6 lutaha saamy adznačyli svoj nacyjanalny dzień.
U Švecyi śviata prajšło ŭ staličnym parku Skansen. Ceły dzień kala dźviuch tysiačaŭ stakholmskich saamaŭ tančyli, pieli, słuchali lekcyi palitykaŭ pra svaje pravy.
Historyja hetaha najstaražytniejšaha narodu aleniavodaŭ poŭnačy Eŭropy trahičnaja i cikavaja. Kaliści saamy zasialali amal usie abšary sučasnaj Švecyi, Narvehii, vializnuju častku Finlandyi i Kolskuju paŭvyspu Rasiei. Pieršyja źviestki pra saamaŭ — «senni» — pakinuŭ staražytnarymski historyk Tacyt u 98 h. ad N.Ch. U 1603 h. Švedzkaja karona, da jakoj naležali amal usie ziemli saamaŭ, raspačała chrost hetaha narodu. Razam z chrostam pryjšła asymilacyja, bo movami bahasłužby stalisia švedzkaja i finskaja. Adsutnaść nacyjanalnaj carkvy — dahetul prablema saamskaha ruchu. U 1673 h. pačałasia aficyjnaja švedzkaja prahrama kalanizacyi saamskich ziemlaŭ. Mienavita ŭ hetych metach prafesar Upsalskaha ŭniversytetu Jochanes Šeferus padrychtavaŭ i nadrukavaŭ fundamentalnaju pracu «Historyja Laplandyi», u jakoj apisaŭ movu, kulturu i pobyt laparoŭ, ci saamaŭ. U 1685 h. było razburana apošniaje saamskaje pahanskaje kapišča. U 1720—29 h. adbyłasia prymusovaja departacyja saamaŭ z centralna-paŭnočnych u hranična-paŭnočnyja rajony Švedzkaha karaleŭstva. Usich saamaŭ abaviazali žyć vyklučna ŭ miežach pravincyi Lapland. U 1755 h. vyjšła drukam pieršaje vydańnie Novaha Zapavietu pa-saamsku. U 1780 h. byŭ nadrukavany saamska-švedzka-saamski słoŭnik. U 1811 h. na adzin z dyjalektaŭ saamaŭ była całkam pierakładzienaja Biblija.
U vyniku palityčnych padziełaŭ XIX — pačatku XX st. etničnaja prastora saamaŭ apynułasia pad uładaj troch dziaržavaŭ: Švecyi, Narvehii i Rasiei (Vialikaje kniastva Finlandzkaje). U 1852 h. na narveskich ziemlach vybuchnuła nacyjanalnaje paŭstańnie saamaŭ.
Poŭny varyjant artykułu hladzicie ŭ hazecie "Naša Niva".
Andrej Katlarčuk, ułasny karespandent «NN» u Švecyi
