Dalar bity. Časova
Eŭra ŭ najbližejšaj budučyni, vidać, zastaniecca ŭ kalidory, dzie nižniaj miažoj budzie parytet valutaŭ, a vierchniaja ŭstalujecca pryblizna na ŭzroŭni 1,1 dalara za 1 eŭra.
Na hetym tydni eŭra dahnaŭ i pierahnaŭ dalar. Pryčyna “źmieny ŭłady” — kańjunktura, što skłałasia na suśvietnych rynkach, i “buchhaltarskija skandały” ŭ Amerycy. “Sytuacyja ŭ ZŠA ciapier aceńvajecca nia tak aptymistyčna, jak perspektyvy rostu ŭ Eŭropie, — miarkuje ekspert niamieckaha “Kamercbanku” Rolf Pelini. — Investycyjnyja banki z pačatku hodu rekamendujuć svaim klijentam układać hrošy nie ŭ amerykanskija, a ŭ brytanskija j inšyja eŭrapiejskija akcyi”.
Pavyšeńniu statusu eŭrapiejskaje valuty paspryjaŭ i Kitaj, jaki pieravioŭ častku svaich hrašovych zapasaŭ u hetuju valutu.
Biełarusy pieravažna ŭkładali najaŭnyja aščadžeńni ŭ dalary. Tym samym my taksama padtrymlivali kurs i status amerykanskaje valuty. Faktyčna, dajučy biespracentny kredyt Amerycy. A taja karystajecca im i harantuje stabilnaść jak našych aščadžeńniaŭ, tak i ŭsiaje suśvietnaje ekanomiki. Sa źjaŭleńniem eŭra takim harantam suśvietnaje finansavaje stabilnaści ŭsio bolš stanovicca i Eŭropa.
Sytuacyja na mižnarodnym finansavym rynku spravakavała popyt na najaŭnyja eŭra ŭ Biełarusi. Ci jość padstavy dla ažyjatažu?
Naŭrad ci dalar značna ŭpadzie. U takoje nia vierać ni biełaruskija, ni zamiežnyja eksperty. Prezydent Biełaruskaj asacyjacyi “Dziełavaja inicyjatyva” Michaił Marynič zaznačaje: “Heta ŭsio časovyja ciažkaści. Biełarusam nia budzie roźnicy, aščadžać hrošy ŭ eŭra ci ŭ dalarach”. A ekspert “Kamercbanku” Rolf Pelini ŭpeŭnieny: “Eŭra ŭ najbližejšaj budučyni zastaniecca ŭ kalidory, dzie nižniaj miažoj budzie parytet valutaŭ, a vierchniaja ŭstalujecca pryblizna na ŭzroŭni 1,1 dalara za 1 eŭra”.
Nasupierak pašyranamu mierkavańniu, abvał dalara vyhadny nia ŭsim navat u krainach Eŭraźviazu. Ekanamist Jury Bieleńki kaža: “Amerykanskaja ekanomika — mahutnaja i dynamičnaja, ad jaje zaležyć stan ekanomik i tryvałaść valutaŭ mnohich krainaŭ. Aproč taho, zavyšeńnie kursu eŭra pryviadzie da źmianšeńnia ekspartu z krainaŭ zony eŭra. U Eŭraźviazie iduć supiarečlivyja pracesy. Tam jość krainy-donary (naprykład, Niamieččyna) i krainy — recypijenty dapamohi (naprykład, Hrecyja). Ciapierašnija chistańni na valutnym rynku adlustroŭvajuć u bolšaj stupieni niaŭstojlivaść eŭra, čym padzieńnie dalara”.
Abvał dalara zaškodziŭ by stabilnaści suśvietnaje ekanomiki. Jon vyklikaŭ by rezki rost amerykanskaj ekanomiki (jak heta zdaryłasia ŭ Rasiei paśla defołtu 1998 h.), padvysiŭ by jejnuju kankurentazdolnaść za košt inšych haspadarak. Asłableńnie dalara ŭ dalejšaj perspektyvie pryviało b da rostu ekspartu z ZŠA. Mienavita tamu banki Eŭraźviazu i Japonii ciapier peryjadyčna robiać finansavyja “ŭlivańni” dla padtrymki dalara.
Pra toje, što stabilizacyja dalara — sprava najbližejšaj budučyni, śviedčyć vystup staršyni Federalnaj rezervovaj systemy ZŠA Alena Hrynspena ŭ časie pasiedžańnia bankaŭskaha kamitetu Senatu. Jahonyja słovy pra toje, što “ekanomika ZŠA na šlachu da poŭnaj papraŭki”, i prahnoz rostu VUP krainy ŭ 2002 h. na 3,5—3,75% užo spynili padzieńnie amerykanskich akcyjaŭ na fondavych rynkach…
Va ŭsich hetych składanych finansavych intryhach siaredniaha biełarusa cikavić tolki adno: ci varta našaj siamji “pierachodzić na eŭra”? Specyjalisty adno paŭtarajuć daŭno viadomaje: nie kładzicie ŭsich jajek u adzin košyk. Rolf Pelini raić: “50% aščadžeńniaŭ možna trymać u dalarach, a astatnija — u eŭra. Roźnica pamiž imi nievialikaja, i abiedźvie valuty mocnyja”.
Arkadź Šanski
