Hienerały ŭ piasčanych karjerach

Nabližeńnie viasny i vybaraŭ u miascovyja saviety aktyvizavała dziejnaść arhanizavanaj moładzi. Užo ciapier chtości paziruje zamiežnym žurnalistam z aŭtamatam u rukach, a chtości zmahajecca za deputacki mandat.

«Małady front» astyŭ

Niezarehistravany «Małady front» ciapier pieražyvaje nia lepšyja časy. U śniežni 2001 h. na źjeździe Partyi BNF maładafrontaŭcy padtrymali nie Viačorku, a Siŭčyka. Z taho času ciahniecca «cichi» kanflikt pamiž kiraŭnictvam partyi j liderami «MF». Letaś była sproba adchilić Paŭła Sieviarynca ad kiraŭnictva arhanizacyjaj, dy jon choć i ź ciažkaściu, ale pieramoh haradzienca Vadzima Sarančukova. Cikava, što bolšaść maładafrontaŭcaŭ tady prahałasavała za prahramu apanenta Sieviarynca, jakuju apošni musić vykonvać.

Šerahi «MF» značna paradzieli ŭ paraŭnańni z 2001-m — hodam vybaraŭ. Pavał Sieviaryniec kaža, što ŭ arhanizacyi zastałosia 1,5 tys. čałaviek. «Ciapier vialikaja apatyja ŭ hramadztvie, a moładź ža rezka padymajecca i rezka astyvaje. Tamu ludziej pamienieła, ale jakaść inšych kštałtujecca», — kanstatuje kiraŭnik «MF». Pavodle jahonych słovaŭ, siońnia ŭ arhanizacyju bolš zapisvajucca «ludzi tvorčyja, chryścijanie i dziaŭčaty». U niespakojny ž čas mitynhaŭ i demanstracyjaŭ u «MF» prychodzili chłopcy.

Tym nia mienš, niahledziačy na hety spad aktyŭnaści, u miascovych vybarach buduć udzielničać 35 pradstaŭnikoŭ «MF». Heta najbolšaja siarod usich moładzievych arhanizacyj ličba. Sam Pavał nie balatujecca.

«Zubr» na vybary nie idzie

14 studzienia niezarehistravanaja arhanizacyja «Zubr» adznačyła druhuju hadavinu svajho isnavańnia. Pavodle słovaŭ jaje pres-sakratara Alaksandra Atroščankava, za dva hady «Zubr» pravioŭ bolš za dźvie tysiačy akcyjaŭ, raspaŭsiudziŭ amal 9 młn. asobnikaŭ drukavanaj pradukcyi. Vychodzić, pa ŭlotcy na kožnaha bratku-biełarusa. Ciapier «zubry» rychtujucca da viesnavych akcyjaŭ, u pryvatnaści da narodnaha maršu «Za lepšaje žyćcio!», zaplanavanaha na 12 sakavika. U miascovych vybarach jany ŭdzielničać nia buduć. Pryčyna — adsutnaść adzinaha demakratyčnaha vybarčaha bloku, isnavańnie jakoha było b zarukaj pieramohi prychilnikaŭ niezaležnaści i demakratyi.

Siońnia samyja mocnyja struktury «Zubr» maje ŭ Miensku i Mienskaj vobłaści. Pa słovach A.Atroščankava, ciapier u arhanizacyi naličvajecca 1,5—2 tys. aktyvistaŭ (tych, chto prymaŭ prysiahu).

Patreba lehalizacyi

Užo čaćvierty hod dziejničaje niezarehistravanaja arhanizacyja «Maładyja sacyjał-demakraty» («MSD»). Utvaryłasia jana jak moładzievaja frakcyja Biełaruskaj sacyjał-demakratyčnaj partyi (Narodnaja hramada) paśla raskołu arhanizacyi «Maładaja hramada». Ale nieŭzabavie nabyła niezaležny status i na siońnia źjaŭlajecca «braterskaj arhanizacyjaj partyi».

Siabry «MSD» pasprabujuć siły na miascovych vybarach. Staršyńka arhanizacyi Maryna Azaronak kaža, što niekatoryja ź ich iduć na vybary šlacham zboru podpisaŭ, inšyja, jakija źjaŭlajucca siabrami BSDP (NH), vyłučajucca ad jaje supołak. Miensk, Viciebsk, Salihorsk, Babrujsk, Baranavičy — hieahrafija niebahataja. Jak i va ŭsich apazycyjnych strukturaŭ, zrešty. Sama M.Azaronak nie balatujecca pa siamiejnych abstavinach (niadaŭna naradziła dzicia), ale na vybary jdzie jejny namieśnik Pavał Hormaš.

«MSD» chočuć lehalizavacca, ale letaś zarehistravacca arhanizacyi nie ŭdałosia. Sioleta budzie čarhovaja sproba. Adsutnaść lehalnaha statusu pieraškadžaje brać udzieł u vybarach i pašyrać šerahi.

Z 1994 h. isnuje «Maładaja hramada» — u adroźnieńnie ad «MSD», zarehistravanaja. U lutym 2002 h. prajšoŭ źjezd arhanizacyi, jaki pryniaŭ novuju prahramu. Pavodle słovaŭ staršyńki Taciany Alesinaj (u našaj sacyjał-demakratyi prosta-taki žanočaje abličča), «MH» refarmujecca: pašyraje skład kiraŭnictva i decentralizujecca za košt nadańnia samastojnaści rehijanalnym strukturam. Siabry «MH» biaruć udzieł u miascovych vybarach. Decentralizacyja ŭ arhanizacyi adbyvajecca paśpiachova, ale viadoma, što hramadoŭcy pa-za Mienskam iduć na vybary tolki ŭ Bieraści, Horadni, Mahilovie, Viciebsku. «MH» ciesna supracoŭničaje ź niezarehistravanaj Abjadnanaj sacyjał-demakratyčnaj partyjaj, Federacyjaj anarchistaŭ Biełarusi, Lihaj seksmienšaściaŭ dy inš. A ŭ listapadzie 2002-ha jana atrymała status poŭnaha siabra Internacyjanału sacyjalistyčnaj moładzi. Ci dapamoža heta na miascovych vybarach?

Chryścijanie plus liberały

Z 1997 h. u Biełarusi isnuje Moładzievy chryścijanski sacyjalny sajuz (MCHSS). Arhanizacyja nia časta traplała pad uvahu ŚMI. Letaś u listapadzie ŭ skład MCHSS uvajšli siabry niezarehistravanaj «Moładzi AHP». Utvaryłasia arhanizacyja MCHSS-«Maładyja demakraty». Ciapier hety symbijoz chryścijanaŭ i liberałaŭ imkniecca zarehistravać źmieny ŭ statucie i nazovie. Kali nie atrymajecca, buduć pracavać dalej pad šyldaj MCHSS.

U miascovych vybarach voźmuć udzieł lidery j šarahovyja siabry hetaj arhanizacyi. Častka ź ich — jak kandydaty, inšyja — jak menedžery j vałanciory (pra aktyŭnaje «menedžerstva» i «vałanciorstva» havaryli i kiraŭniki inšych arhanizacyj). Siabry MCHSS-«MD» buduć balatavacca ŭ Miensku, Horadni, Bieraści, Viciebsku (u rehijonach usiaho niekalki čałaviek) pad šyldaj Abjadnanaj hramadzianskaj partyi.

Kala 15 čałaviek vystaŭlaje na vybary respublikanskaja hramadzkaja moładzievaja arhanizacyja «Hramadzianski forum» (u Miensku, Horadni, Bieraści i Bieraściejskaj vobłaści, Mahilovie). Jejny prezydent, deputat pałaty pradstaŭnikoŭ Uładzimier Navasiad kaža, što miascovyja ŭłady ŭ Biełarusi majuć bolšyja paŭnamoctvy, čym parlament. Kamu ž pra heta mierkavać, jak nie deputatu Navasiadu.

Lehijon u polskim časopisie

Niezarehistravanaja patryjatyčnaja arhanizacyja «Bieły lehijon» — adna z najstarejšych. U apošnim numary polskaha časopisu dla amataraŭ usiaho vajskovaha «Komandos» (№12, 2002) źmieščany bahata ilustravany narys žurnalista Ježy Rahvałoda pra historyju i dziejnaść «Biełaha lehijonu». Kala fatazdymku chłopca ŭ kamuflažy z aŭtamatam polski žurnalist piša: «Lehijon pieradusim zajmajecca vychavańniem patryjatyčnaj moładzi».

Paśla źjaŭleńnia ŭ «NN» fotarepartažu ź letniku «Biełaha lehijonu», dzie hrupa chłapcoŭ zdavała ispyty na «stalovy baret», letam minułaha hodu ŭ arhanizacyi pačalisia prablemy. Niekatorych siabroŭ vyklikali na dopyty ŭ MUS i KDB. Ci nie spravakuje novy repartaž novych prablem?

Los viadomy i nieviadomy

Ci isnuje na siońniašni momant niezarehistravanaja arhanizacyja «Kraj», skazać ciažka. Aktyŭnaja jašče niekalki hadoŭ tamu, hetaja nacyjanalistyčnaja arhanizacyja apošnim časam nie vyjaŭlaje prykmietaŭ žyćcia. Niaprosta vyjści i na kantakt z krajoŭcami. U minułym hodzie dla hetych metaŭ jany pakidali numar paštovaj skryni ŭ Polščy, paźniej — tolki e-mail.

U adroźnieńnie ad «Kraju», praciahvaje dziejničać byłaja Kojdanaŭskaja Rada «Maładoha frontu», jakaja zasnavała nacyjanalistyčny sajt «Biełaruski Supraciŭ», vydaje hazetu «Rubon». «Rubonaŭcy» nie chavajuć svaich planaŭ. Pa ich słovach, ciapier jany imknucca pašyryć dziejnaść svajoj arhanizacyi na ŭvieś Miensk (akramia stalicy ŭ ich jość svaje pradstaŭniki na Bieraściejščynie). Adnak na vybary ŭ miascovyja saviety, chutčej za ŭsio, nichto ź ich nie idzie, bo bližejšymi metami nazyvajecca «raspaŭsiud nacyjanalistyčnaj idealohii i viedaŭ pa nacyjanalnaj historyi Biełarusi». Dla takich dalekasiažnych metaŭ, jasna, trybuna sielsavietu zamałaja.

«Kuźnia kadraŭ»

Niezarehistravanaja Biełaruskaja partyja svabody (BPS) pa-raniejšamu zastajecca «kuźniaj kadraŭ» nacyjanalistyčnaha ruchu. Na čale sa svaim niaźmiennym lideram Siarhiejem Vysockim, BPS nie spyniaje dziejnaści i nie była b suprać lehalizacyi.

U apošni hod zaŭvažnaja kaaperacyja BPS ź inšymi moładzievymi arhanizacyjami. Siabry BPS udzielničali ŭ abaronie Kurapataŭ razam z «MF» i «Zubrom», sumiesna ź inšymi patryjatyčnymi siłami pravodzili akcyju ŭ abaronu niezaležnaści Biełarusi 17 listapada. Sioleta niekalki siabroŭ BPS buduć balatavacca ŭ deputaty miascovych savietaŭ. Nahadajem, što lider partyi Siarhiej Vysocki ŭ 1996 h. pravioŭ udałuju vybarčuju kampaniju i zaniaŭ u adnoj ź mienskich akruhaŭ pieršaje miesca ŭ pieršym tury, ale druhi tur, praz rospusk parlamentu, nie adbyŭsia. Sioleta Vysocki balatujecca ŭ deputaty harsavietu pa Łahojskaj akruzie №44.

Letaś zajaŭlała pra siabie tak zvanaja «BPS-bolšaść». Jana składałasia ź siabroŭ partyi, jakija ŭ śniežni 2000 h. zasnavali svaju arhanizacyju, niezaležnuju ad Vysockaha. Siarod jaje kiraŭnikoŭ napačatku nazyvalisia Aŭhien Sidoryk i Słavamir Adamovič. Ciapier jany abodva stali emihrantami. «BPS-B» vydała numar časopisu «Nacyja», pracavała z skinhiedami i futbolnymi fanatami. Nacelvałasia na lehalizacyju i ŭdzieł u vybarach. A ciapier ničoha nie čuvać.

Anarchija pa-biełarusku

Niahledziačy na toje što anarchisty va ŭsim śviecie najčaściej vybary bajkatujuć, ich biełaruskija pabracimy sioleta sprabujuć ščaścia. Lider Federacyi anarchistaŭ Biełarusi Lolik Uškin kaža, što 4-5 kandydataŭ pa ŭsioj krainie ŭžo padali zajavy na rehistracyju. Adzin ź biełaruskich anarchistaŭ, viadomy pad mianuškaj Mao, idzie na vybary ŭ Miensku.

Pavodle słovaŭ Lolika Uškina, pieravažnaja bolšaść biełaruskich anarchistaŭ budzie «zajmacca tvorčym asvajeńniem takoj źjavy, jak vybary». Pałova anarchistaŭ budzie «abuvać deputataŭ», zarablajučy hrošy pracaj u ich kamandach. Druhaja pałova — zajmacca arhanizacyjaj bajkotu vybaraŭ, što musić vylicca ŭ šerah akcyj. Sam Uškin jašče nia vyrašyŭ, da kaho dałučycca.

Akramia Vysockaha, usie apytanyja lidery moładzievych arhanizacyj uchilajucca ad udziełu ŭ miascovych vybarach. Nia chočuć iści ŭ boj, dzie možna i prajhrać. Nia ličać svaje arhanizacyi palityčnymi. Spadziajucca na budučyja parlamenckija vybary. A najbolš spadziajucca na «vuličnuju revalucyju». Chočuć pierasiadzieć vybary kožny ŭ svaim «piasčanym karjery». Ale tak «vajnuški» nia vyjhraješ. Vyleźci ź piasočnicaŭ musova. Apazycyjnaja častka hramadztva tolki ŭ moładź i moładzi, ličy, jašče j vieryć. Rejtynhi starejšych palitykaŭ zastajucca blizkimi da nula. Značyć, moładzi varta zmahacca za ŭładu. Čamu b nie rabić heta praz vybary?

Siarhiej Jorš