Presa schapiłasia za skandalnuju zajavu pasła Surykava pra mahčymaść vykarystańnia terytoryi Biełarusi ŭ jakaści placoŭki dla rasiejskaj atamnaj zbroi. Miž tym jahonaje interviju ahienctvu «Interfaks‑Zachad» cikavaje pieradusim «ekanamičnaj prahramaj» rasiejskaj ekspansii ŭ Biełarusi. Pasoł patrabuje ad biełaruskich uładaŭ pavažać intaresy rasijskaha kapitału. Analiz interviju.
Vybar ŚMI nie vypadkovy. Ahienctva «Interfaks‑Zachad» źviazanaje z rasiejskim «Interfaksam» i blizkaje da łukašenkaŭcaŭ. Jakraz jano drukuje paviedamleńni biełaruskaha KDB raniej za farmalna «dziaržaŭnyja» ŚMI.
Alaksandar Surykaŭ pačaŭ z admazki za niavydaču kredytu: «Biudžet Rasiei nie kredytuje kamercyjnych strukturaŭ. Rasieja nikoli nie mahła abiacać taki kredyt kamercyjnaj arhanizacyi, jakoj jość «Biełtranshaz». Dla takoj arhanizacyi jość kredytnyja historyi, jakija adpaviedna adkryvajuć banki — rasiejskija, biełaruskija [«Biełhazprombank» — rasiejski farpost u biełaruskaj bankaŭskaj sfery. — «NN»]. I banki napahatovie. A našto ž nam kredytavać kamersantaŭ biudžetnymi hrašyma. ... Biełaruski bok zajaviŭ, što joj treba paŭtara miljarda. Ale [dzie] padstavy dla zdabyćcia hetaha kredytu. Deficytu biudžetu niama, jość praficyt».
Adrazu paśla hetaha hutarka pierajšła pra canu na haz: «[u 2007 hodzie] moža być u raźbiežcy ad 125 da 150 dalaraŭ za 1000 kub. metraŭ». Ceny boskija. Za «Biełtranshaz» dziakuj.
Treciaje pytańnie było pra adviazku ad biełaruskaha rubla ad rasiejskaha. «Ja nia baču tut palityki, — pasoł zrabiŭ dobruju minu pry drennaj hulni. — Realna biełaruski rubiel i nia byŭ pryviazany da dźviuch valutaŭ. Ja pryjechaŭ siudy ŭ 2006 hodzie, kali suadnosiny rasiejskaha rubla da biełaruskaha było 1:76, a ciapier 1:84. Heta što, 4 % kalidor, jak mierkavałasia? Nie — za 10%».
Nastupnym było pytańnie na miljard. Pry jakich umovach rasiejskija davalcy viernucca na biełaruskija NPZ?
A nia tre było hrašyć, razvodzić rukami pasoł: «Biełaruś pažynaje plon niavykananaha pahadnieńnia 1995 hodu pra viartańnie 85 % mytaŭ na śvietłyja pradukty z nafty».
I što ž Biełaruś maje zrabić, kab zahruzić z zavody? Treba padzialicca z rasiejskim biznesam ułasnaściu, radzić pasoł. «U Biełarusi maje być cikavaść u tym, kab naftapierapracoŭčyja pradpryjemstvy stratehična funkcyjanavali z prahnozam na šmat hadoŭ napierad. ... Ułaśniku — biełaruskaj dziaržavie — [treba] iści nasustrač zdabyŭcu — naftaviku».
A što budzie, kali Biełaruś «nia pojdzie nasustrač»?
«Zamiaścić 20 młn tonaŭ nafty paśla 2009 hodu, kali kančajecca dziejańnie pahadnieńnia [ab pastaŭkach nafty], kali rasiejskija naftaviki straciać cikavaść da hetaha rynku, budzie kraj jak składana».
Pryjdziecca tady, jak ciapier litoŭcam u Mažejki, zavozić naftu praz Kłajpiedu, z pryčyny dzirak u naftapravodzie «Družba».
Mała taho: tady i biełaruskija traktary napatkaje toj ža los, što cukar i miasa ŭ 2007‑m: «Biełaruskija vytvorcy [sielhastechniki] bolš zaležać ad rasiejskaha rynku, i nam by nie chaciełasia supraćstajańnia».
Pryčym Rasieja nie śpiašajecca. Moža i pačakać. Hałoŭnaje, kab uvieś čas zachoŭvałasia pryviazka biełaruskaj ekanomiki da rasiejskaj: «Nas mienš chvaluje, čym razmovy skončacca, nam by chaciełasia, kab hetyja razmovy byli ščyrymi. Kali Biełaruś bačyć patrebu padtrymoŭvać svajho vytvorcu na hetym etapie: dva‑try hady, treba skazać pra heta ščyra».
Padzialicca handlovymi znakami biełaruskim kandyteram nie dazvolać. Chočacie pracavać — recept ciesta toj samy, što i benzinu (hł. vyšej pra naftapierapracoŭku): «Kandytery Rasiei» ciapier prychodiać u Biełaruś, vykuplajuć pakiety ŭ pryvatnych asobaŭ i staviać pytańnie pra častkovy vykup akcyjaŭ u dziaržavy. Mova idzie pra «Spartak» i sija‑tyja inšyja fabryki. Jany źbirajucca ŭkłaści hrošy ŭ hetyja fabryki, madyfikavać ich, pavialičyć abjom vypusku ... i stać dystrybjutarami na rasiejskim rynku».
Važnaść dla Rasiei ŭjaŭlaje i adkryćcio biełaruskaha rynku sielhaspraduktaŭ. «My b chacieli, kab ... ministerstvy sielskaj haspadarki Biełarusi j Rasiei stali damaŭlacca pra adzinuju systemu padtrymki sielhasvytvorcaŭ».
Stvareńnie biełaruska‑rasiejskaha kaśmičnaha kompleksu: «Najaŭnaść ułasnaha kaśmičnaha aparata — heta element prestyžu ... nie vyklučajucca i raźviedčyja mety».
AES u Biełarusi: «My nia stavim palityčnych umovaŭ, źviazanych z pabudovaj AES».
Pahadnieńnie pra stvareńnie Adzinaj systemy SPA Biełarusi j Rasiei mierkavałasia padpisać u kancy minułaha hodu. «Usio było hatova da padpisańnia. ... Tolki ŭ padpisanta ź biełaruskaha boku nie było paŭnamoctvaŭ. I hetyja paŭnamoctvy nijak nie źjaŭlajucca. My ničoha nie adraklisia. My razumiejem, što sytuacyja tak skłałasia, što biełaruski bok dumaje. Pazycyja rasiejskaha boku nie źmianiłasia».
Karaciej, my pačakajem, my nia hordyja.
Pakul dola Rasiei ŭ zamiežnym handli Biełarusi składaje 48,3 % (u eksparcie 36,7 %, imparcie — 58,1 %), možna i pačakać. Nikudy takaja kraina nia dzielicca. Kali va Ŭkrainie na dolu Rasiei prypadaje 27 % zamiežnaha handlu, a ŭ Łatvii — 8, to hetyja krainy mohuć pačuvacca valniej.
Rasiejskaja dziaržava abaraniaje intaresy rasiejskaha kapitału. I jaje paŭnamocny pasoł jaho pakorny słuha.
Svajo zadańnie jany ŭ Biełarusi na siońnia jany bačać u zachavańni pryviazki biełaruskich pradpryjemstvaŭ da rasiejskich karparacyj. Pry hetym, miarkujuć jany, z časam usio roŭna buduć uźnikać nahody zdabyć ich va ŭłasnaść. Łukašenka addaŭ «Biełtranshaz» i Motaviełazavod, addaść i inšyja abjekty, miarkuje Rasieja.
Kiraŭnik Biełarusi ličyć patrebnym hučna vystupać? Chaj vystupaje kolki choča. Chaj pravodzić pijar‑akcyi pa adviazcy rubla. Pakul 70 % biełaruskaj ekanomiki zastajucca ŭklučanyja ŭ rasiejskija vytvorčyja łancužki, ničoha ŭ sutnaści biełaruska‑rasijskich adnosinaŭ nia źmienicca, Maskva ŭ tym peŭnaja.
U hetym adroźnieńnie rasijska‑biełaruskich adnosinaŭ ad rasijska‑ŭkrainskich ci rasijska‑małdaŭskich. Jakuju palityku viała biełaruskaja administracyja, taki vynik majem.
Interviju pasła Surykava skančaje paru žnivieńskich adpačynkaŭ. Novy navučalny hod pačynajecca.
