksama akt maralnaj mužnaści, jakaja ŭ atmasfery ahulnaha strachu i varožaści stavić toje, što ŭvažaje svaim abaviazkam, vyšej za asabistuju biaśpieku.
Stałasia niečakanaje: žančyny pajšli zrabić apošniuju pasłuhu pamierłamu i zamiest śmierci znajšli Žyćcio. Jany stalisia pieršymi z tych, chto abviaściŭ śvietu pra paŭstańnie ź miortvych Chrysta i pačatak novaha žyćcia ŭ Bohu ŭsiaho rodu ludzkoha.
Na pytańnie “Ci byŭ ty tam, kali ŭkryžavali Hospada” kožny z nas pavinien dać svoj adkaz.
Na hetym miescy ja chacieŭ by tolki pryhadać nievialikuju hrupu biełaruskich junakoŭ i dziaŭčataŭ, jakija ŭžo paŭhodu jak trymajuć vartu ŭ Kurapatach, kab zachavać ad prafanacyi miescy pachavańnia tysiačaŭ dačok i synoŭ biełaruskaha narodu — niavinnych achviaraŭ tych, chto na ichnych kaściach budavaŭ “śvietłuju budučyniu” dla ŭsiaho čałaviectva. Žadańniem tych, što ich zabivali, było pazbavić ich nia tolki žyćcia, ale i ludzkoje hodnaści dy miesca ŭ pamiaci nastupnych pakaleńniaŭ.
Kožnaje paraŭnańnie chavaje ŭ sabie niebiaśpieku być nia tak zrazumietym. Tym nia mienš aśmielusia vykazać dumku, što jość padabienstva miž žančynami, jakija pryjšli na mahiłu Chrysta, i abaroncami Kurapataŭ. Svaim učynkam i hodnymi pavodzinami jany ratujuć honar biełaruskaha narodu. U hety śvietły vielikodny dzień chočacca pažadać, kab jany stalisia viestunami lepšaj budučyni, kali biełarusy pobač ź inšymi narodami śvietu zojmuć svajo naležnaje miesca ŭ vaładarstvie Taho, chto svajoj śmierciu pieramoh śmierć.
Chrystos uvaskres!
a.Alaksandar Nadsan
