Jakija źmieny ŭ kanstytucyju moža ŭnieści pasłuchmianaja Duma? Nieaficyjna abmiarkoŭvajucca dva varyjanty padaŭžeńnia terminu prezydenckich paŭnamoctvaŭ Uładzimiera Pucina. Abo termin budzie pavialičany z čatyroch da siami hadoŭ. Abo budzie skasavanaje abmiežavańnie paŭnamoctvaŭ dvuma terminami. U nastupnyja dva hady moža ažyćciavicca i jašče adna kanstytucyjnaja reforma. Meta mahčymaje administracyjnaje reformy — dasiahnieńnie lepšaje kiravanaści krainaj i kantrol za prybytkami ad prodažu syraviny. Isnujuć dva prajekty takoje reformy.
Pavodle adnaho ź ich, 88 subjektaŭ federacyi buduć zamienienyja 15 huberniami, jak u carskija časy. Źniknuć nacyjanalnyja aŭtanomii — Tatarstan, Baškartastan, Čuvašyja. Hubernatary buduć nie abiracca, a pryznačacca Kramlom.
Druhi prajekt jašče bolš navatarski. Jon praduhledžvaje padzieł krainy na vosiem federalnych akruhaŭ. Siem ź ich užo isnuje, jašče adna moža raściahnucca ad Narvehii da Achockaha mora i złučyć usie paŭnočnyja terytoryi, najbolš bahatyja na pakłady karysnych vykapniaŭ. Hetaja «ekstremalnaja akruha» budzie padparadkavanaja niepasredna Kramlu.
Abodva prajekty praduhledžvajuć pazbaŭleńnie hubernataraŭ kantrolu za prodažam syraviny. Vyrašycca taksama pytańnie kampanij, što tvorać u drobnych rehijonach svojeasablivyja «dziaržavy ŭ dziaržavie».
Niebiaśpiečny syndrom
Hramadzianie Rasiei, što žyvuć u Biełarusi, prahałasavali za palityčnyja siły, jakija vystupajuć za likvidacyju biełaruskaje dziaržaŭnaści .
Pa svaich pachabnaści, cyniźmie j chamstvie hetyja vybary nie sastupali reklamie rasiejskich vytvorcaŭ piva. Uzrovień palityčnaje palemiki ŭpaŭ da ziamli.
Dla balšyni paspalitaha tutejšaha ludu ŭsio, što adbyvałasia ŭ rasiejskich medyjach, — atrakcyjon. Razobraťsia, posadiť, rasstrielať...
Rasieja čarhovy raz paćvierdziła svoj vobraz, što składaŭsia stahodździami ŭ vačoch Eŭropy: prostyja adkazy na samyja składanyja pytańni, unikańnie adkaznaści, nianaviść da ŭsiaho niezrazumiełaha, plebiejskija zajzdraść i žorstkaść. Z tych hrupovak, što pieramahli ciapier u Rasiei, nivodnaja nia klikała ŭ Eŭropu, z putaŭ na svabodu, ź ciemry da śviatła... Naadvarot, abiacali śmiarotnyja prysudy, abiacali «ŭsio padzialić», abiacali raspravicca z bahatymi. Abiacali amal toje, što daŭna pravierana ŭ Biełarusi. I nie spracavała.
Biaskoncaja vajna na Kaŭkazie, teraryzm, žachlivaja sacyjalnaja niaroŭnaść... Toje, što zamierzłaja, napaŭhałodnaja, źniavažanaja Rasieja hałasuje hetak, a nia jnakš, nia dziva. Dzivić toje, što prykładna hetkim samym čynam, jak i ŭ Rasiei, raźmierkavalisia hałasy rasiejskich hramadzianaŭ, što žyvuć u Biełarusi. Adzinaje adroźnieńnie — vyšejšy, čym u Rasiei, rejtynh «Radzimy». Heta tłumačyca efektam telebačańnia, što padaje maładžavy vobraz samaŭpeŭnienaj dvojki Hłaźjeva j Rahozina, i małym upłyvam rasiejskaha druku, dzie jość choć niejkaja analityka. Bo televizar hladziać usie, a rasiejskuju presu ŭ Biełarusi nie paŭsiul znojdzieš, dyj darahaja jana.
Naprošvajecca abahulnieńnie: dla rasiejcaŭ na Ŭschodzie i rasiejcam u Biełarusi kudy važniejšy imidž palityka, čym sutnaść jahonych planaŭ i spravaŭ. Rasiejcy, što tam, što tut, addajuć pieravahu biezapelacyjnym zajavam i lozunham, pramoŭlenym u kateharyčnaj i ahresiŭnaj formie.
Čaho ž brakuje biełaruskim rasiejcam? Adkul tut nabrałasia stolki pratestavaha elektaratu? Nia mierznuć ža, nie siadziać bieź śviatła. Uličvajučy, što sacyjalnyja prablemy dla rasiejskich hramadzianaŭ u Biełarusi nie na pieršym miescy, varta mierkavać, što im daspadoby pryjšlisia akurat nacyjanalistyčnyja lozunhi. Usie čatyry palityčnyja siły, što vyjšli liderami na rasiejskich vybarach u Biełarusi, — adnaznačnyja prychilniki likvidacyi biełaruskaje dziaržaŭnaści. Vynikaje, što hramadzianie Rasiei, što žyvuć u Biełarusi, prahałasavali za dałučeńnie da Rasiei. Jak tyja Jamieli na piečy, jany chočuć, nikudy nia kratajučysia, apynucca ŭ susiedniaj dziaržavie.
Hiebiaśpiečny syndrom. Svajoj adnadušnaściu rasiejskija vybarščyki ŭ Biełarusi prademanstravali biełarusam, što našaja dziaržaŭnaść dla ich — usio jašče časovaja prykraja akaličnaść. Darečy, siarod rasiejcaŭ Estonii ci Ŭkrainy pracent hałasoŭ za «Radzimu» j Žyrynoŭskaha byŭ jašče vyšejšy.
Pry takich sympatyjach nia dziva, što pa adnamandatnaj akruzie biełaruskija rasiejcy hałasavali za Ŭładzimiera Bryncałava, rodam z Kaŭkazu, skandalna słavutaha «novaha ruskaha», klasyčnaha nuvaryša, jaki skałaciŭ kapitał na handli lekami. U palitycy jon ździejśniŭ nie adzin kruty viraž, pačynajučy ad členstva ŭ KPSS, praz roznyja vybarčyja bloki ažno da stvareńnia ŭłasnaj «Rasiejskaj sacyjalistyčnaj partyi», z usio tym ža prysmakam vialikadziaržaŭnictva.
Pierad nami paŭstała staraja Rasieja, što adrynuła ŭsie tyja kaštoŭnaści liberalizmu j demakratyi, jakija paŭtara dziasiatka hadoŭ sprabavali tam pryščapić.
Tamu j supadajuć ciapier acenki biełaruskich analitykaŭ. Niezaležna ad ichnaha dačynieńnia da panoŭnaha ŭ Miensku režymu. Iluzijaŭ nie zastałosia.
Siarhiej Chareŭski
