«…Sčitať nieobchodimym — izživať iz upotrieblenija v biełorusskom jazykie słova „žyd“, zamieniv jeho słovom „iaŭrej“, — havaryłasia ŭ pastanovie Biuro CK KP(b)B. — Dla etoho v dalniejšiem dať sootvietstvujuŝije diriektivy kommunistam — imieť v vidu nastojaŝieje postanovlenije v svojej rabotie, v častnosti po Inbiełkultu i Hosizdatu».

Pra biespartyjnych, «sočustvujuščich», roznych «poputčikov» i «eklektykaŭ» u pastanovie ničoha nie havaryłasia. I jany jašče doŭha ŭžyvali słova «žyd», čarnasociency pahanyja. Bo dla taho, kab ciabie nazvali čarnasociencam, časam chopić troch litar tvajoj rodnaj movy. Što ŭ 1925-m, što ŭ 2013-m.

…Vuścišna robicca, kali adna mova pačynaje haspadaryć u domie druhoj.
Haspadaryć nie raŭnujučy nachabny susied, jaki, zasiedzieŭšysia da paŭnočy ŭ haściach, spustošyŭšy ladoŭniu, vypiŭšy ŭsiu samahonku i pierastaviŭšy meblu, raptam abviaščaje, što jon, «pažałuj», pasielicca tut naviečna. Mienavita takaja historyja, zdajecca, i adbyłasia z hordym biełaruskim słovam «žyd». Adbyłasia historyja, a Historyja skončyłasia: biełaruskaja mova apynułasia na adno słova dalej ad Jeŭropy — i heta tolki zdajecca, što adlehłaść u adno słova dastatkovaja, kab paśpieć uskočyć u apošni vahon ciahnika. Mova, źbiadniełaja na adno słova, zdolnaja vyžyć. Ale mova, u jakoj słovy kraduć ledźvie nie kožny dzień, — užo nie mova, a kryminalnaja sprava.

Proćma narodu paśla hetaje pastanovy CK aŭtamatyčna zrabiłasia piačornymi antysiemitami. U tym liku sami žydy, prynamsi tyja, jakim jašče ŭčora i ŭ hałavu nie prychodziła vyrakacca takoha padazro-o-o-naha biełaruskaha nazovu svajoj nacyi. U antysiemita pieratvaryŭsia, naprykład, Źmitrok Biadula. Što da biełarusaŭ, dyk u piačoru da žydanienaviśnikaŭ trapiŭ Janka Kupała. Suprać «usiebiełaruskich žydoŭ» jon ničoha nie mieŭ, pisaŭ pra ich vieršy i ŭvažaŭ za paŭnapraŭnuju častku novaj supolnaści (chacia i niejak niaŭkludna zaklikaŭ ich «spłacić svoj doŭh prad Biełaruśsiu» — bo «žydy ž jość žydy», jany ŭsim niešta vinnyja, i «narmalnaha» čałavieka ciažka pierakanać u advarotnym, a Kupała byŭ «narmalny»).

Ciažka znajści bolš biessensoŭny zaniatak, čym pomścić movie za šavinizm, žorstkaść i tupaść asobnych jaje nośbitaŭ.
Ciažka ŭjavić sabie, kab niemcy, u metach pieraadoleńnia nacysckaj spadčyny, uziali b i admovilisia paśla vajny ad słova «Jude». Ale ŭjavim: niama słova — i ŭsio, nacyzm skončyŭsia i ŭsie radasnyja biahuć adbudoŭvać sinahohi i stavić pomniki?

Tak nie byvaje. Iracyjanalny strach pierad movaj — heta, vidać, biełaruskaja asablivaść. Nam naohuł lepš maŭčać. Tady i vieršy pišucca, i ježa z rota nie vyvalvajecca, i ŭvahi nichto nie źviartaje, i imaviernaść być zapisanym u čarnasociency i nacysty značna mienšaja. Bo, užyvajučy słova «žyd», ty mižvoli aziraješsia — ci nie pačuŭ chto. Kryŭda budzie vialikaja, a pomścić buduć nie tabie, a movie. Dyk nie padstaŭlajma biełaruskuju. Jaŭrei dyk jaŭrei. Atos, Partos, d'Artańjan, Kampramis.

Клас
0
Панылы сорам
0
Ха-ха
0
Ого
0
Сумна
0
Абуральна
0

Chočaš padzialicca važnaj infarmacyjaj ananimna i kanfidencyjna?