Ihar Łučanok: Hrošy — zło, abo Piać faktaŭ pra kampazitara, jaki śviatkuje 75-hodździe 44

Aŭtar dziasiatkaŭ lehiendarnych pieśniaŭ, niekatoryja ź jakich stali narodnymi, praciahvaje pracavać, a jaho enierhii pazajzdrościli b i maładziejšyja kalehi. «Naša Niva» sabrała piać faktaŭ pra kampazitara.

Viedaje rod da dziasiataha kalena

Ihar Łučanok naradziŭsia ŭ Marjinaj Horcy, u tvorčaj siamji. Pavodle słovaŭ kampazitara, jon viedaje svoj rod da dziasiataha kalena.

Baćka Łučanka, prafiesijny skrypač, byŭ artystam u Biełaruskim teatry Uładzisłava Hałubka, i tolki cudam paźbieh represij.

«Spadčyna» i «Rodny kut»

Svaimi hałoŭnymi tvorami Ihar Łučanok ličyć pieśni «Moj rodny kut» i «Spadčyna». Pieśni viadomyja kožnamu biełarusu, niekatoryja navat ličać ich narodnymi, jak i «Polku biełaruskuju».

Taksama Łučanok stvaryŭ šerah značnych akademičnych tvoraŭ, a jaho «Pieśniu pra Minsk» štodnia adbivajuć kuranty na Minskaj ratušy.

Aŭtar rok-opiery na słovy Kupały

Ihar Łučanok — aŭtar adnoj ź pieršych rok-opier u SSSR, jahony «Huślar», napisany supolna z «Pieśniarami» na słovy Kupały, ciapier amal zabyty.

Pry hetym, u repiertuary «Pieśniaroŭ» jana zaŭždy mieła adnu z hałoŭnych rolaŭ — zvyčajna «Huślara» vykonvali ŭ pieršaj častcy kancertaŭ, ad pačatku da kanca.

Addany kamunist

Łučanok zastaŭsia addanym kamunistam — siarod svaich siabroŭ jon nazyvaje Ziuhanava i Łukjanava. Chacia najlepšym siabram sa śvietu muzyki dla jaho zastajecca Iosif Kabzon. Naprykład, na bieniefisie Łučanka na "Słavianskim bazary" Kabzon pasprabavaŭ siabie ŭ niazvykłaj roli viadoŭcy.

Amatar Če Hievary

Łučanok zhadvaje pra Če ŭ kožnym intervju. «Dla niekatorych jon byŭ teraryst, ale heta nie tak», — kaža kampazitar.

Da taho ž Łučanok nieadnarazova sustrakaŭsia z Kastra, jakoha nazyvaje vyklučna Fidel.

Alesia

Ihar Łučanok: «Fidel mnie skazaŭ: u ciabie taki samy zmaharski duch»

Zaśpieć Łučanka doma amal niemahčyma: kampazitar non-stop zdymajecca dla jubilejnych TV-siužetaŭ i sustrakajecca sa šmatlikim siabrami. A siabrami Ihar Michajłavič ličyć usich, pra kaho b nie ŭzhadaŭ. Vidać, z pryčyny zaniataści, adkazvaŭ kampazitar u teletajpnym rytmie.

«Ja siabravaŭ z usimi, z byłymi biełaruskimi i rasijskimi palitykami. Pucin, Miadźviedzieŭ, FSB — chto vas cikavić? — pytajecca kampazitar, tolki pačuŭšy nazvu haziety. — Samy blizki z maich siabroŭ — Anatol Łukjanaŭ. Jamu 84 hady. Viedajecie, što mnie ŭ im padabajecca? Jon — nie zdradnik. Nu, prapuściŭ Harbačova, ale što tut zrobiš».

«Naša Niva»: Vy pracavali ź vieršami biełaruskich kłasikaŭ, ci adroźnivajecca praca z kłasičnym vieršam ad pracy z tekstam sučaśnika?

Ihar Łučanok: Kaniečnie, ja ž pracavaŭ z tekstami Kupały, Kołasa, Broŭki. I navat Niaklajeva. Niaklajeŭ — heta moj dobry siabar, jon vydatny paet, a voś čamuści pačaŭ prozu niejkuju durnuju pisać, lepiej by dalej vieršy pisaŭ, jany ŭ jaho vydatnyja. Jon moj vučań, a ja — jahony nastaŭnik.

«NN»: Vy nieadnarazova byvali za miažoj jašče za savieckim časam, asabliva ŭ Łacinskaj Amierycy. Jak tam usprymali biełaruskich tvorcaŭ?

IŁ: Saviecki Sajuz — heta byŭ usio ž taki Saviecki Sajuz. U jaho byli vysakarodnyja mety. Ciapier patrochu adnaŭlajecca savieckaja tradycyja, ale ŭ inšym varyjancie. Ja vielmi siabruju ź Ziuhanavym, i ź Leninym taksama siabruju (śmiajecca). Jak nas usprymali? U nas byŭ Prakofjeŭ, Chreńnikaŭ, Šastakovič, Ščadryn — jany i ciapier lehiendarnyja. A što tyčycca Paŭdniovaj Amieryki, to ja jaje vielmi lublu.

«NN»: Čym vas pryvablivali tyja krainy?

IŁ: Fidel i Če Hievara. Ź Fidelem ja sustrakaŭsia niekalki razoŭ, jon mnie adnojčy skazaŭ «U ciabie taki samy zmaharski duch, jak i ŭ mianie». I Raul vielmi pryjemny i simpatyčny čałaviek. A ŭvohule ŭpieršyniu ja tudy trapiŭ u lutym 1971 hoda. Tady my pryjechali ŭ Čyli, sustrelisia z Aljende. Jon nas vielmi haścinna prymaŭ — heta byŭ sapraŭdny intelihient. Paśla zdaryŭsia hety amierykanski pieravarot…

«NN»: Isnuje mierkavańnie, što muzyka ciapier, z-za prychodu šoŭ-biznesu, straciła častku svajoj mastackaj kaštoŭnaści. Ci heta, na vašu dumku, tak?

IŁ: Kaniečnie, bo nie varta pradavacca za hrošy. Hrošy — zło. Heta navat nie ja tak skazaŭ, heta prezident tak kaža. Ja zhodny, hrošy — zło.

«NN»: Kali b vas paprasili abrać samy lubimy ŭłasny tvor, jaki b heta byŭ?

IŁ: Kantata rok-opiera «Huślar» na vieršy Janki Kupały, «Moj rodny kut», «Spadčyna», i «Žuraŭli na Paleśsie laciać». Voś, ale jość i jašče. Naprykład, moj «Majski vals» pa radyjo «raźnieśli», ale heta ad zajzdraści. U nas uvohule kraina zajzdroślivaja. Ja niadaŭna byŭ u Vienie, mianie prymała rasiejskaja ambasada ź vialikim honaram. Ujaŭlajecie, na radzimie Mocarta i Bietchoviena!

Na hetym momancie Ihar Łučanok spyniŭ razmovu, bo musiŭ sustrakać siabroŭ, jakija pryjšli jaho vinšavać.

«Naša Niva» vinšuje kampazitara ź jubilejem, i zyčyć jamu mocnaha zdaroŭja i dalejšych tvorčych pośpiechaŭ na słavu Biełarusi.

JUU

Chočaš padzialicca važnaj infarmacyjaj ananimna i kanfidencyjna? Pišycie redaktaru «Našaj Nivy» ŭ TH