Maładoje papaŭnieńnie atrymała formu.
Pryzyŭ nieabchodny dla papaŭnieńnia vajskovaha zapasu, tak zvanych «partyzanaŭ».
U 2013 hodzie va Ukrainie budzie prypynieny pryzyŭ na terminovuju vajennuju słužbu. Armiju buduć nabirać vyklučna pa kantrakcie. Pra heta zajaviŭ novy ministr abarony krainy Pavieł Lebiedzieŭ. «Jak heta zroblena siońnia ŭ viadučych krainach śvietu», — dadaŭ jon. Sapraŭdy, u ZŠA i Hiermanii słužać ciapier dobraachvotna.
Ale, naprykład, u Izraili i Šviejcaryi pryzyŭ nichto nie admianiaŭ. U Izraili abaviazanyja adsłužyć navat žančyny, bo kraina maje varožaje atačeńnie. Šviejcaryja ž abaraniaje svoj niejtralitet. Tamu vajskovaja daktryna krainy, ličy, ad Siaredniaviečča, niaźmienna praduhledžvaje ŭsieahulnuju słužbu. Reziervisty trymajuć zbroju doma, a ŭ krainie zbudavana niamała abarončaj infrastruktury.
Toje samaje ŭ Finlandyi i Narviehii. Hetyja krainy dahetul pamiatajuć saviecka-finskuju vajnu. Kab nie ŭsieahulnaja vajskovaja padrychtoŭka, byli b Chielsinki stalicaj 16-j savieckaj respubliki.
Aŭstryja taksama na refierendumie vyrašyła: pryzyŭ zachavać. Praŭda, słužać tam tolki paŭhoda i «dziaržaŭnaj ideałohii» tam nie vučać. Isnuje mahčymaść i alternatyŭnaj słužby (9 miesiacaŭ).
Ukrainskaja armija naličvaje 192 tysiačy čałaviek, ź jakich vajskoŭcy składajuć try čverci. Heta 5-je pa kolkaści čałaviek vojska ŭ Jeŭropie.Zhodna z płanami Minabarony Ukrainy, ciaham nastupnych 5 hod vojska musić skaracicca da 70 tysiač čałaviek.
Hruzija taksama płanuje pieravieści svajo vojska na kantrakt — ale praz čatyry hady.
A što ž Biełaruś? Naša kraina ŭvachodzić u lik krain, dzie vajskovy pryzyŭ źjaŭlajecca abaviazkovym. Praciahłaść terminovaj słužby składaje 1 hod dla chłopcaŭ z vyšejšaj i 1,5 hoda — ź siaredniaj adukacyjaj.Abaviazkovamu pryzyvu na terminovuju słužbu, a taksama słužbu ŭ reziervie padlahajuć maładyja ludzi ad 18 da 27 hod. Pierachod da prafiesijnaha vojska nie płanujecca.
* * *
Admovilisia ad pryzyvu
ZŠA
Niamieččyna
Litva
Łatvija
Šviecyja
Bałharyja
Kitaj
Francyja
Vialikabrytanija
Japonija
Zachoŭvajecca abaviazkovy pryzyŭ
Biełaruś
Rasija
Finlandyja
Aŭstryja
Narviehija
Šviejcaryja
Izrail
Paŭnočnaja Kareja
Paŭdniovaja Kareja
* * *
«Partyzany» siabie dobra zarekamiendavali
Aficer zapasu raskazaŭ, čamu treba zachavać abaviazkovy pryzyŭ u vojska.
Kapitan zapasu Ihar Havina prasłužyŭ ad 2005 da 2010, adzin hod vykonvaŭ abaviazki aficera pa infarmacyjnaprapahandysckaj pracy. Zachavańnie pryzyvu ŭ Biełarusi aktualnaje, pierakanany jon. Ihar tłumačyć: pryzyŭ nieabchodny dla papaŭnieńnia vajskovaha zapasu, tak zvanych «partyzanaŭ». Pa jaho nazirańniach, apošnija niakiepska zarekamiendavali siabie ŭ časie maštabnych vučeńniaŭ apošnich hadoŭ. Razam z tym, zastajecca pytańnie, jakimi musiać być suadnosiny kolkaści pryzyŭnikoŭ i kantraktnikaŭ.
Da słužby ŭ reziervie Ihar stavicca dosyć skieptyčna. Naprykład, reziervistysnajpiery paśpiavajuć dosyć pavučycca teoryi, a na praktyku im dajecca vobmal času.
Chto siońnia słužyć u vojsku? Ihar adznačaje, što ŭ piachocie zusim mizerny pracent pryzyŭnikoŭ z vyšejšaj adukacyjaj. Časam adzin čałaviek na try pryzyvy. Najčaściej heta chłopcy z prostych, časta niapoŭnych siemjaŭ, viaskoŭcy.
Jak možna skaracić kolkaść pryzyŭnikoŭ? Najpierš za košt padraździaleńniaŭ, u jakich małady sałdat asnoŭnuju častku słužby abiraje bulbu i myje padłohu. «Nieabchodna pašyrać praktyku vykarystańnia pracy hramadzianskaha piersanału», — upeŭnieny kapitan Havina.
* * *
Vojska biełarusizuje ci rusifikuje?
- Vojska adyhryvaje pazityŭnuju rolu dla dziaržaŭnaha budaŭnictva, kali jano ŭmacoŭvaje ŭ pryzyŭnikach ich nacyjanalnaje «ja». I naadvarot, vojska, dzie hetaje «ja» razmyvajecca, rychtuje hlebu dla rastvareńnia hetaj dziaržavy ŭ susiedniaj. Jak z hetym iduć spravy ŭ biełaruskim vojsku?
- Kapitan zapasu Ihar Havina miarkuje, što mientalna naša vojska robicca ŭsio bolš biełaruskim. Ale nacyjanalnaj movy ŭ im usio jašče zamała: i ŭ paŭsiadzionnaści, i ŭ dakumientacyi, i ŭ aficyjnych adnosinach. Zastajucca zatoje reštki kałanijalnaj spadčyny ŭ vyhladzie tradycyi adličvać pačatak isnavańnia peŭnaha rodu vojskaŭ ad Piatra I. Choć toj Piotr I u Biełarusi byvaŭ tolki prachodam.
- Razam z tym, u vojsku ŭsio čaściej zhadvajuć i pra ŭłasnyja vajskovyja tradycyi i hierojaŭ.
* * *
U Biełarusi moža źjavicca alternatyŭnaja słužba
- Sioleta płanujecca raspracavać zakonaprajekt «Ab alternatyŭnaj słužbie». Adpaviedny zahad padpisaŭ Łukašenka.
* * *
Hladzi taksama: Adkul biarucca elity?
