Karespandent «NN» pravioŭ tydzień u Švecyi.
Navučalnaja ŭstanova, jakuju my naviedali, mieścicca ŭ Kronaberhu — malaŭničym miastečku la horadu Vekše, i ŭjaŭlaje saboj typovuju eŭrapiejskuju pabudovu: kampaktnyja architekturnyja rašeńni dy ŭsie sučasnyja vyhody. Nazva jaje ŭ dasłoŭnym pierakładzie hučyć nastupnym čynam: «Narodnaja škoła imia śviatoha Zyhfryda». «Narodnaja» — bo raźličana na dastupnaść dla roznych katehoryj nasielnictva, pierš za ŭsio niebahataha (kali da žycharoŭ Švecyi hetaje aznačeńnie ŭvohule možna ŭžyvać) i siaredniaj klasy. «Śviatoha Zyhfryda» — bo adčuvaje ŭpłyŭ luteranskaj carkvy.
Hetki typ «narodnych» škoł papularny ŭ Švecyi. Na terytoryi krainy mieścicca 147 analahičnych ustanoŭ. A ideja ich stvareńnia pryjšła z Danii, dzie ŭpieršyniu jany pačali źjaŭlacca jašče ŭ XIX st.
U takoj škole vučycca 150—200 čałaviek. Kožny miesiac baćki navučencaŭ vypłačvajuć astranamičnuju pa biełaruskich mierkach sumu — 7000 kron (kala tysiačy dalaraŭ). Heta roŭna tracina švedzkaha siaredniamiesiačnaha zarobku, jaki składaje 21 tysiaču kron. Cikava zaznačyć, što studenty płaciać za padručniki, čatyrochrazovaje charčavańnie, karystańnie pakojami, Internetam, spartovymi pryładami, šmatlikimi labaratoryjami, ale nijak nie za navučańnie. Adukacyja ŭ Švecyi całkam biaspłatnaja, tamu studenctva płacić tolki za pieraličanyja vyhody.
Žyćcio pry adčynienych dźviarach
Atmasfera ŭ škole vyznačajecca niazvykłymi niefarmalnaściu dy svabodaj. Va ŭjaŭleńni biełarusa lubaja navučalnaja ŭstanova — heta pierš za ŭsio peŭnyja praviły i patrabavańni, jakija patrabujuć niaŭchilnaha vykanańnia, dy strohija normy pavodzinaŭ, što nie vyłučajucca z ahulnapryniatych abmiežavańniaŭ. Škoła śviatoha Zyhfryda parušyła ŭsie maje ŭjaŭleńni ab hetkaha rodu ŭstanovach.
Stasunki navučencaŭ z vykładčykami nie vyznačajucca aficyjozam. Pa-pieršaje, źviartajučysia da nastaŭnikaŭ, studenty zaŭsiody vykarystoŭvajuć tolki imia. Pa-druhoje, vitajucca z vykładčykami tradycyjnym švedzkim «chej» (niešta nakštałt biełaruskaha «zdaroŭ»). Pa-treciaje, u razmovach ź imi moładź trymajecca hetak ža raźniavolena, jak i va ŭłasnym kole. Vykładčyki taksama adkazvajuć niazmušanaściu. (Studenty z vykładčykami mohuć za adnym stałom papivać piva).
Poŭny varyjant artykułu hladzicie ŭ hazecie "Naša Niva".
Siaržuk Husačenka.
