У дзяржаўных СМІ кожны распавядае, як ён забіваў фашыстаў ці хоць дапамагаў партызанам. Хай мне даруюць, але часам здаецца, што некаторыя расказы падобныя да «бервяна Ільліча». Усё гэта не стасуецца з расповедамі простых беларусаў.
Піша Руслан Равяка.
Адзін мой дзед служыў у Войску Польскім і ўжо ў 1939 г. паваяваў з нацыстамі, прайшоў праз усю Польшчу і быў схоплены саветамі за некалькі кілямэтраў ад вёскі. Колькі месяцаў адбыў у лягеры ў Іванаўскай вобласьці, вярнуўся. І ў 1944 г. падрабіў дакумэнты, абы не служыць за Саветаў. Пакарміўшы вошай за нішто, казаў, ваяваць за такую краіну не хачу. Ад яго я, малы смаркач, пачуў пра Катынь, пра сакрэтную дамову Молатава—Рыбэнтропа.
Ён не лічыўся вэтэранам, і толькі недзе ў 1990-х атрымаў, за колькі гадоў да сьмерці, польскі мэдаль і польскую штомесячную грашовую дапамогу. Дарэчы, і сёньня падчас сьвяткаваньня ўдзельнікі вайны 1939 году ня ўзгадваюцца беларускімі ўладамі. А жыве іх, дзякаваць Богу, у Заходняй Беларусі шмат.
Другі дзядуля, прызваны ў 1944 г., першы раз у жыцьці назваўся палякам. Каб трапіць не ў Чырвоную, а ў Польскую Армію Людову. Дзеля гэтага давялося адседзець тыдзень у Баранавіцкім НКВД, дзе органы даводзілі майму дзядулі, што ён праваслаўны беларус, не павінен служыць палякам. Дзед пратрываў допыты, стрэлы зь пісталета над вухам. І стаўся жаўнерам Войска Польскага.
Усе зь вёскі, каго забралі ў савецкае войска, загінулі ў Прусіі. Дзед з польскім войскам даехаў да Бэрліна, а там… скончылася вайна. Ён вярнуўся дахаты ў 1945-м, калі савецкія жаўнеры паехалі ваяваць на Далёкі Ўсход.
Другі дзядуля ацалеў у 1941 г. Прызваны напярэдадні вайны, ён трапіў з сваім палком у акружэньне. Ня маючы зброі, нейкі маёр распусьціў іх па хатах. Дзед вярнуўся цудам — на шляху вяртаньня яго спачатку зьбіралася расстраляць «нейкая камуністка ў скуранцы», а пасьля да кабуры цягнуўся п’яны немец. На шчасьце, іншыя фашысты своечасова адцягнулі п’янтоса.
Афіцыйная і народная вайна дасюль розьняцца ў сваіх выкладаньнях.
