Pamiatajecie klasyčnaje apaviadańnie Maksima Hareckaha «Hienerał»? Na front z pravierkaj pryjechaŭ stareńki hienerał, pahavaryŭ z žaŭnierami, pabyvaŭ u špitali, pakaštavaŭ sałdackaj kašy. Ale niečaha jamu ŭ žyćci brakavała, niešta rupiła. I ŭździaburyŭsia hienerał na brustver akopu, i pačaŭ chadzić tudy-siudy pad prycełam varožych snajperaŭ.
Zrazumieła, śledam za dziedam u lampasach musiŭ leźci pad kuli i kamandzir inspektavanaha pałka. Jaki ŭrešcie i zahinuŭ biazhłuzdaj śmierciu. A ŭsio praz toje, što ŭ hieneralskaj kryvi vostra adčuvaŭsia niedachop nieviadomaha tady adrenalinu. Apaviadańnie Hareckaha pryhadałasia mnie ŭ minułuju piatnicu, kali pasłuchaŭ u «Panaramie» vystup biełaruskaha hienerała, deputata i piśmieńnika Mikałaja Čarhinca. Sp.Čarhiniec na ŭsiu Biełaruś abvieściŭ, što jon ščodry čałaviek, — paabiacaŭ achviaravać premiju «sajuznaj dziaržavy» na patreby źbiadniełych piśmieńnikaŭ. Lud naš davierlivy, tamu, mabyć, sioj-toj pabieh na poštu davać na adras dabračyncy ŭ pahonach padziačnuju telehramu. Ale nie śpiašajciesia. Premiju sp.Čarhiniec tolki zadumaŭ atrymać. I prykłaŭ peŭnyja namahańni, kab pra jaho j Ivana Navumienku, jak pra budučych laŭreataŭ, nibyta vyłučanych Sajuzam piśmieńnikaŭ, źjaviłasia infarmacyja ŭ ŚMI. Ale atrymaŭsia falstart. Vyłučyć na lubuju premiju, Nobeleŭskuju ci imia Arkadzia Kulašova, pavodle statutu, maje prava vyklučna Rada Sajuzu piśmieńnikaŭ. A jana na svajo pasiedžańnie źbiarecca tolki 17 červienia, dzie i adbudziecca vyłučeńnie (ci nievyłučeńnie) na zhadanuju premiju. Rada vyrašyć, ci varty aŭtar kryminalnych ramanaŭ M.Čarhiniec hetkaj «vysokaj uznaharody», jakuju ŭ svoj čas atrymali I.Šamiakin i A.Dudaraŭ. Ale i ich Sajuz piśmieńnikaŭ na «sajuznuju» premiju nie vyłučaŭ. Jak nie vyłučaŭ pakul i M.Čarhinca. Vykazvaju spačuvańnie narodnamu piśmieńniku Ivanu Navumienku, jaki ŭ hetaj sytuacyi akazaŭsia prosta padstaŭlenym, jak toj kamandzir pałka ŭ apaviadańni M. Hareckaha. Dziakuj Bohu, biez trahičnaha vyniku. Što da kłopatu pra piśmieńnikaŭ, to najpieršy abaviazak sp.Čarhinca, jak staršyni Litfondu i pradstaŭnika ŭłady, — adramantavać (faktyčna — uratavać) ichni zaniadbany Dom tvorčaści «Isłač». Pamiatajecca, za heta i braŭsia novaabrany kiraŭnik Litfondu, prosiačy na razharnieńnie svajho haspadarčaha talentu hod. Damoŭleny termin chutka minie, a kaliści ŭtulnaja «Isłač» praciahvaje razburacca, i na jaje ŭžo pakłała voka kiraŭnictva spravaŭ prezydenta. A z premijaj sapraŭdy niepryhoža atrymałasia. Pijar pijaram, ale honar i hodnaść, dalboh, nia lišnija i pry najaŭnaści mundziru.
Michaś Skobła, namieśnik staršyni Sajuzu biełaruskich piśmieńnikaŭ
Ad Redakcyi. My čakajem ad SP nie vyłučeńnia biełaruskich piśmieńnikaŭ na premiju niejkaj sajuznaj dziaržavy, a zajavy z pratestam suprać antykanstytucyjnaści hetkaha vyłučeńnia, hetkaj premii i hetkaj «dziaržavy». Prava na taki pratest nam daje toje, što hrošy na hetuju premiju buduć bracca z našaj, padatkapłatnickaj kišeni, tady jak ni pra jakuju «sajuznuju dziaržavu» ŭ nas nichto nie pytaŭsia. Pytalisia na referendumie pra ekanamičnaje supracoŭnictva z Rasiejaj, na što my, biełaruski narod, zhodu dali. Što da marnavańnia našych hrošaj na novyja biurakratyčnyja «sajuznyja» struktury i niejkija premii hetych struktur (čytaj — lišnija hrošy), dyk tut my rašuča suprać.
