Мова4040

Мова наша. Як сказаць па-беларуску «общаться»

Ёсць словы, якія не можна дакладна перакласці на іншую мову. І гэта вялікі клопат, калі ты думаеш на адной мове, гаворыш на іншай ды раптам натыкаешся на такое слова.

Вы ніколі не думалі, які беларускі адпаведнік дзеяслова «общаться»? Людзі часта пра гэта пытаюцца.

Часцей за ўсё беларускім адпаведнікам гэтаму слову выбіраюць слова «камунікаваць» або выраз «мець зносіны».

Але тут, як той казаў, серада з-пад пятніцы відаць. Цяжка пачуць такі выраз ад прыроджанага носьбіта беларускае мовы.

Калі нам нешта «муляе» ў мове, найлепшае выйсце — спрасціць. Давайце яго «здрабнім». Скажам прасцей ды дакладней, што мы хочам сказаць. Замест «мець зносіны» можна «сябраваць», «таварышаваць» або «таварышкаваць», «калегаваць», «дружыцца». «Они общаются по скайпу» прасцей ды ямчэй сказаць «яны гутараць праз скайп». Яны «гутараць», «гавораць», «гамоняць», «дудукаюць»… Ёсць цікавы слуцкі рэгіяналізм «жупіць». Хто знае — хай ужывае.

Можна «разгаварыцца», «весці гутарку». Запомнім, што гаворка, гутарка, у нас вядзецца. Гэдак жа сама, як гутарку, весці можна і знаёмства. «Яны вядуць знаёмства змалку»; «Мы нядаўна завялі знаёмства». Калі хочацца менш афіцыйна, то можна сказаць «весці кампанію». Хораша сказаць і «весці сябрыну». Нашы продкі казалі:

«Сябрына нездарма вядзецца праміж добрых людзей, хто жыве адзін бы воўк, той дажывецца ліхога канца». (запісаў А. Сержпутоўскі, «Прымхі і забабоны беларусаў-палешукоў»)

Калі нехта нам апрыкраў ды мы хочам кінуць з ім знаёмства, то можна сказаць злосна: «Я з гэтым злыднем больш не ваджуся». Вадзіцца таксама добрае жывое слова і не толькі ў негатыўным кантэксце. У кожным разе, слова «знаёмства» у сто столак лепшае за слова «зносіны».

Гутарку, знаёмства, чат можна таксама завесці, развесці, павесці. Абы была фантазія ды чуллівасць да далікатных адценняў у значэннях словаў.

Ёсць таксама слова «дачыненне». У беларускай жывой мове яно мае якраз цікавае адценне. Пасмакуйце:

«Хадзі сюды — ёсць к табе дачыненне» (А. Сержпутоўскі, тамсама)

Па-расейску мы б сказалі тое самае «есть к тебе дело».

А вось якія значэнні слова «дачыненне» заўважае прафесар Фёдар Янкоўскі:

МЕЦЬ ДАЧЫНЕННЕ. 1. Мець справу да каго, мець адносіны да каго.

Нічыпар мае дачыненне да коней. Сл. п., Чудз. (А. Сержп., КАБСП). Да гэтага я не маю дачынення. У дарозе з Мін. у Нясвіж

2. Мець дачыненне з кім — мець справу з кім, мець інтымныя сувязі з кім.

Жыве малады пан з жонкаю дый рад, што і яна яго не займае, бо ён ужо не мажэ [не можа] мець з жанчынамі дачыненне. Маз. п., Луч. (А. Сержп., СРБП). [Беларуская фразеалогія]

Як добра відаць, трапных жывых варыянтаў мноства. Трэба проста выкарыстоўваць драбнейшыя, больш дакладныя сэнсы, а ад гэтага наша гаворка будзе толькі жывейшая ды прывабнейшая.

Каментары40

 
Націсканне кнопкі «Дадаць каментар» азначае згоду з рэкамендацыямі па абмеркаванні.

Цяпер чытаюць

На нарадзе ў Лукашэнкі публічна пасварыліся чыноўнікі. Ён не ведаў, каго падтрымаць15

На нарадзе ў Лукашэнкі публічна пасварыліся чыноўнікі. Ён не ведаў, каго падтрымаць

Усе навіны →
Усе навіны

«$10 тысяч — самы мінімум». Нявеста ў разгубленасці ад цэн на «сціплае» вяселле і не ведае, ці вартае яно таго11

Нацбанк хоча забараніць у Беларусі разлікі з дапамогай крыптавалют

Зніклая два з паловай гады таму работніца віцебскай хіміі скончыла жыццё самагубствам3

Паглядзіце, як беларусы ўпарадкоўваюць старыя габрэйскія могілкі — розніца паміж «да» і «пасля» ўражвае7

Фіца: Славакія здымае вета з 18-га пакета санкцый ЕС супраць Расіі4

«Нёман» выйшаў у наступны раўнд, а брэсцкае «Дынама» вылецела

Сеніцкі воўк, якога гераічна застрэліла міліцыя, усё ж аказаўся сабакам. Пад пытаннем і ягонае шаленства12

Загінуў вядомы аўстрыйскі парашутыст-экстрэмал Фелікс Баўмгартнэр1

ЗША адклалі ўзгодненую пастаўку Patriot Швейцарыі, бо ў прыярытэце Украіна3

больш чытаных навін
больш лайканых навін

На нарадзе ў Лукашэнкі публічна пасварыліся чыноўнікі. Ён не ведаў, каго падтрымаць15

На нарадзе ў Лукашэнкі публічна пасварыліся чыноўнікі. Ён не ведаў, каго падтрымаць

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць