Naviedaŭ piaredniuju liniju eŭrapiejskaha drang nach Osten — pamiežny Terespal. Miastečka za Buham mocna nahadała dekaracyi da filmaŭ z udziełam Džona Vejna: bary, zabityja padazronymi asobami, butlehiery, biezdapamožnyja palicyjanty — adnym słovam, atmasfera dzikaha-dzikaha zachadu…
Fenomen pašyrieńnia (Enlargement, Verweitung) dasiul nia vyvučany, adnak, jak demanstruje flora i faŭna Terespalu ŭ časy kapitalizmu, pašyreńnie ŭ luboj formie — hišpanskaja kankista, pakareńnie Sibiru, uvarvańnie ŭ Kitaj i h.d. — dziejničaje adpaviedna adzinamu alharytmu.
Lepš za ŭsio vyvučać technalohiju pašyreńnia na prykładzie kalanizacyi Ameryki. Miaža ruchałasia z Uschodu, pažyrajučy ŭłusy indziejskich plamionaŭ, pakul nia ŭpierłasia ŭ Cichi akijan. Pieršymi išli biznesoŭcy (u toj čas kupcy, siońnia čaŭnaki), jakija padsadžvali abaryhienaŭ na standarty spažyvańnia ŭ metrapolii (u toj čas na śpirt i pacierki, u naš čas na mabiły, žujki z układkami Dy Kapryjo). Potym išła čarha łaŭcoŭ duš. Misijanery (u naš čas adukacyjnyja centry) achmurali tubylcaŭ novymi ideałami (raniej abiacali vyratavańnie dušy, siońnia — makraekanamičnuju stabilnaść).
Narešcie źjaŭlalisia palityki i padpisvali z kasikami traktaty ab miry na viečnyja časy, kab praz paru hadoŭ pierahledzieć ich na svaju karyść. Prajekt Kanstytucyi EZ, pryniaty ŭ Ni-cy, admaŭlaje siabram Eŭraźviazu ŭ pravie veta, harantujučy panavańnie krainam-mastadontam.
U kantekście eŭrapiejskaha go east Biełarusy nahadvajuć plemia siŭ pačatku XIX st., kali amerykancy vyjšli na miažu ich papulacyi — raku Misysypi. Spačatku jany abviaścili Misysypi naturalnaj miažoj Sajuzu. Adnak nie prajšło i pary hadoŭ, jak, pakutujučy na hieapalityčnuju klaŭstrafobiju, janki pačali, jak siońnia pryniata kazać, nastupny etap intehracyi.
Pakolki z tych časoŭ zakon kapitalistyčnaj farmacyi nie źmianiŭsia (kali jość rynak, treba jaho zachapić), nas čakaje pryblizna toj ža scenar raźvićcia. Mahčyma, heta značyć, što madeli pavodzinaŭ Łukašenki i apazycyi možna šukać u archietypach indziejskaha supracivu.
Što da Łukašenki, dyk jamu śvie-cić paŭtaryć los kahości z nastupnych sachiemaŭ.
Mantesuma. Pravadyr actekaŭ. Namahaŭsia damovicca z kankistadorami pa-dobramu. Skončyłasia heta trahična: jaho ŭsio roŭna špoknuli. Taki scenar baćku absalutna nie padychodzić.
Siadziačy Byk, pravadyr siŭ. Padniaŭ paŭstańnie, zrabiŭ sabie imia na medyja-rynku, a potym zvaliŭ u šoŭ-biznes da Bufała Biła. Zavodziŭ pub-liku tym, što korčyŭ na arenie kryvažernaha zabojcu. Heta bolš pryvabny dla Łukašenki varyjant. Razam z Utaj Capf možna zrabić supervidovišča.
Žeranima, pravadyr apačaŭ. Uźniaŭ apryjory pryrečany na parazu miaciež, zatoje paśla śmierci staŭ lubimym persanažam Halivudu. Kali Łukašenka ŭ dušy troški ekzystencyjalist, jon, jak i Žeranima, zdolny zabiaśpiečyć sabie nieśmiarotnaść u kinematohrafie.
Kali ŭ baćki jašče jość z čaho vybirać, to ŭsie viadomyja prykłady indziejskaj partyzanki advodziać apazycyi vartuju žalu rolu zdrad-nikaŭ i kalabarantaŭ. U najlepšym vypadku možna paŭtaryć žyćcio Čynhačhuka, jaki nie zhubiŭ hodnaści, dapamahajučy brytancam zdymać skalpy z surodzičaŭ-huronaŭ. Praŭda, i toj skončyŭ žyćcio alkanaŭtam.
Kab nia stać novymi Malinče (hetak u Łacinskaj Amerycy nazyvajuć zdradnikaŭ ad imia kurvy Malinče-Malicin, jakaja dapamahała Kartesu kalanizavać suajčyńnikaŭ), biełaruskaja apazycyja pavinna prapanavać Eŭropie novyja praviły intehracyi, dzie zamiest universalnych liberalna-kapitalistyčnych praviłaŭ suśvietnaha ruchu tavaraŭ buduć daminavać idei eŭrapiejskaj sacyjalnaj salidarnaści. Tady ŭ pamiaci narodu my pakryjem siabie hučnaj słavaj, jak toj kastanedaŭski indziejec Chuan — papularyzatar halucynahiennych hryboŭ.
Lolik Uškin
