Jaje nazva pachodzić ad skažonaha łacinskaha vyrazu, jaki aznačaŭ «dva smaki».
Hetaja strava hatujecca jak zbornaja z roznych praduktaŭ, i nazva, vidavočna, havoryć pra toje, što ŭ ježy składany smak ad złučeńnia kvašanaj kapusty sa śviežaj. U bihas kładuć roznaha rodu miasa, dzičynu, hryby i kaŭbaski. Ale dakładnaje pachodžańnie nazvy stravy nieviadomaje.
Hastranamičnaja mitalohija śćviardžaje, što kapusta źjaviłasia na našaj radzimie dosyć pozna, kali z pryjezdam ź Milanu Bony Sforcy nastaŭ pieravarot u śviecie miascovaj harodniny. Najbolš pašyranymi raślinami da taho času byli bob, haroch, sačavica i repa. Italjanskaja pryncesa pryviezła z saboj nia tolki zamiežnyja zvyčai, ale i zamiežnyja raśliny. Da liku ich naležała i kapusta.
Ad samaha pryjezdu ŭ Polšču ŭ 1518 hodzie Bona mieła šmatlikaje atačeńnie ź italjancaŭ, admysłoŭcaŭ u roznych halinach, u tym liku kucharaŭ, jakija akazali značny ŭpłyŭ na pašyreńnie najnoŭšych zachodnieeŭrapiejskich kulturnych i techničnych dasiahnieńniaŭ, spažyvieckich prychilnaściaŭ epochi Renesansu, u tym liku i na ŭdaskanaleńnie meniu. Italija, jakaja raniej za inšyja krainy stała na šlach rańniekapitalistyčnaha raźvićcia i najbolš jaskrava ŭvasablała ideały Renesansu, u hety čas była zakanadaŭcaj eŭrapiejskaj mody, u tym liku kulinarnaj. Ź dziejnaściu Bony Sforcy źviazvajuć źjaŭleńnie abo pašyreńnie ŭ meniu arystakratyi ekzatyčnaj uschodniaj sadaviny — apelsinaŭ, limonaŭ, hranataŭ, fihaŭ; prypraŭ — šafranu, fenchielu, imbiru, cynamonu, cukru, a taksama alivak, kaštanaŭ, razynak, mihdałaŭ, marcypanaŭ, rysu i h.d. Najbolš jaskravym novaŭviadzieńniem epochi Bony ličycca sałata i inšaja harodnina, šyrokaje raspaŭsiudžańnie kapusty, a taksama ŭviadzieńnie ŭ karystańnie videlca i h.d.
Adnak nieŭzabavie kapusta pieratvaryłasia ź niazvykłaha zamorskaha dziva ŭ nastolki zvyčajnuju i pašyranuju harodninu, što stała sinonimam niščymnicy i žabractva. U svoj čas Piotar Skarha, žadajučy ŭzvysić sielanina ŭ vačach pana, nahadvaŭ: «Nie adnaho, što sadziŭ kapustu, Boh pasadziŭ na papski prastoł». Pra tych, chto byŭ niezdavoleny svajoj biadniackaj dolaj, prymaŭka śćviardžała: «Im užo kapusta niasmačnaja». Sialanie hatavali z kapusty mnostva roznych straŭ. Bihas — heta strava pieravažna šlachieckaha stała, bo dla jaje pryhatavańnia aprača kapusty patrebna było miasa i mnostva roznych dalikatnych prypraŭ. Uskosna pra davoli šyrokuju pašyranaść hetaj stravy na Biełarusi śviedčyć nazva vioski Bihosava, raźmieščanaj na terytoryi sučasnaha Vierchniadźvinskaha rajonu.
Poŭny varyjant čytajcie ŭ papiarovaj i pdf-versii hazety "Naša Niva"
Halina Tyčka
Bihas z hrybami
Kisłaja kapusta — 500 h, śviežaja kapusta — 500 h, śvinina — 200 h, chatniaja kiłbasa — 200 h., vendžanina — 100 h, tamat-piure albo kietčup — 60—80 h, sušanyja hryby — 20 h, cybula — 40 h, cukar — 20 h, špik, pierac čorny, sol.
Sušanyja hryby pramyć ciopłaj vadoj, pakłaści ŭ posud, zalić chałodnaj vadoj i pakinuć na dźvie hadziny. Zatym advaryć, dać astyć i parezać na drobnyja kavałki. Kisłuju kapustu drobna pasiekčy i tušyć u nievialikaj kolkaści vady. Śviežuju kapustu parezać kvadracikami, pastavić u duchoŭku i prahreć da miakkaści, pasalić, papiarčyć i źmiašać z kisłaj kapustaj. Zatym dadać smažany špik, śvininu, kiłbasu, vendžaninu, pasiravanuju razam z tamat-piure (albo kietčupam) cybulu, hryby, cukar, pierac, sol. Usio pieramiašać i pastavić tušyć na słabym ahni da hatoŭnaści.
Dla lepšaha smaku možna dadać čyrvonaje suchoje vino, čarnaśliŭ, kmien, majaran.
Bihas ź jabłykami
Jałavičyna — 250 h, śvinina — 250 h, šynka — 150 h, chatniaja kiłbasa (pa žadańni) — 150 h., marharyn — dźvie stałovyja łyžki, kapusta kisłaja — 1 kh, cybula — 1 repka, jabłyki — 2—3 št., bulon — 1 šklanka, pierac čorny, sol.
Miasa parezać, pasalić, papiarčyć; marharyn razahreć. Vykłaści pradukty ŭ nastupnym paradku: miasa, parezanaja šynka, kiłbasa, kapusta, parezanaja cybula, jabłyki, ačyščanyja i parezanyja na skrylki. Zalić bulonam i tušyć da hatoŭnaści.
Pry padačy na stoł pasypać zielaninaj.
