U dziaržaŭnych ŚMI kožny raspaviadaje, jak jon zabivaŭ fašystaŭ ci choć dapamahaŭ partyzanam. Chaj mnie darujuć, ale časam zdajecca, što niekatoryja raskazy padobnyja da «bierviana Illiča». Usio heta nie stasujecca z raspoviedami prostych biełarusaŭ.
Piša Rusłan Raviaka.
Adzin moj dzied słužyŭ u Vojsku Polskim i ŭžo ŭ 1939 h. pavajavaŭ z nacystami, prajšoŭ praz usiu Polšču i byŭ schopleny savietami za niekalki kilametraŭ ad vioski. Kolki miesiacaŭ adbyŭ u lahiery ŭ Ivanaŭskaj vobłaści, viarnuŭsia. I ŭ 1944 h. padrabiŭ dakumenty, aby nie słužyć za Savietaŭ. Pakarmiŭšy vošaj za ništo, kazaŭ, vajavać za takuju krainu nie chaču. Ad jaho ja, mały smarkač, pačuŭ pra Katyń, pra sakretnuju damovu Mołatava—Rybentropa.
Jon nie ličyŭsia veteranam, i tolki niedzie ŭ 1990-ch atrymaŭ, za kolki hadoŭ da śmierci, polski medal i polskuju štomiesiačnuju hrašovuju dapamohu. Darečy, i siońnia padčas śviatkavańnia ŭdzielniki vajny 1939 hodu nia ŭzhadvajucca biełaruskimi ŭładami. A žyvie ich, dziakavać Bohu, u Zachodniaj Biełarusi šmat.
Druhi dziadula, pryzvany ŭ 1944 h., pieršy raz u žyćci nazvaŭsia palakam. Kab trapić nie ŭ Čyrvonuju, a ŭ Polskuju Armiju Ludovu. Dziela hetaha daviałosia adsiedzieć tydzień u Baranavickim NKVD, dzie orhany davodzili majmu dziaduli, što jon pravasłaŭny biełarus, nie pavinien słužyć palakam. Dzied pratryvaŭ dopyty, streły ź pistaleta nad vucham. I staŭsia žaŭnieram Vojska Polskaha.
Usie ź vioski, kaho zabrali ŭ savieckaje vojska, zahinuli ŭ Prusii. Dzied z polskim vojskam dajechaŭ da Berlina, a tam… skončyłasia vajna. Jon viarnuŭsia dachaty ŭ 1945-m, kali savieckija žaŭniery pajechali vajavać na Daloki Ŭschod.
Druhi dziadula acaleŭ u 1941 h. Pryzvany napiaredadni vajny, jon trapiŭ z svaim pałkom u akružeńnie. Nia majučy zbroi, niejki major raspuściŭ ich pa chatach. Dzied viarnuŭsia cudam — na šlachu viartańnia jaho spačatku źbirałasia rasstralać «niejkaja kamunistka ŭ skurancy», a paśla da kabury ciahnuŭsia pjany niemiec. Na ščaście, inšyja fašysty svoječasova adciahnuli pjantosa.
Aficyjnaja i narodnaja vajna dasiul roźniacca ŭ svaich vykładańniach.
